အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရး ဥပေဒ

  ညီလင္းဆက္ဘေလာ့  http://blog.nyilynnseck.com/2012/07/electronic-transaction-law-of-myanmar.html   မွ ကူးယူေဖၚျပသည္။

IT နယ္ပယ္မွ လူမ်ား၊ အင္တာနက္ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၊အင္တာနက္သံုးၿပီး  ရာဇ၀တ္မႈ႕ က်ဴးလြန္ေနသူမ်ား  သိထားေသာ ဥပေဒျဖစ္ပါသည္။

 

 

 

Electronic Transaction Law of Myanmar 5/2004

နိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေကာင္စီ
အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရးဥပေဒ

(ႏိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေကာင္စီ ဥပေဒအမွတ္ ၅/၂၀၀၄)

၁၃၃၆ ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လဆန္း ၁၂ ရက္

နိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေကာင္စီသည္ ေအာက္ပါဥပေဒကို ျပဌာန္းလိုက္သည္။

အခန္း (၁)

အမည္ႏွင့္ အဓိပၸာယ္ေဖာ္ျပခ်က္

၁။ ဤဥပေဒကို အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရး ဥပေဒဟု ေခၚတြင္ေစရမည္။

၂။ ဤဥပေဒတြင္ ပါရိွေသာ ေအာက္ပါစကားရပ္မ်ားသည္ ေဖာ္ျပပါအတိုင္း အဓိပၸာယ္သက္ေရာက္ ေစရမည္ -

(က) သတင္းအခ်က္အလက္ (Information) ဆိုရာတြင္ အခ်က္အလက္ (Data) မူရင္းစာ (Text) ပုံရိပ္သ႑ာန္ (Image) အသံ၊ သေကၤတ (Code) ကြန္ပ်ဴတာပ႐ိုဂရမ္၊ ေဆာ့ဖ္၀ဲ (Software) ႏွင့္ အခ်က္အလက္ အစုအေ၀း (Database) တို႔ ပါ၀င္သည္။

(ခ) အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း (Electronic Records) ဆိုသည္မွာ သတင္းအခ်က္အလက္ စနစ္တစ္ခုတြင္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊သတင္းအခ်က္အလက္ စနစ္တစ္ခုမွ အျခားစနစ္တစ္ခုသို႔ ေပးပို႔ေရးအတြက္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အလင္းတန္း ျဖတ္သန္းျခင္းနည္း (Optical means) ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အလားတူ အျခားနည္းပညာ တစ္ရပ္ရပ္ျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ သတင္းအခ်က္အလက္ တစ္ခုခုကို ျဖစ္ေပၚေစေသာ၊ ေပးပို႔ေသာ၊ လက္ခံရယူေသာ သို႔မဟုတ္ သိုမွီးထိန္းသိမ္းေသာ အေထာက္အထားမွတ္တမ္းကို ဆိုလိုသည္။

(ဂ) အီလက္ထေရာနစ္အခ်က္အလက္သတင္းလႊာ Electronic Data message) ဆိုသည္မွာ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ အျပန္အလွန္ပို႔ေဆာင္သည့္ အီးဒီအိုင္စနစ္ (Electronic data interchange)၊ ဖက္စ္၊ အီးေမးလ္၊ ေၾကးနန္း၊ တဲလက္စ္ႏွင့္ တယ္လီေကာ္ပီတို႔ အပါအ၀င္ အီလက္ထေရာနစ္ နည္းျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အလင္းတန္း ျဖတ္သန္းျခင္း နည္းျဖင့္ျဖစ္ေစ အလားတူ အျခားနည္းပညာ တစ္ရပ္ရပ္ျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ ျဖစ္ေပၚေစေသာ ေပးပို႔ေသာ၊ လက္ခံရယူေသာ သို႔မဟုတ္ သိုမွီးထိန္းသိမ္းေသာ သတင္းအခ်က္အလက္ကို ဆိုလိုသည္။

(ဃ) ကြန္ပ်ဴတာ ဆိုသည္မွာ သတင္းအခ်က္အလက္ႏွင့္ မွတ္တမ္းမ်ားရယူျခင္း၊ ထားရွိျခင္း၊ တစ္ေနရာမွ တစ္ေနရာသို႔ ေပးပို႔ျခင္း၊ သိုမွီးထိန္းသိမ္းျခင္း၊ လုပ္ငန္းစဥ္အလိုက္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္ လိုအပ္ေသာအခ်ိန္၌ ျပန္လည္ေဖၚထုတ္၍ အသံုးျပဳျခင္းတို႔ကို လည္းေကာင္း၊ သခ်ၤာဆိုင္ရာႏွင့္ ယုတၱိေဗဒဆိုင္ရာ နည္းလမ္းမ်ား အသံုးျပဳ ေဆာင္ရြက္ျခင္းကို လည္းေကာင္း၊ အီလက္ထေရာနစ္နည္းျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ သံလုိက္ဓါတ္ျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ အလင္းတန္း ျဖတ္သန္းျခင္းနည္း ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အလားတူ အျခားနည္းပညာ တစ္ရပ္ရပ္ျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည့္ ပစၥည္း ကိရိယာကို ဆိုလိုသည္။

(င) ကြန္ပ်ဴတာကြန္ရက္ (Computer network) ဆိုသည္မွာ ၿဂိဳလ္တုမွတဆင့္ျဖစ္ေစ၊ အျခားနည္း နည္းပညာတစ္ရပ္ရပ္မွ တစ္ဆင့္ျဖစ္ေစ၊ ကြန္ပ်ဴတာအခ်င္းခ်င္း ခ်ိတ္ဆက္အသံုးျပဳေသာ ကြန္ရက္စနစ္ကို ဆိုလိုသည္။

(စ) အီလက္ထေရာနစ္ ထိုးၿမဲလက္မွတ္ (Electronic signature) ဆိုသည္မွာ အီလက္ထေရာနစ္ မွတ္တမ္း၏ ပင္ရင္း စစ္မွန္ေၾကာင္းႏွင့္ ျပင္ဆင္မႈ သို႔မဟုတ္ အစားထိုးမႈ မရွိေၾကာင္းတို႔ကို အတည္ျပဳရန္ အီလက္ထေရာနစ္ နည္းပညာျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အလားတူ အျခားနည္းပညာ တစ္ရပ္ရပ္ျဖင့္ ျဖစ္ေစ ကိုယ္တိုင္ သို႔မဟုတ္ ကိုယ္စား စီစဥ္ထားသည့္ သေကၤတသို႔မဟုတ္ အမွတ္အသားကို ဆိုသည္။

(ဆ) သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ (Certification authority) ဆိုသည္မွာ အီလက္ထေရာနစ္ ထိုးၿမဲလက္မွတ္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္ ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕က ဤဥပေဒ ထုတ္ေပးသည့္ လိုင္စင္ကို ရရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္ သို႔မဟုတ္ အဖြဲ႕အစည္းကို ဆိုသည္။

