အပူေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚတတ္ေသာ ေရာဂါေဝဒနာမ်ား

ေႏြေနပူကို အန္တုသူမ်ား/ဓာတ္ပံု − နစ္ကီ

နိဒါန္း

လူမ်ားစြာတုိ႔အတြက္ ေႏြရာသီကာလဆိုတာ ေက်ာင္းပိတ္ရက္၊ ႐ံုးပိတ္ရက္၊ ခရီးသြားရက္၊ အပန္းေျဖရက္ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္နည္းေျပာရပါက ေလေအးေပးစက္မ်ား တပ္ဆင္ထားတဲ့ ႐ံုးခန္း၊ အိမ္ဧည့္ခန္းေတြထဲက အျပင္ေနပူထဲ အထြက္မ်ားတဲ့ကာလ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒါေၾကာင့္ ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ တိုက္႐ိုက္ထိေတြ႕မႈမ်ားတဲ့ ကာလ၊ အေအးဓာတ္သင့္တင့္ေအာင္မရွိတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ အေနမ်ားတဲ့ကာလျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ပူျပင္းလြန္းတဲ့ ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ ထိေတြ႕ရတဲ့အခါ လူအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ဖ်ားနာမႈေတြကို ခံစားၾကရပါေတာ့တယ္။

အပူဒဏ္ခံရမႈအေပၚ ခႏၶာကိုယ္တုံ႔ျပန္မႈ

ေနပူထဲတြင္ အလုပ္လုပ္ၾကရသူမ်ား၊ သြားလာေနထိုင္ၾကသူမ်ားအေနနဲ႔ အပူဒဏ္ခံစားရမႈ အနည္းအမ်ားဟာ သဘာဝေရးရာအေျခအေနေလးမ်ိဳးအေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။ အဲဒါေတြက ေတာ့ (၁)အပူခ်ိန္၊ (၂)ေရေငြ႕၊ (၃)အပူရွိန္နဲ႔ ေလတိုက္ႏႈန္းတုိ႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏွလံုးေရာဂါရွိသူမ်ား၊ water pills ေဆာင္ထားရသူမ်ားအေနနဲ႔ အပူဒဏ္ခံစားရမႈဟာ ပိုမိုဆိုးရြားတတ္ပါတယ္။

အမွန္ေတာ့ လူ႕ရဲ႕ခႏၶာကုိယ္ဟာ ျပင္ပအပူဒဏ္ကို ခုခံကာကြယ္ဖို႔ သံုးမ်ိဳးသံုးစားေဆာင္ရြက္ေပးေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေတြကေတာ့ အသက္႐ွဴျခင္း၊ ေခြၽးထြက္ျခင္းနဲ႔ ေသြးလည္ပတ္မႈကို ေျပာင္းလဲေပးျခင္းတုိ႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ျပင္ပအပူရွိန္ျမင့္တက္လာပါက ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ေသြးလည္ပတ္မႈေတြဟာ ျမန္ဆန္လာတတ္ၾကပါတယ္။ ယင္းမွတစ္ဆင့္ အေရျပားအပူခ်ိန္ေတြကို တုိးျမႇင့္လာေစၿပီး ခႏၶာကိုယ္တြင္းမွ ပိုလာတဲ့အပူေတြကို ျပင္ပသို႔စြန္႔ထုတ္ေပးေစပါတယ္။ အလုပ္ကို ပင္ပင္ပန္းပန္းလုပ္ၾကရတဲ့အခါ ခႏၶာကိုယ္ရွိႂကြက္သားမ်ားဟာ ေသြးစီးဆင္းမႈ ပိုမိုလုိအပ္လာပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ခႏၶာမွလႊတ္ေပးေနတဲ့ အေရျပားရဲ႕ ေသြးစီးဆင္းမႈအတြက္ လိုအပ္တဲ့ေသြးပမာဏကို ေလ်ာ့က်ေစၿပီး ခႏၶာကိုယ္မွအပူမ်ား အျပင္ကိုစြန္႔ထုတ္ေစပါတယ္။

