ျမန္မာႏိုင္ငံ သမၼတႏွင့္ စကားေျပာျခင္း

(30 Sept 2012ရက္စြဲပါ The New York Timesမွ Bill Keller၏ “A conversation with President U Thein Sein of Myanmar” သတင္းကိုဘာသာျပန္ဆိုသည္)

ေအာက္ပါအင္တာဗ်ဴးသည္ စက္တင္ဘာ၂၈ရက္ေန႔က နယူေယက္တြင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ အင္တာဗ်ဴးျဖစ္သည္။

Bill Keller။ ။ တစ္ျခား ကိစၥေတြမေမးခင္ ပုဂၢိဳလ္ေရး ေလးနည္းနည္း ေမးခ်င္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ေတြက သမၼတႀကီး အေၾကာင္း သိပ္မသိပါဘူး။ မိဘေတြ အေၾကာင္း၊ ပညာေရးအေၾကာင္း ေျပာျပႏိုင္မလား။

ဦးသိန္းစိန္။ .။ ကၽြန္ေတာ္ဟာ သာမာန္မ်ိဳး႐ိုး ကဆင္းသက္လာတာပါ။ ကၽြန္ေတာ့္ကို ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚ ဟိုင္းႀကိးကၽြန္းနားက ရြာတစ္ရြာမွာ ေမြးပါတယ္။ ကၽြန္ ေတာ့္ မိဘေတြဟာ လယ္သမားေတြပါ။

Bill Keller။ ။အေဖက ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးလို႔ ကၽြန္ေတာ္ဖတ္ဖူးပါတယ္။ အဲဒါဟုတ္ပါသလား။

ဦးသိန္းစိန္။ ။ကၽြန္ေတာ္ဖခင္ဟာ ဇနီးဆံုးသြားတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဘုန္းႀကီးဝတ္ပါတယ္။ သူ႔ဇနီးဆံုးၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ ဆယ္ႏွစ္ေလာက္ အတူေန ပါေသးတယ္။ ေနာက္ပိုင္းဘုန္းႀကီးဝတ္ၿပီး ရဟန္းဝတ္နဲ႔ ျပန္လြန္ေတာ္မူပါတယ္။ (စကားျပန္မွ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာ မုဆိုးဖိုမ်ားတြင္ ၎တို႔၏ ေနာက္ဆံုးေန႔မ်ား၌ ဘုန္းႀကီးဝတ္သည္မွာ ျဖစ္ေလ့ရွိသည္ဟု ရွင္းျပသည္။)

Bill Keller။ ။ ရြာမွာေက်ာင္းေနပါသလား။

ဦးသိန္းစိန္။ ။ ရြာမွာမူလတန္းေက်ာင္းပဲရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေဒသရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ တစ္ႏွစ္ေက်ာင္းသြားတက္ေသးတယ္။ ရြာမွာအလယ္တန္းေက်ာင္း မရွိဘူး။ အနီးဆံုးက မိုင္ေလးဆယ္ေလာက္ေဝးပါတယ္။ အဲဒီမွာ သံုးႏွစ္ေလာက္ေက်ာင္းတက္ပါတယ္။ ေနာက္ပုသိမ္မွာ သံုးႏွစ္ေနၿပီး စစ္တကၠသိုလ္ ဝင္ခြင့္ ေအာင္သြားတဲ့အတြက္ ေလးႏွစ္တက္ရပါတယ္။ B.Aဘြဲ႔ရၿပီး စစ္တပ္မွာ ဒုတိယဗိုလ္ ျဖစ္လာတာပါ။

Bill Keller။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပင္ပကမာၻကို ဘယ္အခ်ိန္မွာ စတင္ျမင္ေတြ႔ဖို႔ အခြင့္အေရး ရခဲ့ပါသလဲ။

ဦးသိန္းစိန္။ ။ ပထမဆံုး ႏိုင္ငံျခား ထြက္ခြင့္ရတာ စစ္႐ံုးမွာ စစ္ဦးစီး ဗိုလ္မွဴးႀကီး ဘဝနဲ႔ေပါ့။ တ႐ုတ္နဲ႔ စင္ကာပူကို သြားခဲ့ပါတယ္။

Bill Keller။ ။ အဲဒီတုန္းက သမၼတႀကီး အသက္ဘယ္ေလာက္ ရွိၿပီလဲ။

ဦးသိန္းစိန္။ ။ အသက္၄၅ႏွစ္ ဝန္းက်င္ပါ။

Bill Keller။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႏို္င္ငံတကာ အေရးယူမႈမ်ားနဲ႔ ရွိေနခဲ့ပါတယ္။ အေရးယူမႈေတြရဲ႕ သက္ေရာက္မႈကို ဘယ္လိုေျပာခ်င္ပါသလဲ။