(ဇ) သက္ေသခံလက္မွတ္ (Certificate) ဆိုသည္မွာ လက္မွတ္ေရးထုိးသူႏွင့္ ထိုးၿမဲလက္မွတ္ ဖန္တီးေသာ အခ်က္အလက္တို႔၏ ဆက္ႏြယ္မႈကို ေသခ်ာေစသည့္ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာ သို႔မဟုတ္ အျခားမွတ္တမ္းအျဖစ္ သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူက ငွားရမ္းသံုးစြဲသူ (Subscriber) အား ထုတ္ေပးသည့္ လက္မွတ္ကို ဆိုသည္။

(စ်) မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူ (Originator) ဆိုသည္မွာ အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း သို႔မဟုတ္ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာကို ဖန္တီးရန္ျဖစ္ေစ၊ စတင္ေဆာင္ရြက္ရန္ ျဖစ္ေစ၊ ေပးပို႔ရန္ျဖစ္ေစ၊ ေဆာင္ရြက္သူသို႔မဟုတ္ ထိုသူ၏ ကိုယ္စားလွယ္ကို ဆိုသည္။ ယင္းစကားရပ္တြင္ အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း သို႔မဟုတ္ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အျခားသူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္အတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပးသည့္ ၾကားခံေဆာင္ရြက္သူ မပါ၀င္။

(ည) လက္ခံသူ (Addressee) ဆိုသည္မွာ မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူက ေပးပို႔သည့္ အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း သို႔မဟုတ္ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာကို လက္ခံရရွိေစရန္ ရည္ရြယ္သည့္ ပုဂၢိဳလ္ကို ဆိုသည္။ ယင္းစကားရပ္တြင္ အီလက္ထေရာနစ္ မွတ္တမ္းသို႔မဟုတ္ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္သတင္းလႊာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အျခားသူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္အတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပးသည့္ ၾကားခံေဆာင္ရြက္သူ မပါ၀င္။

(ဋ) ငွားရမ္းသံုးစြဲသူဆိုသည္မွာ သက္ေသခံလက္မွတ္တြင္ နည္းပညာတစ္ရပ္ရပ္အရ အမည္ေဖာ္ျပထားေသာ အီလက္ထေရာနစ္ ထိုးၿမဲလက္မွတ္ ေရးထုိးသူအမွတ္ျဖစ္ေၾကာင္း သတ္မွတ္ျခင္း ခံရသည့္ ပုဂၢိဳလ္ ကိုဆိုသည္။

(ဌ) ဗဟိုအဖြဲ႕ဆိုသည္မွာ ဤဥပေဒအရ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ေရး ဗဟိုအဖြဲ႕ကို ဆိုသည္။

(ဍ) ၀န္ႀကီးဌာန ဆိုသည္မွာ ဆက္သြယ္ေရး၊ စာတုိက္ႏွင့္ ေၾကးနန္း၀န္ႀကီးဌာနကို ဆိုသည္။

(ဎ) ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕ဆိုသည္မွာ ဤဥပေဒအရ ဖြဲ႕စည္းေသာ အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ေရး ႀကီးၾကပ္မႈ အဖြဲ႕ကို ဆိုသည္။

အခန္း (၂)

ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား

၃။ ဤဥပေဒ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္သည္ -

(က) ေခတ္မွီဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေသာ ႏုိင္ငံေတာ္ တည္ေဆာက္ရာတြင္ အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ေရး နည္းပညာျဖင့္ အေထာက္အကူ ျပဳႏုိင္ရန္။

(ခ) အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေရး နည္းပညာျဖင့္ လူသားအရင္းအျမစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ လူမႈေရးႏွင့္ ပညာေရးက႑ အပါအ၀င္ က႑ေပါင္းစံု ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး တို႔အတြက္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ပိုမိုရရွိလာေစရန္။

(ဂ) ကြန္ပ်ဴတာကြန္ရက္ကို အသံုးျပဳ၍ ျပည္တြင္း ျပည္ပ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္သည့္ ကိစၥမ်ားတြင္ အီလက္ထေရာနစ္ မွတ္တမ္းႏွင့္ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာမ်ား၏ စစ္မွန္မႈႏွင့္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရမႈကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီး ဥပေဒအရ အကာကြယ္ေပးႏုိင္ရန္။

(ဃ) အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရး နည္းပညာကို အသံုးျပဳ၍ ျပည္တြင္းျပည္ပ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကို အခ်ိန္ႏွင့္ တေျပးညီ ထုတ္လႊင့္ေပးပို႔ျခင္း၊ လက္ခံဖမ္းယူျခင္းႏွင့္ သိုမွီးထိန္းသိမ္းျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္ႏုိင္ရန္။

(င) ကြန္ပ်ဴတာကြန္ရက္ကို အသံုးျပဳ၍ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ေဒသဆုိင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ား၊ ျပည္တြင္းျပည္ပအစိုးရဌာန၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ပုဂၢလိက အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ထိေရာက္လ်င္ျမန္စြာ ဆက္သြယ္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္။

အခန္း (၃)

သက္ဆုိင္ျခင္း

၄။ 

(က) ဤဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားသည္ ျပည္တြင္းျပည္ပဆက္ဆံမႈ၊ လုပ္ငန္းဆက္စပ္ေဆာင္ရြက္မႈ၊ စီစဥ္မႈ၊ သေဘာတူညီမႈ၊ ပဋိညာဥ္ခ်ဳပ္ဆိုမႈ၊ သတင္းအခ်က္အလက္ဖလွယ္မႈႏွင့္ သိုမွီးထိန္းသိမ္းမႈမ်ား အပါအ၀င္ စီးပြားေရးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ ကိစၥရပ္တြင္ျဖစ္ေစ၊ စီးပြားေရးႏွင့္ သက္ဆိုင္ျခင္းမရွိေသာ ကိစၥရပ္မ်ားတြင္ျဖစ္ေစ အသံုးျပဳသည့္ အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္းႏွင့္ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာ အမ်ိဳးအစား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ သက္ဆိုင္ေစရမည္။

(ခ) မည္သူမဆို ဤဥပေဒအရ အေရးယူႏုိင္ေသာ ျပစ္မႈတစ္ရပ္ရပ္ကို ျပည္တြင္းတြင္ က်ဴးလြန္လွ်င္ ျဖစ္ေစ၊ ျပည္တြင္းမွ ျပည္ပသို႔လည္းေကာင္း၊ ျပည္ပမွ ျပည္တြင္းသို႔လည္းေကာင္း၊ အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ေရး နည္းပညာကို အသံုးျပဳ၍ က်ဴးလြန္လွ်င္ျဖစ္ေစ ဤဥပေဒႏွင့္ သက္ဆိုင္ေစရမည္။

၅။ ဤဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားသည္ ေအာက္ပါတို႔ႏွင့္ သက္ဆုိင္ျခင္းမရွိေစရ -

(က) အေမြဆက္ခံျခင္း အက္ဥပေဒပုဒ္မ - ၂၊ ပုဒ္မခြဲ (ဇ)တြင္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုထားေသာေသတမ္းစာ၊

