က်ံဳမေငးေခ်ာင္းအတြင္း ဓာတုအဆိပ္သင့္ ပစၥည္းမ်ား ေပ်ာ္ဝင္ေန

ေနာက္က်ိေနသည့္ ကံ်ဳမကူးေခ်ာင္းအတြင္း ႏြားမ်ား ေရေသာက္ဆင္းေနပံု (ဓာတ္ပံု – ညိမ္းျပည့္စံု / ဧရာဝတီ)

မြန္ျပည္နယ္ႏွင့္ ပဲခူးတိုင္း ေဒသႀကီး ႏွစ္ခုအတြင္း ျဖတ္သန္းစီးဆင္း လ်က္ရွိေသာ က်ံဳမကူးေခ်ာင္းအတြင္း ေရႊက်င္ လုပ္ငန္းမ်ားမွ စြန္႔ပစ္လိုက္သည့္

ဓာတုပစၥည္းမ်ား ေပ်ာ္ဝင္ေနေသာေၾကာင့္ ေဒသခံျပည္သူမ်ား က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေနေၾကာင္း သိရသည္။

က်ံဳမကူး ေခ်ာင္းေရအား ယခင္က ေသာက္သံုးရန္အျပင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ပါ အသံုးျပဳႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ အမ်ိဳးသား က်န္းမာေရး ဓာတ္ခြဲခန္း (NHL) သို႔ ေရ နမူနာ ေပးပို႔ စစ္ေဆးၾကည့္ရာ ေသာက္သံုးရန္ မသင့္ေၾကာင္းႏွင့္ ေရအတြင္း၌ ဓာတုအဆိပ္သင့္ ပစၥည္းမ်ား ေပ်ာ္ဝင္လ်က္ရွိေၾကာင္း အေျဖရရွိခဲ့သည္။

စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္ ေခ်ာင္းေရ ေနာက္က်ိေနၿပီး ေခ်ာင္းနံေဘးရွိ ေက်းရြာမ်ားႏွင့္ ေခ်ာင္းေအာက္ပိုင္းရွိ ေက်းရြာမ်ားတြင္  ေရတံုကင္မ်ားႏွင့္ ေရတြင္းမ်ား အထိ ဓာတုအဆိပ္သင့္ပစၥည္းမ်ား စိမ့္ဝင္ေနေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ဆိုသည္။

“ဒီေခ်ာင္းေရကို သံုးမရေတာ့ဘူးလို႔ ဆိုေပမယ့္ အနီးအနားက႐ြာေတြ အေနနဲ႔ ဒီေရကိုပဲ အဓိက သံုးရတာဆိုေတာ့ ဒုကၡေရာက္တယ္။ အခုေတာ့ ေခ်ာင္းေရကို မေသာက္ေတာ့ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေရတံုကင္ေတြ၊ ေရတြင္းေတြအထိ ဓာတု ပစၥည္းေတြ စိမ့္ဝင္တာကိုေတာ့ ဘာမွလုပ္လို႔ မရဘူး။ ဒီေတာ့ အဆိပ္ေရေတြကို မသံုးခ်င္ဘဲ သံုးေနရတယ္။ ကၽြဲ၊ ႏြား ေတြကေတာ့ ေခ်ာင္းေရကို ေသာက္ရတယ္၊ ၿပီးရင္ မက်န္းမာၾကေတာ့ဘူး” ဟု ပဲခူးတိုင္းေဒသႀကီး ေ႐ႊက်င္ၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းရွိ ဝင္ကန္ေက်းရြာမွ ေဒၚသန္းႏြဲ႕က ေျပာသည္။

ေဒသခံမ်ားအေနျဖင့္ က်ံဳမကူးေခ်ာင္းေရအတြင္း ဓာတုအဆိပ္သင့္ပစၥည္းမ်ား စိမ့္ဝင္ေနျခင္းသည္ မည္သည့္ အခ်ိန္ကတည္းက ျဖစ္ေနခဲ့သည္ကို မသိၾကေၾကာင္း၊ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က်မွသာ သိရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ၎က ဆက္လက္ ေျပာျပသည္။