ဦးသိန္းစိန္။ ။ အေရးယူမႈေတြဟာ သာမာန္ျပည္သူေတြ အေပၚမွာ ႀကီးစြာေသာ အႏႈတ္လကၡဏာေဆာင္တဲ့ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ ပါတယ္။ အေရးယူမႈေတြေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီကို ႏိုင္ငံျခားက တိုက္႐ိုက္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြ မလာတဲ့အတြက္ သာမာန္ျပည္သူေတြအတြက္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အေရး အတြက္ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္းေတြ ေတာ္ေတာ္နည္းပါတယ္။ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျပည္သူအမ်ားစုဟာ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြမွာ အလုပ္ရွာ ရပါ တယ္။ လူဦးေရသံုးသန္းခန္႔ဟာ ထိုင္းႏိုင္ငံနဲ႔ အျခားေဒသတြင္း ႏိုင္ငံေတြမွာ အလုပ္လုပ္ေနပါတယ္။ အေရးယူမႈေတြဟာ စစ္အစိုးရကို အားနည္းေစတယ္လို႔ ဆိုေပမယ့္ သာမာန္ျပည္သူေတြကို ပိုၿပီးထိခိုက္ေစပါတယ္။

Bill Keller။ ။ ဒီအခ်က္ေတြက သမၼတႀကီး သို႔မဟုတ္ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းေတြရဲ႕ အေတြးမွာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကေန ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို ပိုမိုသြားဖို႔ လိုအပ္တယ္ လို႔ ျဖစ္ေပၚေစပါသလား

ဦးသိန္းစိန္။ ။ ကၽြန္ေတာ္အစကတည္းက ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္ဖို႔အစီအစဥ္ရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လိုအပ္တဲ့ ျပင္ဆင္မႈေတြအတြက္ ဆယ္စုႏွစ္ ႏွစ္ခုေလာက္ အခ်ိန္ယူခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပညာေရးစနစ္ ေကာင္းေအာင္လုပ္ရပါတယ္။ လမ္းညႊန္ေျမပံု ခုႏွစ္ခ်က္ကို ခ်မွတ္ၿပီး အေျခခံ ဥပေဒ ေရးဆြဲအတည္ျပဳျခင္း၊ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ေပးျခင္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ အေရးယူမႈေတြ ကို အမႈမထားပဲ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေတြကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ခဲ့ပါတယ္။ အေရးယူ မႈေတြေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဒါေတြ လုပ္ခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။

(မွတ္ခ်က္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၁၉၉၀ခုႏွစ္က ေရြးေကာက္ပြဲျပဳလုပ္ခဲ့ရာအတိုက္အခံက ၈၀ရာခိုင္ႏႈန္းအႏိုင္ရရွိ ခဲ့သည္။စစ္တပ္က အာဏာလႊဲေပးရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့သည္.။ အေျခခံဥပေဒသစ္ကို ၂၀၀၈ခုႏွစ္တြင္အတည္ျပဳခဲ့ၿပီး ၂၀၁၂တြင္ အတိုက္အခံသည္ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ရန္ သေဘာတူခဲ့ၿပီး ေနရာအနည္းငယ္ပင္ ပါဝင္ခြင့္ရပါေသးသည္။)

Bill Keller။ ။ မေန႔က Asia Society မွာ သမၼတႀကီး ေျဖခဲ့တာ ကၽြန္ေတာ္ၾကားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သေဘာမေပါက္ေသးဘူး။ ျပည္သူေတြက စစ္အစိုးရက ဘာ့ေၾကာင့္အေျပာင္းအလဲလုပ္ဖို႔ ဆံုးျဖတ္ရတယ္ဆိုတာ အမ်ိဳးမိ်ဳး တြက္ဆေနၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က နာဂစ္ဆိုင္ကလုန္း အၿပီးမွာ တိုင္းျပည္ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးေတြ လိုေနၿပီ။ ဒါမွသာ ျပည္သူေတြကို ပိိုမိုၾကည့္႐ႈႏိုင္မယ္လို႔ သေဘာေပါက္သြားတယ္လို႔ ထင္ေနပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ကလည္း အာရပ္ေႏြဦးက အခ်က္တစ္ခုလို႔ဆိုပါတယ္။

ဦးသိန္းစိန္။ ။အဓိက အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ ျပည္သူေတြရဲ႕ဆႏၵပါပဲ။ အစကတည္းက ျပည္သူေတြဟာ ဒီမိုကေရစီကို လိုလားတယ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔က အေျပာင္းအလဲကို ႐ုတ္တရတ္ မျဖစ္ေစလိုပါဘူး။ အႏၱရာယ္မ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ အေျပာင္း အလဲေတြ တျဖည္းျဖည္း ျဖစ္လာတာကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ အာရပ္ေႏြဦးေၾကာင့္ ဘာေၾကာင့္ မဟုတ္ပါဘူး။ ျပည္သူေတြ လိုခ်င္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လုပ္ေပး ခဲ့တာပါပဲ။

Bill Keller။ ။ လက္ရွိအေျခခံဥပေဒမွာ ဒီမိုကေရစီအတြက္ အကန္႔အသတ္ျဖစ္ေနဆဲ ဥပေဒအခ်ိဳ႕ရွိေနပါတယ္။ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ဟာ အေရးေပၚ အေျခအေနမွာ အာဏာျပန္ယူတာမ်ိဳး ။လႊတ္ေတာ္က ၂၅ရာ ခိုင္ႏႈန္းကို စစ္တပ္အတြက္ သတ္မွတ္ထားတာမ်ိဳးပါ။ ဒီဥပေဒေတြ ဘယ္ေလာက္ ၾကာၾကာ ရွိေနဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ထင္ပါသလဲ။