(ခ) လြဲေျပာင္းႏုိင္ေသာ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ား၊ အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ-၁၃ တြင္ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုထားေသာ လႊဲေျပာင္းႏိုင္ေသာ စာခ်ဳပ္စာတမ္း၊

(ဂ) ယံုၾကည္အပ္ႏွံမႈ အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ-၃ တြင္ အဓိပၸါယ ္ဖြင့္ဆိုထားေသာ ယံုၾကည္အပ္ႏွံမႈ။

(ဃ) ကိုယ္စားလွယ္လႊဲအပ္ျခင္း အက္ဥပေဒအရ ေပးအပ္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္စာ

(င) ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ဆိုင္ရာ စာတမ္းအမွတ္အသားမ်ား။

(စ) တည္ဆဲဥပေဒ တစ္ရပ္ရပ္တြင္ မွတ္ပံုတင္ရမည္ဟု ျပဌာန္းထားသည့္ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ား။

(ဆ) ၀န္ႀကီးဌာနက အစိုးရအဖြဲ႕၏ သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာ ထုတ္ျပန္၍ ကင္းလြတ္ခြင့္ျပဳေသာ ကိစၥမ်ား။

အခန္း (၄)

အီလက္ထေရာနစ္ႏွင့္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရး ဗဟိုအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းျခင္းႏွင့္ ယင္း၏လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ား

၆။ အစိုးရအဖြဲ႕သည္ -

(က) ဤဥပေဒပါ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္ အလို႔ငွာ ဆက္သြယ္ေရး၊ စာတိုက္ႏွင့္ ေၾကးနန္း၀န္ႀကီးဌာန ၀န္ႀကီးက ဥကၠဌအျဖစ္လည္းေကာင္း၊ သက္ဆုိင္ရာ၀န္ႀကီးဌာန၊ အစိုးရဌာန၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက အဖြဲ႕၀င္မ်ာအျဖစ္လည္းေကာင္း ပါ၀င္ေစလ်က္ အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရးဗဟိုအဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္းရမည္။

(ခ) ဗဟိုအဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္းရာတြင္ ဒုတိယဥကၠဌ၊ အတြင္းေရးမွဴးႏွင့္ တြဲဘက္အတြင္းေရးမွဴးတို႔ကို သတ္မွတ္ တာ၀န္ ေပးႏုိင္သည္။

(ဂ) ဗဟိုအဖြဲ႕ကို လုိအပ္သလို ျပင္ဆင္ ဖြဲ႕စည္းႏုိင္သည္။

၇။ ဗဟိုအဖြဲ႕၏ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္သည္ -

(က) ေခတ္မီဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေသာ ႏုိင္ငံေတာ္ တည္ေဆာက္ရာတြင္ အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ေရး နည္းပညာကို တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ က်ယ္ျပန္႔စြာ အသံုးျပဳႏုိင္ေရးအတြက္ စီမံခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ျခင္း။

(ခ) အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရး နည္းပညာဆုိင္ရာ အေတြ႕အႀကံဳ ဗဟုသုတ ႂကြယ္ဝၿပီး ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ ေပါင္းစည္းမႈျဖစ္စဥ္တြင္ အဆင္သင့္ျဖစ္ေစေရးအတြက္ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ေဖၚျခင္း။

(ဂ) အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ေဒသဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ား၊ ျပည္တြင္းျပည္ပ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ထိေရာက္လ်င္ျမန္စြာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ၊ ဆက္သြယ္ဆက္ဆံမႈ ျပဳလုပ္ႏုိင္ေရးအတြက္ အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရး နည္းပညာဆုိင္ရာ မူ၀ါဒမ်ား၊ ဥပေဒေရးရာမ်ား၊ စံခ်ိန္စံၫႊန္းမ်ားႏွင့္ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ရွိေစရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း။

(ဃ) အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရး နည္းပညာဆုိင္ရာ ကိစၥရပ္မ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ေဒသဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ား၊ ျပည္တြင္းျပည္ပ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္း။

(င) ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္းျခင္း၊ ႀကီးၾကပ္ျခင္းႏွင့္ လမ္းၫႊန္ျခင္း။

(စ) မိမိ၏ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားကို ေအာင္ျမင္စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ရန္ လိုအပ္ေသာလုပ္ငန္း အဖြဲ႕မ်ား ဖြဲ႕စည္း၍ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ား သတ္မွတ္ေပးျခင္း။

၈။ ဗဟိုအဖြဲ႕သည္ လိုအပ္ပါက မိမိ၏ လုပ္ငန္းတာ၀န္ တစ္ရပ္ရပ္ကို သင့္ေလ်ာ္သည့္ အစိုးရဌာန၊ အဖြဲ႕အစည္း သို႔မဟုတ္ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးဦးအား လႊဲအပ္တာ၀န္ ေပးႏိုင္သည္။

အခန္း (၅)

အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရး ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းျခင္းႏွင့္ ယင္း၏လုပ္ငန္းတာ၀န္ႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား

၉။ ဗဟိုအဖြဲ႕သည္ -

(က) ဤဥပေဒပါ ကိစၥရပ္မ်ားအလို႔ငွာ အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရး ဆုိင္ရာလုပ္ငန္းမ်ားကို ႀကီးၾကပ္ႏုိင္ရန္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားပါ၀င္သည့္ အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေရး ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္းရမည္။

(ခ) ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕ကို လိုအပ္သလို ျပင္ဆင္ဖြဲ႕စည္းႏိုင္သည္။

၁၀။ ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕သည္ ဗဟိုအဖြဲ႕၏ ႀကီးၾကပ္လမ္းၫႊန္မႈျဖင့္ ေအာက္ပါ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကို က်င့္သံုး ေဆာင္ရြက္ရမည္ -

(က) သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္ လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ခြင့္ လုိင္စင္ထုတ္ေပးျခင္း၊ လိုင္စင္ထုတ္ေပးရန္ ျငင္းပယ္ျခင္း။

(ခ) သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူႏွင့္ ငွားရမ္းသံုးစြဲသူတို႔အၾကား ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ရမည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို သတ္မွတ္ျခင္း။

(ဂ) သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူကလုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ရာတြင္ လိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ ရမည့္ စည္းကမ္းခ်က္မ်ားႏွင့္ စံမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ ထိုသူက ထိန္းသိမ္းရမည့္ စာရင္းတြင္ မွတ္တမ္းတင္ထားရမည့္ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္မ်ားကိုလည္းေကာင္း သတ္မွတ္ျခင္း။

(ဃ) သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ၏ ၀န္ထမ္းမ်ားတြင္ ရွိရမည့္ အရည္အခ်င္းႏွင့္ လုပ္ငန္း အေတြ႔အႀကံဳမ်ားကို သတ္မွတ္ျခင္း။

