ျပည္ပေစ်းကြက္ အတြက္ ျမန္မာ ကုန္စည္ အရည္အေသြး ျမႇင့္ဖို႔လို

ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ အေရးယူဒဏ္ခတ္မႈေတြ ေလွ်ာ့ေပါ့ ေပးလာတာနဲ႔အမွ် ျမန္ မာႏုိင္ငံက ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္း ေတြမွာ တုိးတက္မႈေတြ ရလာေတာ့မယ္လုိ႔ စီးပြားေရး အသုိင္းအ၀ုိင္းက ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ က်ယ္ျပန္႔လာမယ့္ ႏုိင္ငံ တကာ ေစ်းကြက္မွာ ထုိးေဖာက္ႏုိင္ဖုိ႔ အတြက္ လုပ္စရာေတြလည္း တပုံႀကီး ရွိေနတယ္လုိ႔ ေျပာေနၾက တာပါ။ အခုလို ေျပာင္းလဲေနတဲ့အေျခအေနမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက စီးပြားေရးသမားေတြရဲ႕ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ နဲ႔ ရင္ဆိုင္ရႏုိင္တဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကိုေတာ့ ကုိေအာင္လြင္ဦးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံ တက္ေရာက္ရင္း သမၼတဦးသိန္းစိန္နဲ႔ ေတြ႔ဆုံစဥ္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံက ပုိ႔ကုန္ေတြ တင္သြင္းခြင့္ တားျမစ္ထားတာကုိ ဖယ္ရွားေပးမယ့္အေၾကာင္း အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္ ေၾကညာလုိက္တဲ့ေနာက္ ကုန္ထုတ္လုပ္ငန္းေတြ အားေကာင္းလာေလ မလား ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြလည္း ႀကီးထြား လာၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ အစုိးရက ဥပေဒ အျဖစ္ ျပ႒ာန္းတားျမစ္ ထားတာေတြကုိ တရား၀င္ ဖယ္ရွားၿပီ ဆုိတာနဲ႔ ပုိ႔ကုန္ေတြ တင္သြင္းသြားဖုိ႔ ရည္ရြယ္ထားတယ္လုိ႔လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံ ငါးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား အသင္း ဒုဥကၠ႒ ဦးႏွင္းဦး ကေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔က အေမရိကန္ကို တုိက္႐ိုက္အားျဖင့္ေတာ့ ပစၥည္းသြားတာ သိပ္မရွိခဲ့ဘူး။ indirect နည္းနဲ႔ တုန္းကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ေတာ္ေတာ္ နစ္နာခဲ့ပါတယ္။ ဥပမာ ဆိုပါေတာ့- အေမရိကန္ sanction ေၾကာင့္ အေမရိကန္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ႏုိင္ငံေတြကို က်ေနာ္တို႔ သြားလို႔မရဘူး။ တခ်ဳိ႕ကဆို အေမရိကန္နဲ႔ က်ေနာ္တို႔ ျပႆနာရွိထားတဲ့အတြက္ တျခား ရင္းႏွီးခ်င္တဲ့သူေတြက က်ေနာ္တို႔ဆီကို လာေရာက္ၿပီးေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရာမွာလည္း ေႏွာင့္ေႏွးခဲ့တာေတြ ရွိတယ္။ အခုလို ပြင့္သြားေတာ့ အနာဂတ္အတြက္ အင္မတန္ေကာင္းပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္က က်ေနာ္တို႔အေပၚ စဥ္းစားမယ့္ အခ်က္ေတြကလည္း free duty,ဖရီးကိုတာဆိုတာလည္းပါတယ္။ အဲဒါက သူမ်ားႏုိင္ငံ ထက္ က်ေနာ္တို႔ကို ပိုၿပီး အခြင့္အေရးေပးမယ့္ အလားအလာေတြ၊ ဂ်ဴတီအားျဖင့္ဆိုရင္လည္း သူမ်ားႏိုင္ငံထက္ ပိုၿပီးသက္သာခြင့္ရမယ့္ အေျခအေနလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။”

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္မယ္လုိ႔ ကတိျပဳၿပီး တက္လာတဲ့ သမၼတဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ေပးလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဆက္သြယ္ေရး၊ လမ္းပန္း စတာေတြလုိ အေျခခံ လုိအပ္ခ်က္ေတြ၊ ဘ႑ာေရးနဲ႔ ေငြေၾကးလႊဲေျပာင္းမႈ လုပ္ငန္းေတြ ခုိင္ခုိင္မာမာ မရွိဘဲ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ ျပည္ပနဲ႔ ဆက္သြယ္ လုပ္ကုိင္လုိသူေတြ၊ ႏုိင္ငံျခား က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလုပ္ကုိင္လုိသူေတြအတြက္ စိမ္ေခၚမႈေတြနဲ႔ ႀကံဳေနၾကရတာပါ။

