သစ္ေတာ ထိမ္းသိမ္းေရး အေမရိကန္-ျမန္မာ ေဆြးေႏြး

ျမန္မာ-အေမရိကန္ သဘာ၀ပတ္ ၀န္းက်င္ေရးရာနဲ႔ သစ္ေတာေရးရာ ေဆြးေႏြးပဲြ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ ယိုကိုဟားမား ၿမိဳ႕မွာ က်င္းပခဲ့စဥ္။ (ႏို၀င္ဘာလ ၁၀ ရက္၊ ၂၀၁၂)။

ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အခုအခ်ိန္က စတင္ၿပီး သစ္နဲ႔သစ္ေတာထြက္ ပစၥည္းေတြ ေရာင္းခ်ေရးထက္ သစ္ေတာသစ္ပင္ေတြ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေရးနဲ႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးကို ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္သြားမွာ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဒီလုပ္ငန္းေတြအတြက္ အေမရိကန္ရဲ႕အကူ အညီကို ႀကိဳဆိုတယ္လို႔၊

“ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးနဲ႔ သစ္ေတာေရးရာ ၀န္ႀကီး ဦး၀င္းထြန္းက ေျပာၾကား လိုက္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ ယိုကိုဟားမား (Yokohama) ၿမိဳ႕မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ “အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အပူ ပိုင္းေဒသမ်ား သစ္လုပ္ငန္းဆိုင္ရာ ႏွစ္ပတ္လည္ ညီလာခံ ITTC ရဲ႕ေနာက္ဆံုးေန႔ ႏို၀င္ဘာ (၁၀)ရက္ေန႔မွာ၊ ဒီညီလာခံကို တက္ ေရာက္ေနၾကတဲ့ အေမရိကန္ နဲ႔ ျမန္မာအစိုးရတို႔ရဲ႕ အဆင့္ျမင့္ကိုယ္စားလွယ္ေတြ သီးသန္႔ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကစဥ္မွာ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္ အဖဲြ႔ ေခါင္းေဆာင္၀န္ႀကီး ဦး၀င္းထြန္းက အေမရိကန္ ကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔ကို အဲဒီလို ေျပာၾကားခဲ့ တာပါ။ အျပည့္အစံုကိုေတာ့ ဒီေဆြးႏြးပဲြကို ကိုယ္တိုင္တက္ေရာက္ သတင္းယူခဲ့တဲ့ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံကို ေရာက္ရိွေနသူ ဗီြအိုေအ၀ိုင္းေတာ္သား ဦးေရာ္နီညိမ္းက တင္ျပထားပါတယ္။

ဒီ ျမန္မာ-အေမရိကန္ သဘာ၀ပတ္ ၀န္းက်င္ေရးရာနဲ႔ သစ္ေတာေရးရာ ေဆြးေႏြးပဲြကို၊ ယိုကိုဟားမား ITTC ညီလာခံရဲ႕  အေမရိကန္ ကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန သမုဒၵရာမ်ား၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ သိပၸံ ပညာ ဗ်ဴ႐ို လက္ေအာက္ခံ သစ္ေတာဌာနခဲြရဲ႕ အႀကီးအကဲ ေဒါက္တာခ်ားလ္စ္ဘာဘာ (Dr. Charles Barber) ကိုယ္တိုင္ ဦးေဆာင္ တက္ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္ ကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔က ၀န္ႀကီးဦး၀င္းထြန္း ဦးေဆာင္တဲ့ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္ အဖဲြ႔ကို အဓိက ေမးျမန္းေဆြးေႏြး တာကေတာ့ ႏွစ္ႏိုင္ငံၾကားမွာ နယ္ပယ္စံု ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈ မရိွခဲ့တာေၾကာင့္၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ သစ္ေတာေတြ ထိန္းသိမ္းေရးမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဘက္က ဘယ္လို အကူအညီမ်ိဳးေတြ လိုအပ္ေနတယ္ဆိုတာကို သူတို႔အေနနဲ႔ ဦးစြာပထမ သိရိွလိုတယ္လို႔ ေဒါက္တာ ခ်ားလ္စ္ ဘာဘာက ဆိုပါတယ္။