(င) သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူႏွင့္ ငွားရမ္းသံုးစြဲသူတို႔အၾကား အက်ိဳးစီးပြားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ေပၚေပါက္ေသာ အျငင္းပြားမႈမ်ားကို ေျဖရွင္းျခင္း။

(စ) သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ တစ္ဦးတည္းျဖစ္ေစ၊ အျခားသက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ျဖစ္ေစ ေဆာင္ရြက္သည့္ အီလက္ထေရာနစ္ နည္းပညာျဖင့္ ဆက္သြယ္ ေဆာင္ရြက္ေရးစနစ္ တည္ေထာင္မႈကို အကူအညီေပးျခင္း။

(ဆ) သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူက ထုတ္ေဖၚထားေသာ အမ်ားျပည္သူ အသံုးျပဳမည့္ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္မ်ား ပါ၀င္သည့္ အခ်က္အလက္ အစုအေ၀းကို ထိန္းသိမ္းျခင္း။

(ဇ) သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ သိုမွီးထိန္းသိမ္းထားသည့္ မွတ္တမ္းစာရင္း၊ အခ်က္အလက္ႏွင့္ အေထာက္အထားမ်ားကို လိုအပ္ပါက ကူးယူျခင္း၊ မိတၱဴကူးယူျခင္း၊ ထုတ္ႏႈတ္ယူျခင္းႏွင့္ ယင္းတို႔ကို စစ္ေဆးျခင္း။

(စ်) ကြန္ျပဳတာစနစ္တစ္ခု၏ လုပ္ငန္းလည္ပတ္မႈႏွင့္ ယင္းႏွင့္သက္ဆိုင္သည့္ ပစၥည္းကိရိယာကို ဤဥပေဒအရ ျပစ္မႈတစ္ခုခုႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အသံုးျပဳေနသည္ သို႔မဟုတ္ အသံုးျပဳၿပီးျဖစ္သည္ဟု သံသယျဖစ္ရန္ အေၾကာင္းရွိပါက ၀င္ေရာက္ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆးျခင္း။

(ည) ဤဥပေဒပါ ျပစ္မႈတစ္ရပ္ရပ္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လိုအပ္ေသာ အခ်က္အလက္ အေထာက္အထား မ်ားကို ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးဦးထံမွ ေဖၚထုတ္ရယူျခင္း

(ဋ) သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ၏ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို စစ္ေဆးျခင္းႏွင့္ ႀကီးၾကပ္ျခင္း။

(ဌ) ဤဥပေဒႏွင့္ ဤဥပေဒအရထုတ္ျပန္ေသာ နည္းဥပေဒမ်ား၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား၊ အမိန္႔ ေၾကာ္ျငာစာမ်ား၊ အမိန္႔မ်ားႏွင့္ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ားကို လိုက္နာျခင္း ရွိ/မရွိ စီစစ္ႏုိင္ရန္ လိုအပ္သလို စံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္း။

(ဍ) ျပည္ပႏုိင္ငံမ်ား၏ သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူအား သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ အညီ အသိအမွတ္ျပဳျခင္း။

(ဎ) မိမိ၏ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ အညီ ဗဟိုအဖြဲ႕သို႔ တင္ျပျခင္း။

(ဏ) ဗဟိုအဖြဲ႕ကျဖစ္ေစ၊ ၀န္ႀကီးဌာနကျဖစ္ေစ အခါအားေလ်ာ္စြာ ေပးအပ္သည့္ အျခားလုပ္ငန္း တာ၀န္မ်ားကို ေဆာင္ရြက္ျခင္း။

၁၁။ ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕သည္ လိုအပ္ပါက မိမိ၏လုပ္ငန္းတာ၀န္ႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ တစ္ရပ္ရပ္ကို အဖြဲ႕ဖြဲ႕စည္း၍ ျဖစ္ေစ၊ ကၽြမ္းက်င္သူ တစ္ဦးဦးအားျဖစ္ေစ ဗဟိုအဖြဲ႕၏ သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ လႊဲအပ္တာ၀န္ ေပးႏုိင္သည္။

အခန္း (၆)

သက္ေသခံလက္မွတ္ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ

၁၂။ ျပည္တြင္းျပည္ပမွ ပုဂၢိဳလ္သို႔မဟုတ္ အဖြဲ႕အစည္းသည္ သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ ရွိသူအျဖစ္ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္လိုပါက လိုင္စင္ရရွိရန္ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္အညီ ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕သို႔ ေလွ်ာက္ထားရမည္။

၁၃။ ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕သည္ ပုဒ္မ - ၁၂ အရလိုင္စင္ေလွ်ာက္ထားခ်က္ကို စိစစ္ၿပီး ပုဂၢိဳလ္ သို႔မဟုတ္ အဖြဲ႕အစည္းအား စည္းကမ္း ခ်က္မ်ားသတ္မွတ္၍ လိုင္စင္ထုတ္ေပးျခင္း သို႔မဟုတ္ လိုင္စင္ထုတ္ေပးရန္ ျငင္းပယ္ျခင္း ျပဳႏုိင္သည္။

၁၄။ သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူသည္ -

(က) ကြန္ပ်ဴတာဟတ္ဒ္၀ဲ (Hardware)၊ ေဆာ့ဖ္၀ဲႏွင့္ ကြန္ပ်ဴတာလုပ္ထံုးမ်ားကို ၀င္ေရာက္ ေႏွာက္ယွက္ျခင္း၊ အလြဲသံုးစားျပဳျခင္းတို႔ ျဖစ္ေပၚျခင္း မရွိေစရန္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရေသာ စနစ္ကို အသံုးျပဳရမည္။

(ခ) မိမိရည္ရြယ္ေသာ လုပ္ငန္း၏ ေဆာင္ရြက္မႈႏွင့္ ကိုက္ညီေသာ ၀န္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းတြင္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ ယံုၾကည္အားထားရမႈ အဆင့္တစ္ရပ္ကို သတ္မွတ္ေပးရမည္။

(ဂ) အီလက္ထေရာနစ္ ထိုးၿမဲလက္မွတ္မ်ား၏ လွ်ိဳ႕၀ွက္ထားရွိမႈကို လံုၿခံဳမႈ နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္ရမည္။

(ဃ) သတ္မွတ္ထားေသာ စံမ်ားကို လိုက္နာေဆာင္ရြက္ရမည္။

(င) အီလက္ထေရာနစ္ နည္းပညာျဖင့္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ျခင္းဆိုင္ရာ သက္ေသခံလက္မွတ္၏ အေသးစိတ္ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေဖၚျပရမည္။

(စ) သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးျခင္းႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ မိမိလက္ေတြ႔ ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္မႈကို ေဖၚျပရမည္။

(ဆ) ထုတ္ေပးသည့္ သက္ေသခံလက္မွတ္၏ ယံုၾကည္အားထားရမႈကိုျဖစ္ေစ၊ တာ၀န္ခံႏုိင္မႈ သို႔မဟုတ္ အာမခံႏုိင္မႈကိုျဖစ္ေစ၊ ယင္း၏၀န္ေဆာင္မႈေပးျခင္း လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္မႈကို ျဖစ္ေစ၊ ထိခိုက္ေစႏုိင္သည့္ အခ်က္မ်ားကို ေဖၚျပရမည္။