စည္းကမ္းမဲ့ ေ႐ႊက်င္မႈမ်ားေၾကာင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္ပ်က္စီးျခင္း၊ ေရထုညစ္ညမ္း၍ ေနာက္ပ်စ္လာျခင္း၊ ၁၂ ရာသီ ပတ္လံုး ႏုန္းႏွစ္မ်ား ေပ်ာ္ဝင္မႈေၾကာင့္ ေခ်ာင္းတိမ္ေကာ၍ ေရႀကီး ေရလွ်ံမႈ၊ ကမ္းပါးၿပိဳ၍ လယ္ေျမဆံုး႐ွံဳးမႈမ်ားႏွင့္ ႀကံဳရျခင္း၊ ရာသီသီးႏွံမ်ားႏွင့္ ႏွစ္ရွည္သီးႏွံပင္မ်ားမွာ ႏုန္းႏွစ္မ်ားေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆံုးရႈံးရျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလွ်က္ရွိသည္။

ေဒသ၏ အဓိကထြက္ကုန္သီးႏွံ ျဖစ္ေသာ ေရွာက္ပင္၊ သံပရာပင္မ်ားအား ေခ်ာင္းေရသြင္း စိုက္ပ်ိဳးရာတြင္ ေရအတြင္းရွိ ႏုန္းႏွစ္မ်ားေၾကာင့္ အပင္မ်ား ေျခာက္ေသြ႕၍ ေသသြားျခင္းေၾကာင့္ ေဒသခံ စီးပြားေရးသမားမ်ား အခက္ေတြ႕ေနၾကသည္။

အဆိုပါ က်ံဳမကူးေခ်ာင္းေရအား ေဒသခံမ်ားက ေသာက္သံုးရန္အျပင္ စီးပြားေရးအတြက္ပါ အသံုးျပဳၾကၿပီး ကၽြဲ၊ ႏြားမ်ား သည္လည္း ထိုေခ်ာင္းေရကိုသာ ေသာက္သံုးရေၾကာင္း သိရသည္။

“ေခ်ာင္းေရကို ေသာက္မိတဲ့ ကၽြဲ၊ ႏြားေတြအားလံုး အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ ေသၾကတယ္၊ လူေတြလည္း က်န္းမာေရး ထိခိုက္တာေတြရွိတယ္၊ အဓိကစိုက္တဲ့ ေရွာက္ပင္နဲ႔၊ ေႏြစပါးေတြကို ေရသြင္းစိုက္တဲ့အခါ ေအာင္ျမင္ျဖစ္ထြန္းတာေတြ မရွိေတာ့တာ ႏွစ္ေပါင္း ေတာ္ေတာ္ၾကာေနၿပီ” ဟု ေ႐ႊက်င္ၿမိဳ႕နယ္ရွိ ဝင္ကန္ေက်းရြာမွ ဦးေအာင္စိုးက ေျပာသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ေဒသခံမ်ား လက္ရွိခံစားေနရသည့္ ျပႆနာရပ္မ်ားကို သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိသူမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ မြန္ျပည္နယ္မွ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ပဲခူးတိုင္းေဒသႀကီးမွ တိုင္းေဒသႀကီး ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ တို႔အျပင္၊ က်ိဳက္ထိုၿမိဳ႕နယ္ရွိ ဌာနဆိုင္ရာ အသီးသီးထံသို႔ အေၾကာင္းၾကားစာမ်ား ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြင္းတြင္ ေပးပို႔ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