ေခြၽးထြက္ျခင္းဟာလည္း ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ အပူခ်ိန္မ်ားကို က်ဆင္းေစၿပီး အေအးဓာတ္ကိုရေစပါတယ္။ ဒါဟာလည္း ျပင္ပေလထုစိုထိုင္းဆေတြဟာ ေလ်ာ့နည္းေနၿပီး ထြက္လာတဲ့ေခြၽးေတြကို အေငြ႕ျပန္ေစႏုိင္မွသာျဖစ္ႏုိင္ၿပီး အဲဒီေခြၽးေတြ အေငြ႕ျပန္သြားလုိ႔ ေလ်ာ့နည္းက်သြားတဲ့ ဆားဓာတ္နဲ႔ ေရဓာတ္ေတြကို ျပန္လည္အစားထိုး ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္မွသာ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။

(၁) အပူဒဏ္ဖိစီးခံရမႈ (Heat Stress)

လူရဲ႕ခႏၶာကိုယ္ အပူခ်ိန္ဟာ ျမင့္မားပါက အပူဒဏ္ဖိစီးခံရမႈ (Heat Stress)ကို ခံစားၾကရပါတယ္။ အပူဒဏ္ဖိစီးခံရတဲ့သူတစ္ဦးဟာ အပူနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ေဝဒနာမ်ိဳးစံုကို ႀကံဳေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ Heat exhaustion, Heat stroke,  Heat cramps, fainting, Heat rash စတာေတြျဖစ္ပါတယ္။ အမွန္မွာေတာ့ လူအမ်ားစုဟာ ဒီအပူနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ေဝဒနာေတြကို ကြဲကြဲျပားျပားမသိၾကဘဲ ေရာေထြးေနတတ္ၾကပါတယ္။ အမွန္မွာေတာ့ ခြဲျခားသိဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

 အပူဒဏ္ဖိစီးခံရမႈဟာ အပူဆုိင္ရာျပႆနာေတြထဲမွာ အဆုိးရြားဆံုးေဝဒနာတစ္ခု မဟုတ္ေသာ္ျငားလည္း အျဖစ္အမ်ားဆံုးေသာ ေဝဒနာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဝဒနာကို အလုပ္သမားတစ္ဦးဟာ ေခြၽးထြက္လြန္လာခ်ိန္တြင္ ေရအလံုအေလာက္မေသာက္ရပါက (ဒါမွမဟုတ္) ထြက္သြားတဲ့ ေခြၽးမ်ားအတြက္ ဆားဓာတ္အလံုအေလာက္ ျပန္လည္မရရွိပါက ျဖစ္တတ္ေသာ ေဝဒနာျဖစ္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ သက္ဆိုင္ရာလူနာဟာ အားေဖ်ာ့လာျခင္း၊ အသားအေရ ျဖဴဖပ္ျဖဴေရာ္ျဖစ္လာျခင္း၊ ေခြၽးမ်ားျဖင့္ စိုရႊဲလာျခင္း စတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ေရာဂါသြင္ျပင္လကၡဏာမ်ား

ေခြၽးထြက္လြန္ျခင္း၊ ေမာပန္းႏြမ္းနယ္၍ အားနည္းလာျခင္း၊ ကိုယ္အပူခ်ိန္အနည္းငယ္ျမင့္တက္လာျခင္း၊ အသားအေရျဖဴဖပ္ျဖဴေရာ္ျဖစ္လာၿပီး ေသြးဆုတ္လာျခင္း။

ေရွးဦးသူနာျပဳေဆာင္ရြက္သင့္ေသာအရာမ်ား

(က) ေအးေသာေနရာတြင္ နားေနပါ။ (ခ) အားကစားသမားမ်ား သံုးေဆာင္ေသာ အားျဖည့္အခ်ိဳရည္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို ေသာက္သံုးပါ။ (ဂ) အကယ္၍ ေအာ့အန္ျခင္း၊ အသားအေရေသြးမရွိသကဲ့သို႔ ျဖဴဖပ္ျဖဴေရာ္ ျဖစ္လာပါက ဆရာဝန္ ေဆးခန္းနဲ႔ အျမန္ဆံုးျပသၿပီးကုသမႈခံယူပါ။