(ဇ) သက္ေသခံလက္မွတ္တြင္ ခြင့္ျပဳထားေသာ အေျခအေနေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ၊ ကြန္ပ်ဴတာစနစ္၏ ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ ထိခိုက္မႈျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ေသာ အေျခအေနမ်ားရွိလာပါက -

(၁) ထိခိုက္မႈျဖစ္ေစႏုိင္သည့္ ပုဂၢိဳလ္အား ျဖစ္ႏုိင္သည့္ နည္းလမ္းျဖင့္ အသိေပး အေၾကာင္းၾကားရမည္။

(၂) အထက္ပါ အေျခအေနႏွင့္ ျဖစ္ေပၚမႈမ်ားအတြက္ သက္ေသခံ လက္မွတ္ကို လက္ေတြ႔ေဆာင္ရြက္ရာ၌ လုိက္နာရန္ သီးျခား သတ္မွတ္ထားသည့္ နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္ အညီ ေဆာင္ရြက္ရမည္။

(စ်) ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕က အခါအားေလ်ာ္စြာ သတ္မွတ္သည့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းႏွင့္ တာ၀န္မ်ားကို လိုက္နာေဆာင္ရြက္ရမည္။

၁၅။ 

(က) ပုဒ္မ-၁၃ အရ ထုတ္ေပးသည့္ လိုင္စင္ကို ရရွိေသာ သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ ရွိသူသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒအရျဖစ္ေစ၊ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒအရျဖစ္ေစ ခြင့္ျပဳမိန္႔ရရွိေရးအတြက္ အဆိုျပဳခ်က္ကို တင္ျပရာတြင္ ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕က ထုတ္ေပးေသာ လိုင္စင္ႏွင့္အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေကာ္မရွင္သို႔ ေလွ်ာက္ထားရမည္။

(ခ) ျမန္မာႏုိင္ငံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေကာ္မရွင္သည္ ပုဒ္မခြဲ(က)အရ ေလွ်ာက္ထားခ်က္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လိုအပ္ပါက ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕၏ သေဘာထားမွတ္ခ်က္ကို ေတာင္းခံႏုိင္သည္။

အခန္း (၇)

ငွားရမ္းသံုးစြဲသူ

၁၆။ 

(က) ငွားရမ္းသံုးစြဲသူအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္လိုသူသည္ သက္ေသခံလက္မွတ္ ရရွိရန္ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ား ႏွင့္အညီ သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ ရွိသူထံ ေလွ်ာက္ထားရမည္။

(ခ) သက္ေသခံလက္မွတ္ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူသည္ ပုဒ္မခြဲ(က)အရ ေလွ်ာက္ထားခ်က္ကို စိစစ္ၿပီး စည္းကမ္းခ်က္မ်ား သတ္မွတ္၍ သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးျခင္း သို႔မဟု္ သက္ေသခံ လက္မွတ္ ထုတ္ေပးရန္ ျငင္းပယ္ျခင္း ျပဳႏုိင္သည္။

၁၇။ ငွားရမ္းသံုးစြဲသူသည္ -

(က) အီလက္ထေရာနစ္ ထိုးၿမဲလက္မွတ္ ထုတ္ေဖၚသည့္အခ်က္အလက္ျဖင့္ တရား၀င္ေသာ ထိုးၿမဲ လက္မွတ္ကို အသံုးျပဳသည့္အခါ ယင္းထုတ္ေဖၚသည့္ အခ်က္အလက္ကို အျခားသူမ်ား တရားမ၀င္ အသံုးျပဳျခင္း မခံရေစရန္ ဂ႐ုစိုက္ရမည္။

(ခ) အီလက္ထေရာနစ္ ထိုးၿမဲလက္မွတ္အတြက္ ထုတ္ေပးထားေသာ သက္ေသခံလက္မွတ္ကို ခြင့္ျပဳထားေသာ သက္တမ္းကာလအတြင္း အသံုးျပဳရာတြင္ မိမိႏွင့္ သက္ဆုိင္သည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားေသာ္လည္းေကာင္း၊ ထပ္မံထည့္သြင္းရန္ ျဖစ္သည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ား ေသာ္လည္းေကာင္း တိက်ျပည့္စံုၿပီး မွန္ကန္မႈရွိေစရန္ ဂ႐ုစိုက္ရမည္။

(ဂ) အီလက္ထေရာနစ္ ထိုးၿမဲလက္မွတ္ထုတ္ေဖၚသည့္ အခ်က္အလက္လွ်ိဳ႕၀ွက္မႈ ေပါက္ၾကားလွ်င္ ျဖစ္ေစ၊ လွ်ိဳ႕၀ွက္မႈ ေပါက္ၾကားႏုိင္သည့္ အေျခအေနမ်ိဳး ေရာက္ရွိေနလွ်င္ျဖစ္ေစ၊ သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးႏိုင္ခြင့္ ရွိသူက စီစဥ္ေပးသည့္ အတိုင္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ သင့္ေလ်ာ္သည့္ အစီအစဥ္ျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ အီလက္ထေရာနစ္ ထိုးၿမဲလက္မွတ္ႏွင့္ လုပ္ငန္း ဆက္စပ္ ပတ္သက္ေနသူမ်ားထံ ေႏွာက္ေႏွးၾကန္႔ၾကာျခင္း မရွိေစဘဲ အေၾကာင္းၾကားရမည္။

၁၈။ ပုဒ္မ-၁၇ တြင္ ေဖၚျပထားေသာ အခ်က္မ်ားကို ေဆာင္ရြက္ရန္ ပ်က္ကြက္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ ထိခိုက္နစ္နာ ဆံုး႐ႈံးမႈ အက်ိဳးဆက္မ်ားအတြက္ ငွားရမ္းသံုးစြဲသူတြင္ တာ၀န္ရွိေစရမည္။

အခန္း (၈)

အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း၊ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာႏွင့္ အီလက္ထေရာနစ္ ထိုးၿမဲလက္မွတ္မ်ား

၁၉။ 

(က) တည္ဆဲဥပေဒ တစ္ရပ္ရပ္အရ စာျဖင့္ ေရးသားရမည္ဟုလည္းေကာင္း၊ လက္မွတ္ ေရးထိုးရမည္ဟု လည္းေကာင္း၊ ျပဌာန္းထားသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း၊ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာႏွင့္ အီလက္ထေရာနစ္ ထိုးၿမဲလက္မွတ္တို႔ျဖင့္ ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္။

(ခ) ပုဒ္မခြဲ(က)အရ ျပဳလုပ္ထားေသာ အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း၊ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာႏွင့္ အီလက္ထေရာနစ္ ထိုးၿမဲလက္မွတ္မ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာ ဥပေဒအရ ျပဳလုပ္ဘိသကဲ့သို႔ တရား၀င္ေစရမည္။