သက္ဆိုင္ရာ တာဝန္ရွိသူမ်ားအား အကူအညီေတာင္းခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ က်ိဳက္ထိုၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ ေ႐ႊက်င္စက္မ်ားကို ပိတ္သိမ္း ႏိုင္ခဲ့ေသာ္လည္း ပဲခူးတိုင္းေဒသႀကီး ေ႐ႊက်င္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္း မွာမူ တရားမဝင္ ေ႐ႊက်င္စက္မ်ားျဖင့္ ယခင္ထက္ ပိုမို လုပ္ကိုင္ေနၾကေၾကာင္း သိရသည္။

“အစုိးရက သူတို႔႔ကိုေခၚၿပီး ေနာက္မလုပ္ေတာ့ပါဘူးလို႔ ၀န္ခံ လက္မွတ္ထိုးခိုင္းတယ္ သူတို႔ကလည္း လက္မွတ္လာထိုးတယ္၊ ၿပီးရင္ ေတာထဲျပန္ဝင္သြားၿပီး ျပန္လုပ္တာပဲ။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရလက္လွမ္းမွီတဲ့ ေနရာေတြမွာ မလုပ္ေတာ့ဘဲ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ေဝးတဲ့ ကရင္ အမ်ိဳးသားအစည္းအရံုး (KNU) အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနယ္ေျမေတြ ထဲမွာ သြားလုပ္ေနၾကတယ္” ဟု က်ိဳက္ထိုၿမိဳ႕နယ္ ေခ်ာင္းဝ ေက်း႐ြာမွ တာဝန္ရွိသူတဦးက ေျပာသည္။

ေ႐ႊက်င္ေနၾကသည့္ ေနရာသည္ အစိုးရ လက္လွမ္းမမီသည့္ KNU အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္ နယ္ေျမ ျဖစ္သည့္အတြက္ ေဒသခံမ်ားက KNU မွ တာဝန္ရွိသူမ်ားကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္ အကူအညီ ေတာင္းခံ ထားေၾကာင္း သိရသည္။

“KNU ဘက္က တပ္မ (၁) အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးကို အကူအညီ ေတာင္းထားတာကိုေတာ့ လုပ္ေပးမယ္လို႔ ေျပာတာပဲ။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ မတ္လအကုန္မွာ ဒီလုပ္ငန္းေတြကို ရပ္ေပးမယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ဘယ္လိုျဖစ္လာဦးမလဲ ဆိုတာကိုေတာ့ ဆက္ၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ ရဦးမွာပဲ” ဟု က်ိဳက္ထိုၿမိဳ႕နယ္ ကေလာေျမာင္ေက်း႐ြာမွ ဦးသန္းစိုးက ေျပာသည္။

KNU ၏ ေျပာၾကားခ်က္အတိုင္း ၂၀၁၃ခုႏွစ္ မတ္လအကုန္တြင္ ေ႐ႊက်င္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ား အား ရပ္နားေပးျခင္းမရွိပါက ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ထံ အကူအညီေတာင္းသြားမည္ဟု သိရ၏။

က်ံဳမကူးေခ်ာင္းအတြင္း တရားမဝင္ ေ႐ႊတူးမႈကို စီးပြားေရးသမားတခ်ိဳ႕က ၁၉၉၅ ခုႏွစ္မွ စတင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ပိုမို တြင္က်ယ္စြာ ျပဳလုပ္လာေၾကာင္း ေဒသခံျပည္သူမ်ားထံက သိရသည္။

“အရင္က ေ႐ႊလက္က်င္သမား (ပစၥည္းအကူအညီမပါဘဲ တပိုင္တႏိုင္ ေရႊက်င္သူမ်ား) ေတြက ေ႐ႊ စက်င္ရင္းနဲ႔ ေနာက္ပိုင္း စီးပြားေရး သမားေတြက ဝင္လုပ္ၿပီး အခုလိုျဖစ္သြားတာ။ အခုလုပ္ေနတဲ့ စီးပြားေရးသမား ေတြက တရားမဝင္ လုပ္ၾကတာ” ဟု မြန္ျပည္နယ္ က်ိဳက္ထိုၿမိဳ႕နယ္ ေခ်ာင္းဝေက်းရြာမွ ဦးသိန္းခ်ိဳက ေျပာသည္။

