ကခ်င္အေျခအေနမွန္ ကင္တားနားသိႏိုင္ဖြယ္မရွိ

ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ၅ ရက္ၾကာ ခရီးစဥ္ အျဖစ္ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ကုလသမဂၢရဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ဟာ ဒီကေန႔မွာေတာ့ မၾကာေသးခင္က လက္နက္ကုိ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္ကုိ သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန ေတြကုိ ေလ့လာ အကဲခတ္ဖုိ႔ ေရာက္လာတဲ့ ခရီးစဥ္အတြင္း ကခ်င္ျပည္နယ္က အေျခအေနေတြကုိေတာ့ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ စုံစမ္းႏုိင္ပါ့မလား စုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္တာေတြလည္း ရွိေနၾကပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ဆက္သြယ္ စုံစမ္းထားတဲ့ ကုိေအာင္လြင္ဦး က တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ Thomas Ojae Quintana ကခ်င္ျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ကုိ ေရာက္လာခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ျပည္နယ္အစုိးရ တာ၀န္ရွိ သူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံပါတယ္။ ဒီေနာက္မွာေတာ့ မၾကာေသးခင္ အခ်ိန္အထိ လက္နက္ကုိင္ ပဋိပကၡေတြၾကား ေျမဇာပင္ ျဖစ္ခဲ့ၾကရသူေတြရဲ႕ အေျခအေနေတြကုိ အကဲခတ္ဖုိ႔ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕က ဂ်န္မုိင္ေကာင္း ဒုကၡသည္စခန္းကုိ ေရာက္သြားခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ခရီးစဥ္မွာ အထူးကုိယ္စားလွယ္နဲ႔ အတူ လုိက္ပါသြားတဲ့ ရန္ကုန္အေျခစုိက္ ကုလသမဂၢ႐ုံးရဲ႕ ျပန္ၾကားေရးအရာရွိ ဦးေအး၀င္း ကေျပာပါတယ္။

“မစၥတာကင္တားနားက အခု ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ ဂ်န္မုိင္ေကာင္းဆိုတဲ့ ဒုကၡသည္ စခန္းကို ေရာက္လာပါတယ္။ ေရာက္ေရာက္ခ်င္းမွာေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္ရဲ႕ တာဝန္ရွိသူေတြနဲ႔ေတြ႔ၿပီးေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္အေရးကို ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။”

ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ရဲ႕အထူးအႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ Vijay Nambiar လည္း မၾကာေသးခင္ တုန္းကပဲ ကခ်င္ျပည္နယ္ကုိ သြားေရာက္ခဲ့ၿပီး ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕နဲ႔ အနီးအနားက ဒုကၡသည္ စခန္း တခ်ဳိ႕ကုိ အစုိးရတာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔အတူ သြားေရာက္ ၾကည့္႐ႈ ခဲ့တာပါ။ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးအဖဲြ႔ (KIO) ရဲ႔ လက္နက္ကုိင္တပ္ေတြနဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္တုိ႔ၾကား ၁ ႏွစ္ခဲြေက်ာ္အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ တုိက္ပဲြေတြကေန ေဘးလြတ္ရာ တိမ္းေရွာင္ၾကရတဲ့ ဒုကၡသည္ေပါင္းဟာဆုိရင္ေတာ့ အနည္းဆုံး ၁ သိန္းေက်ာ္မယ္လုိ႔ အကူအညီေပးေရး လုပ္ငန္းလုပ္ကုိင္ေနသူေတြက ခန္႔မွန္းထားၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း KIO ထိန္းခ်ဳပ္ရာ ေဒသေတြ အပါအ၀င္ နယ္စြန္နယ္ဖ်ားေတြမွာ တိမ္းေရွာင္ေနရသူ အမ်ားအျပားရဲ႕ အေျခအေနေတြကုိ လက္လွမ္းမမီႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနဆဲမုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကုိ စုံစမ္းမယ့္ အထူးကုိယ္စားလွယ္ရဲ႕ခရီးစဥ္ဟာ ျပည့္စုံမႈရွိဖုိ႔ေတာ့ မလြယ္ဘူးလုိ႔ KIO ေျပာခြင့္ရသူ ဦးလာနန္ ကေျပာပါတယ္။