၂၀။ မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူႏွင့္ လက္ခံသူတို႔သည္ အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း၊ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာႏွင့္ အီလက္ထေရာနစ္ ထိုးၿမဲလက္မွတ္ေပးပို႔ျခင္း၊ လက္ခံရယူျခင္းႏွင့္ သိုမွီးထိန္းသိမ္းျခင္းတို႔ကို သတ္မွတ္ထားသည့္ နည္းလမ္းမ်ားႏွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္ရမည္။ သို႔ရာတြင္ မိမိတို႔အခ်င္းခ်င္း သီးျခားသေဘာတူညီခ်က္ ရွိပါက ထိုသေဘာတူညီသည့္ နည္းလမ္းႏွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္သည္။

အခန္း (၉)

အီလက္ထေရာနစ္နည္းပညာျဖင့္ ျပဳလုပ္သည့္ ပဋိညာဥ္မ်ား

၂၁။ ပဋိညာဥ္ျပဳလုပ္ရာတြင္ ပဋိညာဥ္ျပဳလုပ္သူမ်ားအၾကား အျခားနည္းျဖင့္ သေဘာတူညီခ်က္ မရွိလွ်င္ ကမ္းလွမ္းျခင္း၊ ကမ္းလွမ္းခ်က္ကို လက္ခံျခင္းႏွင့္ အျခားလိုအပ္ေသာ အခ်က္အလက္ ျပဳလုပ္ျခင္းတို႔ကို အီလက္ထေရာနစ္ နည္းပညာျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္သည္။

၂၂။ အီလက္ထေရာနစ္ မွတ္တမ္းႏွင့္ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာတို႔ကို မူလေဆာင္ရြက္ ေပးပို႔သူ ကိုယ္တိုင္က ျဖစ္ေစ၊ ယင္း၏ကိုယ္စား ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိသူက ျဖစ္ေစ၊ ကိုယ္တိုင္ သို႔မဟုတ္ ယင္း၏ကိုယ္စား ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိသူက အလိုအေလ်ာက္ ေဆာင္ရြက္ရန္ စီစဥ္ျပဳလုပ္ထားေသာ သတင္းအခ်က္အလက္စနစ္ ျဖင့္ျဖစ္ေစ ေပးပို႔ခဲ့လွ်င္ မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူ၏ အီလက္ထေရာနစ္ မွတ္တမ္း သို႔မဟုတ္ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာျဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူရမည္။

၂၃။ လက္ခံသူသည္ ေအာက္ပါအခ်က္တစ္ရပ္ရပ္ႏွင့္ ကိုက္ညီလိုပါက မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူ၏ သတင္းအခ်က္အလက္၊ အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း သို႔မဟုတ္ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာ အမွတ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္အညီ မွတ္ယူၿပီး ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိသည္ -

(က) လက္ခံသူႏွင့္ မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူတို႔ သေဘာတူညီထားသည့္ နည္းလမ္းႏွင့္အညီ အသံုးျပဳ ေပးပို႔ခဲ့ျခင္း။

(ခ) မူလေဆာင္ရြက္ ေပးပို႔သူႏွင့္ ဆက္ႏြယ္မႈရွိသူက ျဖစ္ေစ၊ မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူ၏ ကိုယ္စား ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိသူက ျဖစ္ေစ ေပးပို႔သည္ကို လက္ခံသူက လက္ခံရရွိျခင္းျဖစ္ၿပီး မူလေဆာင္ရြက္ ေပးပို႔သူ အသံုးျပဳသည့္ နည္းလမ္းျဖင့္ ေပးပို႔ခဲ့ျခင္း။

၂၄။ အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း သို႔မဟုတ္ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာကို ေပးပို႔ဆဲ ျဖစ္ေစ၊ မေပးပို႔မီျဖစ္ေစ မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူႏွင့္ လက္ခံသူတို႔သည္ -

(က) ေအာက္ပါတစ္နည္းနည္းျဖင့္ လက္ခံရရွိေၾကာင္းကို အသိအမွတ္ျပဳႏုိင္သည္ -

(၁) လက္ခံသူက ကိုယ္တိုင္ျဖစ္ေစ၊ အလိုအေလ်ာက္နည္းျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ အျခား တစ္နည္းနည္းျဖင့္ျဖစ္ေစ ဆက္သြယ္ ျပန္ၾကားျခင္း။

(၂) လက္ခံသူက လက္ခံရရွိၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူသို႔ လံုေလာက္ေသာ ၫႊန္ျပမႈ တစ္ခုခု ျပဳလုပ္ျခင္း။

(ခ) လက္ခံရရွိေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ သီးျခားသေဘာတူညီခ်က္ ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္။

၂၅။ အီလက္ထေရာနစ္ မွတ္တမ္း သို႔မဟုတ္ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာ လက္ခံေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳခ်က္ကို လက္ခံရရွိမွသာ အတည္ျဖစ္ရမည္ဟု မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူက -

(က) သတ္မွတ္ထားသည့္ ကိစၥတြင္ လက္ခံေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳခ်က္ကို လက္ခံရရွိခဲ့ျခင္း မရွိလွ်င္ မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူက မည္သည့္အခါမွ် ေပးပို႔ခဲ့ျခင္းမရွိဟု မွတ္ယူရမည္။

(ခ) သတ္မွတ္ထားျခင္း မရွိသည့္ ကိစၥတြင္ သီးျခားသတ္မွတ္ သေဘာတူညီထားသည့္ အခ်ိန္အတြင္း ျဖစ္ေစ၊ အခ်ိန္ကို သတ္မွတ္ထားျခင္း မရွိပါက သင့္ေလ်ာ္သည့္ အခ်ိန္အတြင္းျဖစ္ေစ၊ လက္ခံေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳခ်က္ကို မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူက လက္ခံရရွိျခင္း မရွိလွ်င္ မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူသည္ ထိုသို႔ မရရွိေၾကာင္း လက္ခံသူသို႔ အေၾကာင္းၾကားႏုိင္သည္။

၂၆။ မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူႏွင့္ လက္ခံသူတို႔အၾကား ပို႔လႊတ္သည့္ အခ်ိန္ႏွင့္ လက္ခံသည့္ အခ်ိန္တို႔ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ သီးျခား သေဘာတူညီခ်က္ မရွိလွ်င္ အီလက္ထေရာနစ္ မွတ္တမ္းသို႔မဟုတ္ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာကို -

(က) ပို႔လႊတ္သည့္အခ်ိန္သည္ မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူ သို႔မဟုတ္ ယင္း၏ကိုယ္စားလွယ္၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈျပင္ပရွိ သတင္းအခ်က္အလက္ စနစ္အတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္သည့္အခ်ိန္ျဖစ္သည္။

(ခ) လက္ခံသည့္အခ်ိန္သည္ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္သည္ -

(၁) သတ္မွတ္ထားေသာ သတင္းအခ်က္အလက္စနစ္အတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္သည့္အခ်ိန္။