“က်ေနာ္တို႔က ခင္ဗ်ားတို႔ဆီက ၾကားခ်င္တာက ျမန္မာႏိုင္ငံက သစ္ေတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ခင္ဗ်ားတို႔ေတြ ဘာေတြ လုပ္ကိုင္ခ်င္ၾက သလဲ ဆိုတာနဲ႔ ဘာကိုဦးစားေပးၿပီး လုပ္ဖို႔လိုတယ္လို႔ ျမင္ထားၾကသလဲ ဆိုတာေတြပါ။ က်ေနာ္တို႔က ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔အတူ တကြ ဘယ္လို ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာရယ္၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အပူပိုင္းေဒသမ်ား သစ္လုပ္ငန္းဆိုင္ရာအဖဲြ႔ အေနနဲ႔ လုပ္ေပးႏိုင္ တာထက္ ေက်ာ္လြန္တဲ့ ကိစၥေတြကို က်ေနာ္တို႔က လုပ္ေပးႏိုင္တာ ရိွရင္လည္း၊ အဲဒါေတြက ဘာေတြလဲ ဆိုတာေတြကို က်ေနာ္တို႔က သိခ်င္ပါတယ္။”

ေျမစီမံခန္႔ခဲြမႈဆိုင္ရာ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျမအသံုးခ်မႈဆိုင္ရာမူ၀ါဒ ေရးဆဲြဖို႔ မိမိတို႔၀န္ႀကီးဌာနကို တာ၀န္ ေပးအပ္ထားျခင္း ခံရၿပီးေတာ့၊ ဒီကိစၥကို စတင္ေဆာင္ရြက္ေနၿပီ ျဖစ္ေပမဲ့ အေတြ႔အႀကံဳ မရိွေသးတာေၾကာင့္ ဒီလုင္ငန္းအတြက္ အကူ အညီေပးဖို႔ကိုလည္း ၀န္ႀကီးဦး၀င္းထြန္းက ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။

“ေျမ စီမံခန္႔ခြဲတဲ့ ကိစၥက က်ေနာ္တုိ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံေတြမွာ မျဖစ္မေန ေက်ာ္လႊားခဲ့ရတဲ့ အဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ပတ္၀န္းက်င္ ႏိုင္ငံေတြ ျဖစ္တဲ့ လာအို၊ ကေမၻာဒီးယား ႏိုင္ငံေတြမွာေတာင္ ဒီဥစၥာကို ခက္ခက္ခဲခဲ ျဖစ္ေက်ာ္တာ ေအာင္ျမင္သြားပါၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာေတာ့ ဒါေလးက မရွိေသးဘူး။ Land use policy (ေျမယာ အသံုးခ်မႈ မူ၀ါဒ) မရွိေသးဘူး။ land use management plan (ေျမယာ အသံုးခ်မႈ အစီအစဥ္) ေတြ မရွိေသးဘူး။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္မိုလို႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္တဲ့အခါမွာ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးနဲ႔ ဟန္ခ်က္ညီေအာင္ ဆိုရင္ ေျမပံုရွိတယ္။ ဒီ ေျမပံုကို ၾကည့္လိုက္ရင္ေတာ့ ေနရာေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ သုိ႔ေသာ္လည္းပဲ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ လုပ္မယ့္ဟာ၊ ဇုန္သတ္မွတ္တာေတြ လုပ္မယ့္ဟာေတြ က်ေတာ့ အကုန္လံုးက ျပႆနာေတြနဲ႔ ႐ႈပ္ေထြးေနတယ္။ အဲဒါကို က်ေနာ္တို႔ ခိုင္မာတိက်ေသာ ေျမယာ အသံုးခ်မႈ မူ၀ါဒ ေရးဆြဲဖို႔နဲ႔ အစီအစဥ္ေတြ လုပ္ဖို႔ကို က်ေနာ္တို႔ ၀န္ႀကီးဌာနကို တာ၀န္ေပးထားတယ္လို႔ အဲဒီအတြက္လည္း က်ေနာ္တုိ႔က အခုေတာ့ စတင္ ေဆာင္ရြက္ေနၿပီ။ သို႔ေသာ္ က်ေနာ္တို႔မွာ အေတြ႔အႀကံဳ မရွိဘူးလို႔။”

အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈေတြ မ်ားလာေနတာေၾကာင့္၊ အစိုးရအေနနဲ႔ သစ္ထုတ္လုပ္မႈကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေလွ်ာ့ ခ်သြားဖို႔ ရိွတယ္လို႔လည္း  ၀န္ႀကီးဦး၀င္းထြန္းက အခုလို ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။

“သစ္ေတာက႑ကို က်ေနာ္တုိ႔က စီးပြားရွာတာထက္စာရင္ က်ေနာ္တုိ႔က ျပဳစု ထိန္းသိမ္းျခင္း လုပ္ငန္းမ်ားကိုသာလ်င္ ဆက္ၿပီးေတာ့ လုပ္သြားခ်င္ပါတယ္။”

အေမရိကန္ကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔ရဲ႕ အဖဲြ႔၀င္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ၀ါရွင္တန္ဒီစီအေျခစိုက္ အေမရိကန္ သစ္ေတာေရးရာဌာန၊ ႏိုင္ငံတကာဆိုင္ရာ အစီအစဥ္မ်ား ဌာနခဲြက မူ၀ါဒေရးရာ လက္ေထာက္ညႊန္ၾကားေရးမႉး မစၥဂ်ယ္ရီလင္းလီဗီ (Ms Jerilyn Levi) က သူတို႔အေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ သစ္ေတာနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးရာေတြကို ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ရေတာ့မယ့္ အလားအလာေတြကို ျမင္ေတြေနရတာေၾကာင့္ စိတ္လႈပ္ရွားမိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“က်မအေနနဲ႔ အရင္ဦးဆံုး ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ရွင္တို႔ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရေတာ့မယ့္ အလားအလာေတြကို ေတြ႔ျမင္ေနရလို႔ စိတ္ေတြ လႈပ္ရွားေနမိတယ္ ဆိုတာပါ။ အေမရိကန္ သစ္ေတာေရးရာဌာန အေနနဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ လုပ္ငန္းအေတြ႔အႀကံဳေတြ ရိွေနပါ တယ္။ ဒါ့အျပင္ တစ္ကမၻာလံုးမွာလည္း ႏိုင္ငံေပါင္း ၈၀ ေက်ာ္နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရိွေနပါတယ္။ သစ္ေတာထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းမွာ စိမ္ေခၚမႈေတြ အမ်ားႀကီး ရိွေနေပမဲ့ ရွင္တို႔ေတြက ဒါကို ျပင္းျပင္းျပျပ လုပ္ကိုင္ခ်င္ေနၾကတယ္ ဆိုတာကေတာ့ တကယ့္ကို အံဖြယ္သရဲပါပဲ ရွင္။”

မၾကာခင္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ရိွလာေတာ့မယ့္ သမၼတ ဘရက္အိုဘားမား ဦးေဆာင္တဲ့ အေမရိကန္အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္ အဖဲြ႔နဲ႔  သမၼတဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္တဲ့ ျမန္မာ အစိုးရတို႔ ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးၾကတဲ့အခါမွာ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ သစ္ေတာေတြနဲ႔ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းေတြအတြက္ အေမရိကန္က အကူအညီေပးမယ့္ ကိစၥရပ္လည္း ပါ၀င္တာေၾကာင့္၊ အခုလို ယိုကိုဟား မားၿမိဳ႕ ITTC ႏွစ္ပတ္လည္ ညီလာခံကို ေရာက္ရိွေနၾကတဲ့ သစ္ေတာနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ ေရးရာဘက္ဆိုင္ရာ ျမန္မာနဲ႔ အေမရိကန္ အဆင့္ျမင့္ ကိုယ္စားလွယ္အဖဲြ႔ ႏွစ္ဖဲြ႔တို႔ အႀကိဳေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးၾကဖို႔၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး ဒဲရက္မစ္ခ်ဲလ္ (Derek Mitchell) ရဲ႕ တိုက္တြန္းေမတၱာ ရပ္ခံမႈနဲ႔  ဒီေဆြးေႏြးပဲြကို က်င္းပခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

From -VOA