(၂) Heat stroke

အပူေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေသာ ေဝဒနာမ်ားတြင္ အဆုိးရြားအျပင္းထန္ဆံုးေဝဒနာျဖစ္ၿပီး ေနပူထဲတြင္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ အလုပ္လုပ္ေနေသာ အလုပ္သမားမ်ားတြင္ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိေသာ္လည္း အျဖစ္မ်ားေလ့မရွိပါ။ လူရဲ႕ခႏၶာကိုယ္က ပင္မအပူခ်ိန္တြင္ ထိန္းထားႏုိင္ရန္ ေသြးလည္ပတ္မႈမျပဳႏိုင္တဲ့အခါမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ ေဝဒနာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမ်ိဳးမွာ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ဟာ ေခြၽး မထြက္ႏုိင္ေတာ့တဲ့အတြက္ ခႏၶာကိုယ္မွာ ပိုလွ်ံေနတဲ့အပူေတြကို မစြန္႔ထုတ္ႏုိင္တဲ့အတြက္ ရရွိလာတဲ့ေဝဒနာျဖစ္ပါတယ္။ မွန္ကန္တဲ့ ကုသမႈကို အျမန္ဆံုးမရရွိႏုိင္ပါက အသက္ေသဆံုးရေလ့ရွိပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

စိတ္ကေယာင္ေခ်ာက္ခ်ားျဖစ္ျခင္း၊ ေသြးဆုတ္ျခင္း၊ delirium, seizures ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္ ၁၀၆ ဒီဂရီဖာရင္ဟုိက္ထက္ ေက်ာ္လြန္ေနျခင္း၊ ကိုယ္ပူျခင္း၊ အသားအေရေျခာက္ခန္းျခင္း၊ အသားမ်ားနီရဲျခင္း၊ အသားမ်ားျပာႏွမ္းလာျခင္း။

ေရွးဦးသူနာျပဳ ေဆာင္ရြက္ရမည့္ အရာမ်ား

အေရးေပၚသူနာျပဳကားကို ေခၚဆုိပါ။ လူနာအား ေအးေသာေနရာတစ္ခုသို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ထားပါ။ အေအးဆြတ္ထားေသာ ေရဝတ္တိုက္ေပးျခင္းအားျဖင့္ လူနာအား စိုစြတ္ေနပါေစ။ လူနာအား ေလေအးစက္၊ ပန္ကာေလျဖင့္ အပူခ်ိန္က်ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးပါ။

(၃) Heat cramps

ႂကြက္သားမ်ား မခံမရပ္ႏုိင္ေအာင္ နာက်င္မႈကိုခံစားရတဲ့ေဝဒနာျဖစ္ပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းမွာ အလုပ္သမားမ်ားဟာ အလြန္ေမာပန္းလို႔ ေခြၽးထြက္လြန္လာေသာအခါ ေရကို အမ်ားအျပားေသာက္ေသာ္လည္း ထြက္သြားတဲ့ေခြၽးမ်ားရဲ႕ေနရာကို ဆားဓာတ္မျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္တဲ့အတြက္ ျဖစ္ရတဲ့ေဝဒနာျဖစ္ပါတယ္။ အလုပ္လုပ္ရာတြင္ အသံုးမ်ားေသာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ႂကြက္သားမ်ားဟာ cramps အမ်ားဆံုးခံစားၾကရပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

ႂကြက္သားမ်ား cramps or spasms ျဖစ္ျခင္း။ အလုပ္လုပ္ေန စဥ္အတြင္း (သို႔မဟုတ္) အလုပ္လုပ္ၿပီးမွ ျဖစ္ေပၚတတ္ေလ့ရွိပါတယ္။

ေရွးဦးသူနာျပဳေဆာင္ရြက္ရမည့္ အရာမ်ား

အားကစားသမားမ်ားအသံုးျပဳေသာ အားျဖည့္အခ်ိဳရည္တစ္ခုခုကို ေသာက္သံုးပါ။ မသက္သာပါက က်န္းမာေရးဦးစီးဌာန၊ ေဆး႐ံု၊ သူနာျပဳကားတုိ႔ကို အေၾကာင္းၾကားပါ။

(၄) ေသြးဆုတ္ယုတ္ျခင္း

ေနပူထဲတြင္ အလုပ္လုပ္ေလ့မရွိသူမ်ား ေနပူအတြင္း အလုပ္လုပ္မိေသာအခါ (သုိ႔မဟုတ္) ေနပူထဲတြင္ ႀကီးၾကပ္ေရးအလုပ္ လုပ္မိေသာအခါ ျဖစ္တတ္ေသာေဝဒနာျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ေနပူအတြင္း အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာရပ္တန္႔ေနျခင္းထက္ တစ္ေနရာမွတစ္ေနရာ ေရႊ႕ေျပာင္းေလွ်ာက္သြားေနျခင္းက မ်ားေသာအားျဖင့္ ေသြးဆုတ္ယုတ္မႈျဖစ္ေပၚေစမႈကို ေလ်ာ့က်ေစတတ္ပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