(၂) လက္ခံသူက သတ္မွတ္ထားျခင္းမရွိေသာ သတင္းအခ်က္အလက္စနစ္ကို အသံုးျပဳခဲ့ပါက လက္ခံသူက လက္ခံရရွိသည့္ အခ်ိန္။

(၃) သတ္မွတ္ထားေသာ သတင္းအခ်က္အလက္စနစ္ မရွိပါက လက္ခံသူ၏ သတင္း အခ်က္အလက္ စနစ္အတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္သည့္အခ်ိန္။

၂၇။ မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူႏွင့္ လက္ခံသူတို႔သည္ -

(က) သီးျခားသေဘာတူညီခ်က္မရွိလွ်င္ မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူ၏ လုပ္ငန္းတည္ရွိေသာ ေနရာကို ပို႔လႊတ္သည့္ ေနရာဟုလည္းေကာင္း၊ လက္ခံသူ၏ လုပ္ငန္းတည္ရွိေသာ ေနရာကို လက္ခံသည့္ေနရာဟု လည္းေကာင္း မွတ္ယူရမည္။

(ခ) စီးပြားေရးလုပ္ငန္းကို တစ္ေနရာထက္ပို၍ လုပ္ကိုင္ပါက အဓိက စီးပြားေရးလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္သည့္ ေနရာကိုလည္းေကာင္း၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္သည့္ ေနရာမရွိပါက ထိုသူအၿမဲတမ္း ေနထုိင္ေသာ ေနရာကိုလည္းေကာင္း အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ပါက ဥပေဒႏွင့္အညီ ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ ထားေသာ ေနရာကိုလည္းေကာင္း အၿမဲတမ္းေနရပ္လိပ္စာဟု မွတ္ယူရမည္။

အခန္း (၁၀)

စီမံခန္႔ခြဲေရးနည္းလမ္းအရ အေရးယူျခင္း

၂၈။ ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕သည္ သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူက လုိင္စင္စည္းကမ္းခ်က္ တစ္ရပ္ရပ္ကို ေဖာက္ဖ်က္လွ်င္ျဖစ္ေစ၊ ဤဥပေဒပါ ျပစ္မႈတစ္ရပ္ရပ္ကို ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ျပစ္မႈထင္ရွား စီရင္ျခင္း ခံရလွ်င္ျဖစ္ေစ ေအာက္ပါ စီမံခန္႔ခြဲေရးဆိုင္ရာ အမိန္႔တစ္ရပ္ရပ္ခ်မွတ္ႏိုင္သည္ -

(က) သတ္မွတ္ထားေသာဒဏ္ေၾကးေငြတပ္႐ိုက္ျခင္း။

(ခ) လိုင္စင္ကိုကာလအကန္႔အသတ္ျဖင့္ ရပ္ဆိုင္းျခင္း။

(ဂ) လိုင္စင္ကိုပယ္ဖ်က္ျခင္း။

၂၉။ သက္ေသခံလက္မွတ္ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူသည္ ငွားရမ္းသံုးစြဲသူက သက္ေသခံလက္မွတ္ပါ စည္းကမ္း ခ်က္တစ္ရပ္ရပ္ကို ေဖာက္ဖ်က္လွ်င္ျဖစ္ေစ၊ ဤဥပေဒပါ ျပစ္မႈတစ္ရပ္ရပ္ကို ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ျပစ္မႈထင္ရွား စီရင္ျခင္းခံရလွ်င္ျဖစ္ေစ ထိုသူအား ေအာက္ပါ စီမံခန္႔ခြဲေရးဆိုင္ရာ အမိန္႔တစ္ရပ္ရပ္ကို ခ်မွတ္ႏိုင္သည္။

(က) သက္ေသခံလက္မွတ္ကို ကာလအကန္႔အသတ္ျဖင့္ ရပ္ဆုိင္းျခင္း။

(ခ) သက္ေသခံလက္မွတ္ကို ပယ္ဖ်က္ျခင္း။

အခန္း (၁၁)

ျပင္ဆင္ေပးရန္ ေလွ်ာက္ထားျခင္းႏွင့္ အယူခံျခင္း

၃၀။ 

(က) သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူက သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးရန္ ျငင္းပယ္ျခင္း၊ သက္ေသခံလက္မွတ္ကို ကာလ အကန္႔အသတ္ျဖင့္ ရပ္ဆိုင္းျခင္း သို႔မဟုတ္ ပယ္ဖ်က္ျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ခ်မွတ္သည့္ အမိန္႔ သို႔မဟုတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ တစ္ရပ္ရပ္ကို မေက်နပ္သူသည္ အဆိုပါ အမိန္႔ သို႔မဟုတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္သည့္ေန႔ရက္မွ ရက္ေပါင္း ၃၀ အတြင္း ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕ထံ ျပင္ဆင္ေပးရန္ ေလွ်ာက္ထားႏုိင္သည္။

(ခ) ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕သည္ သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ ရွိသူက ခ်မွတ္ေသာအမိန္႔ သို႔မဟုတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အတည္ျပဳျခင္း၊ ျပင္ဆင္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ပယ္ဖ်က္ျခင္း ျပဳႏိုင္သည္။

၃၁။ 

(က) ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕က လိုင္စင္ထုတ္ေပးရန္ ျငင္းပယ္ျခင္း၊ သတ္မွတ္ထားေသာ ဒဏ္ေၾကးေငြ တပ္႐ိုက္ျခင္း၊ လိုင္စင္ကို အကန္႔အသတ္ျဖင့္ ရပ္ဆိုင္းျခင္း သို႔မဟုတ္ ပယ္ဖ်က္ျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ျဖစ္ေစ၊ ပုဒ္မ-၃၀၊ ပုဒ္မခြဲ(ခ)အရ ခ်မွတ္သည့္ အမိန္႔ သို႔မဟုတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ တစ္ရပ္ရပ္ကိုျဖစ္ေစ မေက်နပ္သူသည္ အဆိုပါ အမိန္႔ သို႔မဟုတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်သည့္ ေန႔ရက္မွ ရက္ေပါင္း ၆၀ အတြင္း ဗဟိုအဖြဲ႕သို႔ အယူခံႏိုင္သည္။

(ခ) ဗဟိုအဖြဲ႕သည္ ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕က ခ်မွတ္ေသာအမိန္႔သို႔မဟုတ္ သို႔မဟုတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို အတည္ျပဳျခင္း၊ ျပင္ဆင္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ပယ္ဖ်က္ျခင္း ျပဳႏိုင္သည္။

၃၂။ ဗဟိုအဖြဲ႕က ပုဒ္မ-၃၁၊ ပုဒ္မခြဲ(ခ)အရ ခ်မွတ္သည့္ အဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ အၿပီးအျပတ္ျဖစ္ေစရမည္။

အခန္း (၁၂)