ထို တရားမဝင္ေ႐ႊက်င္ေနသည့္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား၏ အမည္မ်ားႏွင့္ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား၏ အမည္ကို က်ံဳမကူးေခ်ာင္း အနီးပတ္ဝန္းက်င္မွ ေဒသခံမ်ား သိရွိျခင္းမရွိေၾကာင္း ၎တို႔က ေျပာသည္။

“လုပ္ငန္းရွင္ေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးပဲ။ ဘယ္ႏွဦး လုပ္တယ္၊ ဘယ္သူေတြလုပ္တယ္၊ ဘယ္ကလာလုပ္တယ္ ဆိုတာ ကိုေတာ့ တိတိက်က် မသိရဘူး။ ေနာက္ၿပီး သူတို႔လုပ္ေနတဲ့ ေနရာကလည္း ေတာထဲေတာင္ထဲမွာဆိုေတာ့ သြားေလ့လာလို႔လည္း မရဘူး။ ကိုယ္ပဲ ဒုကၡေရာက္ရမွာေလ” ဟု ဦးသိန္းခ်ဳိက ဆက္လက္ေျပာသည္။

က်ံဳမကူး ေခ်ာင္းေရအား သံုးစြဲရသည့္အတြက္ မည္သည့္ေရာဂါမ်ား ခံစားရသည္ကို မိမိတို႔အေနျဖင့္ ေရာဂါရွာေဖြျခင္းမ်ား မလုပ္ဖူးေသာေၾကာင့္ မည္သည့္ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ေနၾကသည္ကုိ မသိေသာ္လည္း ေသဆံုးသြားသူ အမ်ားစုမွာ အသည္းေရာဂါမ်ားျဖင့္သာ ေသဆံုးၾကသည္ကို ေတြ႕ရေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ေျပာသည္။

က်ဳံမကူး ေခ်ာင္းသည္ မြန္ျပည္နယ္ က်ိဳက္ထိုၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ပဲခူးတိုင္းေဒသႀကီး ေ႐ႊက်င္ၿမိဳ႕နယ္ ဆက္စပ္ပိုင္ေသာ ေခ်ာင္းျဖစ္ျပီး ယခင္က မိရိုးဖလာေတာင္ေပၚ စမ္းေခ်ာင္းျဖစ္ကာ ေက်ာက္တံုး ေက်ာက္ဆိုင္မ်ား၊ ငါး ပုဇြန္မ်ားႏွင့္အတူ ၾကည္လင္လွ်က္ ရွိေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္တြင္မူ ေရေနသတၱဝါမ်ား ေနထိုင္က်က္စားျခင္း မရွိေတာ့ဘဲ ေခ်ာင္းေရလည္း ေနာက္က်ိ ေနၿပီျဖစ္သည္။

ေ႐ႊက်င္လုပ္ငန္းမ်ားမွ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္ ေခ်ာင္းအတြင္း ဓာတုအဆိပ္သင့္ပစၥည္းမ်ား စိမ့္ဝင္၍ ေရဆိပ္သင့္ျခင္း ကို ခံစားရသည့္ ေက်းရြာမ်ားမွာ မြန္ျပည္နယ္၊ က်ိဳက္ထိုၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ ေခ်ာင္းဝေက်း႐ြာ၊ ကေလာေျမာင္ေက်း႐ြာႏွင့္ ပဲခူးတိုင္း ေဒသႀကီး၊ ေရႊက်င္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းရွိ ဇလုတ္ႀကီးေက်းရြာ၊ ဝင္ကန္ေက်း႐ြာမ်ား ျဖစ္ၿပီး က်ံဳမကူး ေခ်ာင္းေရသည္ စစ္ေတာင္းျမစ္အတြင္းသို႔ စီး၀င္သည္။

ဧရာ၀တီ