ေခတၱခဏမွ် သတိလစ္သြားတတ္ျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္တြင္ သာမန္အပူခ်ိန္မွ်သာရွိေနေသာ္လည္း ေခြၽးထြက္မ်ားေနတတ္ျခင္း၊ Heat stroke, Heat exhaustation ေဝဒနာလကၡဏာမ်ား မေတြ႕ရတတ္ျခင္း။

ေရွးဦးသူနာျပဳေဆာင္ရြက္ရမည့္အရာမ်ား

ေအးေသာေနရာတစ္ခုခုတြင္ လဲေလ်ာင္းေနပါ။ အခ်ိန္အတန္ၾကာသည္အထိ လဲေလ်ာင္းေနေသာ္လည္း သက္သာမႈမရွိပါက ေဆးကုသမႈခံယူပါ။

(၅) Heat rash

Rash ကို Pricky heat ဟုလည္း ေခၚေဝၚၾကပါတယ္။ ေလထုသည္ ပူအုိက္စြတ္စိုေနေသာအခါ အလုပ္လုပ္ေနသူတစ္ဦးဟာ ေခြၽးမ်ားထြက္လာတဲ့အခါ အလြယ္တကူ အေငြ႕မျပန္ႏုိင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚရတဲ့ေဝဒနာျဖစ္ပါတယ္။

အဆုိပါ rash ဧရိယာဟာ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔လာပါက အလြန္အခံရခက္ေစတဲ့ေဝဒနာကို ခံစားၾကရပါတယ္။ ေအးတဲ့ေနရာတစ္ခုမွာေနၿပီး အေရျပားကို ေျခာက္ေသြ႕ေအာင္လုပ္ေပးျခင္းအားျဖင့္ Heat rash ျဖစ္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။

ေရာဂါသြင္ျပင္လကၡဏာမ်ား

အေရျပားအေပၚတြင္ အနီေရာင္၊ ပန္းႏုေရာင္ အစက္အေျပာက္မ်ားေပၚလာျခင္း၊ အဆုိပါအစက္အေျပာက္မ်ားမွ အခံရခက္လာျခင္း အေရျပားမ်ားယားယံလာျခင္း။

ေရွးဦးသူနာျပဳေဆာင္ရြက္ရမည့္အရာမ်ား

အသားအေရကို သန္႔ရွင္းေျခာက္ေသြ႕ေအာင္ထားပါ။ ပြေသာ အဝတ္အစားမ်ားဝတ္ဆင္ပါ။ ေရေအးျဖင့္ေရခ်ိဳးျခင္း၊ ေလေအးေပးစက္ျဖင့္ေနထိုင္ျခင္းတို႔က ေဝဒနာသက္သာမႈကို မ်ားစြာအေထာက္အကူျပဳပါတယ္။ သင့္ေလ်ာ္ေသာ အသားအေရစိုုုျပည္ေစေသာ လိမ္းေဆးမ်ားကို အသံုးျပဳပါ။

နိဂံုး

အပူနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သတိျပဳဖြယ္ရာမ်ားကို ေဖာ္ျပေပးျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ကိုဉာဏ္ေစာင့္ဆုိေသာ စကားကို သတိထားၾကၿပီး အပူဒဏ္ျပင္းေနေသာကာလတြင္ အပူေၾကာင့္ျဖစ္တတ္ေသာ ေရာဂါေဝဒနာမ်ားမွ ကင္းလြတ္ႏုိင္ၾကပါေစလို႔ ႏွစ္သစ္မဂၤလာဆုေတာင္းအျဖစ္ ဆုေတာင္းေမတၱာပို႔သအပ္ပါတယ္။

(၀န္ခံခ်က္။ အပူရိွန္ေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ့္ေျမးအငယ္မေလး ဖ်ားခဲ့ပါတယ္။ သားသမီးခ်င္း၊ ေျမးအခ်င္းခ်င္း ကုိယ္ခ်င္းစာစိတ္ျဖင့္ ဒီေဆာင္းပါးကုိ ကြၽန္ေတာ္ေရးပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ဟာ က်န္းမာေရးပညာရွင္မဟုတ္ပါ။)

7Day Daily