ဦးသိန္းစိန္။ ။ တပ္ခ်ဳပ္က အေရးေပၚ အေျခအေနကို သူ႔သေဘာနဲ႔ သူေၾကညာလိ႔မရပါဘူး။တပ္ခ်ဳပ္ကို သမၼတကခန္႔တာပါ။ အေရးေပၚ အေျခအေန ျဖစ္လာခဲ့ရင္ သမၼတနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ဆံုးျဖတ္ေပးမွာပါ။ ခင္ဗ်ားရဲ႕ ဒုတိယေမးခြန္းက လႊတ္ေတာ္မွာ စစ္တပ္ရဲ႕ အခန္း က႑ပါ။ တပ္မေတာ္ဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံေရးမွာ အေရးပါတဲ့ က႑ကပါဝင္လာတာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာရွိေနပါၿပီ။ ဒါ့ေၾကာင့္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး လုပ္ငန္း စဥ္မွာ သူတို႔ကို ဖယ္ထုတ္လို႔ မရႏိုင္ေသးပါဘူး။ အခ်ိန္ၾကာလာ တာနဲ႔အမွ် စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္ ရာခုိင္ႏႈန္း ေလ်ာ့က်လာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါမ်ိဳးအေျခအေနကို အင္ဒိုနီးရွားမွာ ေတြ႔ဖူးမွာပါ။

Bill Keller။ ။ ဒါဆိုအခ်ိန္ၾကာ လာတာနဲ႔အမွ် စစ္တပ္ရဲ႕ ကိုယ္စားျပဳမႈ ေမွးမွိန္သြားႏိုင္တယ္လို႔ သမၼတႀကီၤးက ထင္တယ္ေပါ့။

ဦးသိန္းစိန္။ ။ အေျခအေနေတြ ေျပာင္းလဲသြားတာနဲ႔ အမွ်ေပါ့။

Bill Keller။ ။ အေရးေပၚ အေျခအေနမွာရွိမယ့္ အာဏာကေရာ။ က်န္ေနဦးမွာလား။

သမၼတရဲ႕ အႀကံေပး။ ။ အေျခခံဥပေဒမွာ အေရးေပၚအေျခအေနကိုအမ်ိဳးသားလံုၿခံဳေရးႏွင့္ ကာကြယ္ေရးေကာင္စီရဲ႕သေဘာတူညီခ်က္နဲ႔ သမၼတက ဆံုးျဖတ္ တယ္လို႔ ပါပါတယ္။ သမၼတက အခရာပါ။

Bill Keller။ ။ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ဘယ္လို ဒီအာဏာကို သံုးမလဲ။

ဦးသိန္းစိန္။ ။ အေရးေပၚအေျခအေနကို တိုင္းျပည္ရဲ႕ ေဒသတစ္ခုမွာျဖစ္ျဖစ္ ၊တိုင္းျပည္တစ္ခုလံုးမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ထုတ္ျပန္ႏိုင္ပါတယ္။ ျပည္သူေတြအေပၚ အႏၱရာယ္ မက်ေရာက္ၿပီလို႔ဆိုရင္ ဒီလိုအမိန္႔ထုတ္ျပန္ဖို႔ သမၼတက စဥ္းစားမွာပါ။ တရားဥပေဒနဲ႔ အမိန္႔ျပန္လည္ စိုးမိုးေရးအတြက္ လိုအပ္တဲ့ေနရာေတြမွာ သမၼတက တပ္ခ်ဳပ္ကို ေစလႊတ္ၿပီး တာဝန္ယူေစမွာျဖစ္ပါတယ္။

Bill Keller။ ။ ေနာက္ဆံုးေမးခြန္း ေမးခြင့္ျပဳပါ။သမၼတႀကီးနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တို႔ဟာ အေမရိကန္ခရီးစဥ္အတြင္းမွာ တစ္ဦးအေပၚတစ္ဦး ေလးစား ေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို တစ္ခ်ိန္မွာ သမၼတျဖစ္ဖို႔ ရည္မွန္းခ်က္ရွိပါသလားလို႔ ေမးေတာ့သူက ပါတီအႀကီးအကဲတိုင္းဟာ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္လိုၾကတာပဲလို႔ ေျဖပါတယ္။ သမၼတေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရယ္လို႔ စိတ္ကူးႏိုင္ပါသလား။

ဦးသိန္းစိန္။ ။ သူဟာ အေျခခံဥပေဒရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ကို ျပည္မီဖို႔ေတာ့ လိုမွာျဖစ္ပါတယ္။[မွတ္ခ်က္။ ။သူသည္အေျခခံဥပေဒ အရ သားသမီးမ်ားသည္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား ျဖစ္ေန၍ ေဘာင္မဝင္ေပ။] ဒါၿပီးရင္ ျပည္သူဆံုးျဖတ္ရမယ့္ အေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။

From-TransparencyMyanmarblog