“သူတို႔လာတဲ့ကိစၥက ေကာင္းတဲ့ကိစၥပါ။ အလားအလာေကာင္းတဲ့ ကိစၥေတြ ေပၚလာႏုိင္စရာရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ လာမယ္ဆိုတာကို ႀကိဳၿပီးစီစဥ္ၿပီးမွ သြားတဲ့ကိစၥဆိုေတာ့ အျဖစ္မွန္ေတြ သိရဖို႔ေတာ့ ခက္ခဲ လိမ့္မယ္။ ေနာက္တခုက အခုခ်ိန္မွာ သူလာတဲ့ေနရာက အစိုးရထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာရွိတဲ့ စခန္းပဲ သူလာလုိ႔ရမယ္။ ဒီလုိဟာမ်ဳိးကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈနဲ႔ပတ္သက္လို႔ သိပ္ၿပီးမွန္ကန္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ရဖို႔ ခဲယဥ္းအုံးမယ္။ ေနာင္တခ်ိန္ စစ္ေရးအေျခအေန ေျပေလ်ာ့လာတဲ့အခ်ိန္မွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေနရာတကာကို သြားလို႔ရၿပီဆိုရင္ေတာ့ သက္ေသ အေထာက္ အထားေတြ ေတာ္ေတာ္ရမွာပါ။ ေနာက္ပိုင္း ကခ်င္ ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမအတြင္းမွာရွိတဲ့ ဒုကၡသည္ စခန္းေတြကိုလည္း လာႏိုင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ အရပ္သားေတြ ရဲ႕ ေျပာဆိုမႈနဲ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး ျပည့္ျပည့္ စံု သိႏိုင္လိမ့္မယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ အစိုးရစစ္တပ္ လုပ္ထားခဲ့တဲ့ ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ၿမိဳ႕ေပၚမွာေတာ့ အဲဒါမ်ဳိးေတြ ရွာေတြ႔မွာ မဟုတ္ဘူး ခင္ဗ်။”

လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္နဲ႔ ေတြ႔ဆုံဖုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ KIO အဖဲြ႔ရဲ႕ ဒုဥကၠ႒ေဟာင္းျဖစ္ သူ ေဒါက္တာတူးဂ်ာ ကလည္း လူ႔အခြင့္အေရး ကုိယ္စားလွယ္ အေနနဲ႔ သက္ဆုိင္သူေတြကုိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေတြ႔ဆုံႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းသင့္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္း ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မၾကာေသးခင္ကစလုိ႔ ကုလသမဂၢ အရာရွိေတြ ထဲထဲ၀င္၀င္ ပါ၀င္လာၾကတဲ့အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရႏုိင္မယ့္ လမ္းစတခု အျဖစ္နဲ႔ေတာ့ ေမွ်ာ္ လင့္ႏုိင္တဲ့အေၾကာင္း ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။

“အခု ကုလသမဂၢရဲ႕စိတ္ဝင္စားမႈအတိုင္း ကူညီေထာက္ပံ့မႈက ေတြ႔ျမင္လာရၿပီေလ။ ဒါေၾကာင့္ ကခ်င ျပည္နယ္သားေတြက ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္အားတက္ႂကြမႈရွိတယ္။ ဝမ္းသာအားရ ျဖစ္ေနၾက တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ေဒသ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရးနဲ႔ ေနာင္ အနာဂတ္မွာ တည္တံ့ခုိင္ၿမဲတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိေရးအတြက္ အစပ်ဳိးေသာ ေျခလွမ္းေတြျဖစ္တယ္လို႔ ျမင္တယ္။ ေနာက္ ျပည္သူ လူထုကို ႀကီးမားေသာ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေပးသြားတာျဖစ္တယ္လို႔ ျမင္တယ္။”

၁၇ ႏွစ္ၾကာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲထားတာေတြ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ထဲ ပ်က္ျပားခဲ့ရၿပီး ေနာက္မွာေတာ့ KIO နဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္တုိ႔ၾကား တေက်ာ့ျပန္ တုိက္ခုိက္မႈေတြလည္း ဒီႏွစ္ဆန္းပုိင္းအထိ ႀကီးထြား လာခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ေဒသတြင္း တုိင္းျပည္ေတြက တုိက္ခုိက္မႈေတြ အဆုံး သတ္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးဖုိ႔ တုိက္တြန္းမႈေတြ ၾကားမွာပဲ ဒီလဆန္းပုိင္းက တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ေရႊ လီၿမိဳ႕မွာ ႏွစ္ဘက္ ကုိယ္စားလွယ္ေတြ ပထမဆုံး ေတြ႔ဆုံခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒီေနာက္ပုိင္းမွာေတာ့ ႀကီးႀကီးမားမား တုိက္ပဲြေတြ မရွိေတာ့ဘူးလုိ႔ KIO ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ဦးလာနန္ ကေျပာပါတယ္။ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ကင္တားနား ကေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္ ခရီးစဥ္ စေနေန႔ အဆုံးမသတ္မီ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ လူမႈေရးအသုိင္းအ၀ုိင္းက လူပုဂၢိဳလ္ေတြ နဲ႔လည္း ေတြ႔ဆုံသြားမယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။ ဒီေနာက္မွာေတာ့ ၅ ရက္ၾကာ ေလ့လာ အကဲခတ္ခဲ့ တာေတြကုိ  မျပန္ခင္မွာ သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံၿပီး ရွင္းျပသြားဖုိ႔လည္း စီစဥ္ထား တာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အစီရင္ခံစာ အျပည့္အစုံအျဖစ္နဲ႔ေတာ့ ကုလသမဂၢရဲ႕ လူ႔အခြင့္ အေရးေကာင္စီ အစည္းအေ၀းမွာ လာမယ့္မတ္လထဲ အထူးကုိယ္စားလွယ္က တင္သြင္း သြားမွာ လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

VOA