လက္ပံေတာင္းေတာင္အေရး ကင္တားနား အထူးစိတ္၀င္စား

၅ ရက္ၾကာ ခရီးစဥ္နဲ႔ တနဂၤေႏြေန႔က ျမန္မာႏုိင္ငံဆီ ေရာက္လာတဲ့ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉး ေတာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တားနား (Tomás Ojea Quintana) ဟာ ဒီကေန႔  ေနျပည္ေတာ္ကုိ သြားေရာက္မွာျဖစ္ၿပီး၊ ဒီ့ေနာက္ ကခ်င္ျပည္နယ္ကို ဆက္သြားဖို႔ ရွိပါတယ္။ 

ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၃ ရက္ေန႔တုန္းကေတာ့ မစၥတာ ကင္တားနားဟာ အင္းစိန္ေထာင္ကို သြားေရာက္ခဲ့တဲ့အျပင္ ျမန္မာ လူ႔အခြင့္အေရး
ေကာ္မရွင္၊ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ားအဖြဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ လည္း ေတြ႔ဆံုၿပီး၊ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန ျဖစ္ထြန္း တိုးတက္မႈေတြနဲ႔ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး အေျခအေနေတြကုိ ေဆြးေႏြးခ့ဲ တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

အဲ့ဒီေန႔ညေနမွာပဲ  မစၥတာ ကင္တားနား ဟာ ေရွ႕ေနမ်ား ကြန္ရက္ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့ၿပီး၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၄ ရက္ေန႔မွာ ျဖန္႔ေ၀မယ့္ လက္ပံေတာင္းေတာင္ အစီရင္ခံစာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ သူ႔ကို တင္ျပႏိုင္ခဲ့တယ္လုိ႔ ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ က ေျပာပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း အျပည့္အစံုကို ဗြီအိုေအသတင္းေထာက္ မေအးေအးမာ က တင္ျပထားပါတယ္။

ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ရဲ႕ ခရီးစဥ္အတြင္း ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၃ ရက္ေန႔ ညပိုင္းမွာေတာ့ ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္ကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ေရွ႕ေန ဦးလွထြန္းနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့တာပါ။ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲလုပ္မယ့္ အစီရင္ခံစာတခု ကို ေပးခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္ရဲ႕ အထက္ျမန္မာျပည္ တာ၀န္ခံ ကိုသိန္းသန္းဦး က ေျပာပါတယ္။

“လက္ပံေတာင္းေတာင္အေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျပည္သူကို ရွင္းလင္းတင္ျပခ်က္ေပါ့ေနာ္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္မယ္။ အဲ့ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ လုပ္မွာေပါ့ေနာ္။ အဲ့ဒီမွာ ျဖန္႔မယ့္ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာကို မစၥတာ ကင္တားနား လက္ကို က်ေနာ္တုိ႔ ေပးလိုက္ၿပီးေတာ့ အဲ့ဒီဟာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သက္ေသခံ အေထာက္အထားေတြကိုလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ျပၿပီးေတာ့ ရွင္းျပခဲ့တယ္။ ဒီကိစၥ အေရးယူေဆာင္ရြက္ ဖို႔လို႔ ေျပာတယ္။ ဒုတိယတခ်က္ကေတာ့ ျမစ္ႀကီးနားေထာင္မွာရွိေနတဲ့ အရွင္ဥာဏ အမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တရားမွ်တမႈ ရေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔၊ အသက္အရြယ္ကို ငဲ့ညႇာေထာက္ထားၿပီးေတာ့ ၾကား၀င္ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ဆိုၿပီး ဦးလွထြန္း က တင္ျပခဲ့ပါတယ္။”

“အရွင္ဥာဏ အမႈကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ငယ္ရြယ္စဥ္ ေရွ႕ေနျဖစ္ခါစ ဘ၀ကတည္းက သူက အႀကိမ္ႀကိမ္ ေထာင္က်ခဲ့တာ၊ အဓိကကေတာ့ သူက ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ အယူအဆနဲ႔ ကြဲလြဲတဲ့ အယူအဆ ရွိတာေပါ့ေနာ္။ ဒါေၾကာင့္ သူက သူ႔အယူအဆအတိုင္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သကၤန္းကို အျပာ ၀တ္တယ္။ သတၳဳသပိတ္ ကိုင္တယ္ေပါ့ေနာ္ ပံုကေတာ့ ဘုန္းႀကီးအတုိင္းပါပဲ အကုန္လံုး ကေတာ့၊ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ေျပာရရင္ေတာ့ သူတို႔ မူက သာမည သေဘာတရားၾကမ္းဆုိတဲ့ သူတို႔ ထုတ္တဲ့ထဲမွာ ပါတယ္။ အဲ့ဒီမူအတုိင္း သီးျခား ဗုဒၶဘာသာတရပ္ ကြဲလြဲတဲ့ ဗုဒၶဘာသာတရပ္ ထူေထာင္တာ၊ အဲ့ဒီအတြက္ အျပစ္ေပး အေရးယူထားတာေပါ့ဗ်ာ။ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အျပစ္ေပး ခံရတာပါပဲ။ က်န္တာ ဘာမွ မပါပါဘူး။ အခုက ဦးဥာဏ က အသက္အရြယ္ အေတာ္လဲ ႀကီးေနပါၿပီ။ ၇၀ ေက်ာ္ၿပီနဲ႔တူပါတယ္။ က်တဲ့ အျပစ္ဒဏ္ကလည္း မ်ားတယ္။ ရဲဘက္စခန္းေတြ ကိုလည္း သူ႔ခမ်ာ ေရာက္ခဲ့ရရွာတယ္။ ဒီကိစၥအတြက္ လူမႈေရးအရ ၾကား၀င္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္
ေပးဖို႔အတြက္ ေတာင္းဆိုတာပါ။”