လတ္တေလာ ျပည္ပရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ အမ်ားစုကေတာ့ ေရနံနဲ႔ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔နဲ႔ သတၳဳတြင္း လုပ္ငန္းေတြ အပါအ၀င္ သဘာဝအရင္းအျမစ္ ထုတ္လုပ္မႈေတြမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္ပကုန္ပစၥည္း တင္ပုိ႔ခြင့္ေတြ ရလာတာနဲ႔အမွ် တခ်ိန္က ကမာၻ႔ေစ်းကြက္မွာ ေနရာရခဲ့တဲ့ အ၀တ္အထည္ လုပ္ငန္းေတြ ျပန္လည္ ဦးေမာ့လာမယ္လုိ႔လည္း ခန္႔မွန္းေနၾကတာပါ။ ေရထြက္ပစၥည္း လုပ္ငန္းရွင္ ဦးႏွင္းဦးကေတာ့ ျပည္ပပုိ႔ကုန္ လုပ္ငန္းေတြ အားေကာင္းလာတဲ့အခါ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ လုပ္ငန္းေတြ ဖြ႔ံၿဖိဳးလာလိမ့္မယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔ skill training ေတြ အခု ေပးမွာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံက တကယ္ကၽြမ္းက်င္တဲ့လုပ္သားေတြ၊ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္ေတြအားလံုးက သူတို႔က ကၽြမ္းက်င္တတ္ေျမာက္လာၿပီဆိုလို႔ရွိရင္ သက္ဆုိင္ရာ certificate လည္းရထားၿပီးၿပီ ဆိုလို႔ရွိရင္ ႏုိင္ငံတကာမွာေရာ၊ အာဆီယံထဲမွာေရာ သူတို႔က ႏုိင္ငံ တကာမွာ အနိမ့္ဆုံးေပးရမယ့္လစာ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြလည္း ရွိတယ္။ ေနာက္တခါ အရည္အခ်င္း ခ်င္း တူမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ဘယ္ႏိုင္ငံသြားသြား ဒီလစာပဲ ေပးရမယ္ဆိုတဲ့ မူဝါဒက ေအအီးစီမွာလည္း ပါလာတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ က်ေနာ္တို႔က အနာဂတ္မွာေတာ့ လက္ရွိထက္ပိုၿပီးေတာ့ ဝင္ေငြ တိုးလာစရာ ရွိပါတယ္။”

ဒါေပမဲ့လည္း ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီၿပီး ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခံခဲ့ရသလုိ ကမာၻနဲ႔ အဆက္ျပတ္ေန တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံတကာ ေစ်းကြက္ကုိ ျပန္လည္ ထုိးေဖာက္ႏုိင္ေရး ႀကိဳးစားရမယ့္ ကိစၥေတြကလည္း အမ်ားအျပား ရွိေနတာပါ။ ျပည္ပကုန္ပစၥည္း တင္ပုိ႔ႏုိင္မယ့္ အခြင့္အလန္းေတြ ထြက္ေပၚလာတယ္ ဆုိေပမဲ့လည္း အရည္အေသြးမွီဖုိ႔ အတြက္ကေတာ့ နည္းပညာနဲ႔ စက္ကရိယာေတြကအစ အေျခခံ လုိအပ္ခ်က္ေတြ ႀကီးႀကီးမားမား ရွိေနတယ္လုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆန္စပါး လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အသင္း ဥကၠ႒ ဦးခ်စ္ခုိင္က ေျပာပါတယ္။

“ေရလုပ္ငန္းတုိ႔ ၊ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းတုိ႔ ဒီဟာေတြကေတာ့ ခ်က္ျခင္းကို ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေနာက္တခါ သစ္အေခ်ာထည္ လုပ္ငန္းတုိ႔ ဒါေတြက ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေကာက္ပဲသီးႏွံထြက္ကုန္နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ကေတာ့ ပဲမ်ဳိးစံုနဲ႔ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ ခ်က္ျခင္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဆန္စပါးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ အရည္အေသြးကို ျမႇင့္ရမယ္။ အရည္အေသြးျမွင့္ၿပီးေတာ့မွ သက္ဆိုင္ရာအေနာက္ႏုိင္ငံေတြက လိုခ်င္ တဲ့ အရည္အေသြးကို ရေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီးေတာ့ လုပ္ေနပါတယ္။ ဒါလည္း အခ်ိန္တခုမွာ ျဖစ္လာမွာ ပါ။ ခ်က္ျခင္းႀကီးေတာ့ ျဖစ္မလာႏုိင္ဘူး။”

ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ မၾကာေသးခင္ကပဲ သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ အာရွဖြံ႔ၿဖိဳးေရးဘဏ္ ADB အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသ ဆုိင္ရာ ဒုဥကၠ႒ Stephen Groff ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႔ စီးပြားေရး ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈဟာ ၇ ရာခုိင္ႏႈန္းကေန ၈ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ရွိေနတာမုိ႔ အလယ္အလတ္ ၀င္ေငြရွိတဲ့ တုိင္းျပည္တခုအျဖစ္ ေပၚေပါက္လာႏုိင္ တယ္လုိ႔ ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း လူသားအရင္းအျမစ္ေတြမွာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံတာ၊ အေျခခံ အေဆာက္အအုံ တည္ေဆာက္ေရး၊ ဘ႑ာေရး လုပ္ငန္းမွာ ေခတ္မွီေအာင္ လုပ္ဖုိ႔နဲ႔ ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈေတြ ဟာ ေက်းလက္ ေဒသကပါ ခံစားရမွသာ ေရရွည္ခံတဲ့ စီးပြားေရး တုိးတက္မႈေတြ ျဖစ္ႏုိင္မယ္ လုိ႔လည္း ေျပာဆုိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။