လက္ပံေတာင္းေတာင္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အစီရင္ခံစာကို ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၄ ရက္ေန႔မွာ ေရွ႕ေနမ်ား ကြန္ရက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ကေန ေတာ္၀င္ႏွင္းဆီခန္းမမွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ လုပ္ဖို႔အတြက္ အစီအစဥ္ရွိတဲ့အေၾကာင္း၊ ဒီအစီရင္ခံစာရဲ႕ အဓိကက်တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကိုလည္း ဆက္ေျပာသြားပါတယ္။

“၃ ပိုင္းေပါ့ေနာ္ လက္ပံေတာင္းေတာင္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာက ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္
ျမန္မာႏုိင္ငံ နဲ႔ Justice Trust ဆုိတာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဖြဲ႔တဲ့ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးအဖြဲ႔ ဘန္ေကာက္မွာ အေျခစိုက္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ေရွ႕ေန ႏွစ္ဖြဲ႔ေပါင္းၿပီးေတာ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ လုပ္ၿပီးေတာ့ တင္ျပတာပါ။ အဓိကအားျဖင့္ ၃ ခ်က္ ေျပာရမွာေပါ့။ နံပါတ္တစ္အခ်က္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရွိတာက လက္ပံေတာင္းေတာင္ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ၀မ္ေဘာင္ကုမၸဏီ နဲ႔ ျပည္သူေတြၾကားမွာ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့ ပဋိဉာဥ္စာခ်ဳပ္ေတြဟာ ဥပေဒနဲ႔ ကိုက္ညီမႈ မရွိဘူး။ လြတ္လပ္တဲ့ သေဘာဆႏၵ မပါဘူး။ အတင္းအၾကပ္ ခ်ဳပ္ဆိုထားတဲ့ စာခ်ဳပ္ေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္၊ ေနာက္ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ျပည္သူေတြကေန ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခြင့္ ေတာင္းတာကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ျငင္းပယ္ျခင္း အားျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို သက္ဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိသူေတြက ေဖာက္ဖ်က္ခဲ့တယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပါ အခြင့္အေရးေတြကို ျငင္းပယ္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ တတိယအခ်က္ကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀း ဆႏၵျပေနတဲ့ သံဃာေတာ္ေတြနဲ႔ ျပည္သူေတြကို လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြက ၂၉ ရက္ ၁၁ လက ေခ်မႈန္းရာမွာ စစ္တပ္မွာပဲ သံုးစြဲခြင့္ရွိတဲ့၊ အရပ္ဘက္မွာ သံုးစြဲခြင့္ မရွိတဲ့ WP ေပါ့ဗ်ာ White Phosphorus မီးစုန္းေတြ၊ လက္ပစ္ဗံုးေတြနဲ႔ ပစ္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ မတရား အၾကမ္းဖက္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ကို ေဖာ္ျပတာပါ။ အဓိကက်တဲ့ အခ်က္ေတြကို မီးေမာင္းထုိးျပ တာပါ။”

မစၥတာ ကင္တားနား ဟာ လက္ပံေတာင္းေတာင္ အစီရင္ခံစာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သက္ေသျပခ်က္ေတြ ကို အေတာ္ စိတ္၀င္စားခဲ့ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ဖို႔ရွိတယ္ဆုိၿပီး ေျပာသြားခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါ တယ္။

“လက္ပံေတာင္းကိစၥကိုေတာ့ သူ အလြန္ စိတ္၀င္စားတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ သူ ေသေသခ်ာခ်ာ စံုစမ္းမယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္ခင္ဗ်။”

မစၥတာ ကင္တားနား ဟာ သူ႔ရဲ႕ ခရီးစဥ္အတြင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ကို လည္း ေတြ႔ဆံုမႈေတြ ရွိခဲ့သလို၊ အင္းစိန္အက်ဥ္းေထာင္ကိုလည္း သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏုိင္ငံေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံုခဲ့ၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ကိုလည္း သြားေရာက္ ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ မၾကာခင္မွာလည္း ကခ်င္ျပည္နယ္ကို သြားေရာက္ဖုိ႔ ရွိေနၿပီး သူ႔ခရီးစဥ္အၿပီး မျပန္ခင္မွာေတာ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ လုပ္ဖို႔ ရွိပါတယ္။

VOA