ျပစ္မႈႏွင့္ ျပစ္ဒဏ္မ်ား

၃၃။ မည္သူမဆို အီလက္ထေရာနစ္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္ေရး နည္းပညာကို အသံုးျပဳ၍ ေအာက္ပါ ျပဳလုပ္မႈတစ္ရပ္ရပ္ကို က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ျပစ္မႈထင္ရွားစီရင္ျခင္းခံရလွ်င္ ထိုသူအား ေထာင္ဒဏ္အနည္းဆံုး (၇)ႏွစ္မွ အမ်ားဆံုး (၁၅)ႏွစ္အထိ ခ်မွတ္ရမည့္အျပင္ ေငြဒဏ္လည္း ခ်မွတ္ႏိုင္သည္ -

(က) ႏုိင္ငံေတာ္၏ လံုၿခံဳေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ နယ္ေျမေအးခ်မ္းသာယာေရး၊ တုိင္းရင္းသား စည္းလံုးညီၫြတ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေတာ္၏စီးပြားေရး သို႔မဟုတ္ အမ်ိဳးသားယဥ္ေက်းမႈကို ထိခိုက္ေစသည့္ ျပဳလုပ္မႈ တစ္ရပ္ရပ္ကို ျပဳလုပ္ျခင္း။

(ခ) ႏုိင္ငံေတာ္၏ လံုၿခံဳေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ နယ္ေျမေအးခ်မ္းသာယာေရး၊ တုိင္းရင္းသား စည္းလံုးညီၫြတ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေတာ္၏စီးပြားေရး သို႔မဟုတ္ အမ်ိဳးသားယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ ႏုိင္ငံေတာ္၏ လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္တစ္ရပ္ရပ္ကို ရယူျခင္း သို႔မဟုတ္ ေပးပို႔ျဖန္႔ခ်ီျခင္း။

၃၄။ မည္သူမဆို ေအာက္ျပဳလုပ္မႈတစ္ရပ္ရပ္ကို က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ျပစ္မႈထင္ရွားစီရင္ျခင္း ခံရလွ်င္ ထိုသူအား ေထာင္ဒဏ္ (၅)ႏွစ္အထိ ျဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လံုးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္ -

(က) အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း အီလက္ထေရာနစ္အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာသို႔မဟုတ္ ကြန္ပ်ဴတာပ႐ိုဂရမ္ တစ္ခုလံုးကိုျဖစ္ေစ၊ ပ႐ိုဂရမ္ တစ္စိတ္တစ္ေဒသကိုျဖစ္ေစ မ႐ိုးမေျဖာင့္ေသာ သေဘာျဖင့္ ေပးပို႔ျခင္း၊ ေႏွာက္ယွက္ျခင္း၊ ျပဳျပင္ျခင္း၊ ေျပာင္းလဲျခင္း၊ ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ ခိုးယူျခင္း သို႔မဟုတ္ ထိခိုက္ဆံုး႐ႈံးေစျခင္း။

(ခ) မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူႏွင့္ လက္ခံသူတို႔၏ ခြင့္ျပဳခ်က္မရွိဘဲ ကၽြန္ပ်ဴတာကြန္ရက္အတြင္း ဆက္သြယ္မႈ တစ္ခုခုကို ၾကားျဖတ္ျခင္း၊ ဆက္သြယ္မႈ တစ္ခုခုတြင္ ပါ၀င္သည့္ အခ်က္တစ္ရပ္ရပ္ကို အသံုးျပဳျခင္း သို႔မဟုတ္ အျခားသူ တစ္ဦးဦးသို႔ ထုတ္ေဖၚျခင္း။

(ဂ) ပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ သို႔မဟုတ္ သေဘာတူညီခ်က္ မရွိဘဲ ထိုသူ၏ လံုၿခံဳမႈအဆင့္ ထားရွိေသာအမွတ္၊ စကား၀ွက္ သို႔မဟုတ္ အီလက္ထေရာနစ္ ထိုးၿမဲလက္မွတ္ျဖင့္ အျခားပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးဦးသို႔ တုိက္႐ိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္၍ျဖစ္ေစ ဆက္သြယ္အသံုးျပဳျခင္း။

(ဃ) အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုခု သို႔မဟုတ္ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးဦးကို ထိခိုက္နစ္နာေစရန္ ျဖစ္ေစ၊ ဂုဏ္သိကၡာ က်ဆင္းေစရန္ ျဖစ္ေစ၊ သတင္းအခ်က္အလက္ကို အီလက္ထေရာနစ္ နည္းပညာျဖင့္ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ျပဳျပင္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ေျပာင္းလဲျခင္း၊ ထိုသို႔ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ျပဳျပင္ျခင္းသို႔မဟုတ္ ေျပာင္းလဲျခင္း ျပဳလုပ္ထားသည့္ အခ်က္အလက္ကို ျဖန္႔ခ်ီျခင္း။

၃၅။ မည္သည့္သက္ေသခံလက္မွတ္ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ၊ ယင္း၏အရာရွိသို႔မဟုတ္ ၀န္ထမ္းမဆို ႀကီးၾကပ္မႈ အဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္ေသာအမိန္႔ပါ တားျမစ္ခ်က္တစ္ရပ္ရပ္ကို ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ျပစ္မႈထင္ရွား စီရင္ျခင္းခံရလွ်င္ ထိုသူအား ေထာင္ဒဏ္ (၃)ႏွစ္အထိျဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လံုးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။

၃၆။ မည္သူမဆို ဤဥပေဒအရ ထုတ္ျပန္ထားေသာ နည္းဥပေဒမ်ား၊ အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာႏွင့္ အမိန္႔မ်ားပါ တားျမစ္ခ်က္ တစ္ရပ္ရပ္ကို ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ျပစ္မႈထင္ရွား စီရင္ျခင္းခံရလွ်င္ ထိုသူအား ေထာင္ဒဏ္ (၁)ႏွစ္အထိျဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လံုးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။

၃၇။ မည္သူမဆို ေအာက္ပါျပဳလုပ္မႈတစ္ရပ္ရပ္ကို က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ျပစ္မႈထင္ရွား စီရင္ျခင္းခံရလွ်င္ ထိုသူအား ေထာင္ဒဏ္ (၁)ႏွစ္အထိျဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လံုးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။

(က) သက္ေသခံလက္မွတ္ရရွိရန္ ေလွ်ာက္ထားရာတြင္ျဖစ္ေစ၊ သက္ေသခံလက္မွတ္ကို ရပ္ဆိုင္းရန္ သို႔မဟုတ္ ႐ုပ္သိမ္းရန္ တင္ျပရာတြင္ျဖစ္ေစ မိမိ၏ အေထာက္အထားသို႔မဟုတ္ အသံုးျပဳခြင့္ကို သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ ရွိသူထံ သိလ်က္ႏွင့္ မမွန္မကန္ တင္ျပျခင္း။

(ခ) ဤဥပေဒႏွင့္ အညီ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားေဆာင္ရြက္ေသာ ဗဟိုအဖြဲ႕ႏွင့္ ယင္းကတာ၀န္လႊဲ အပ္ျခင္း ခံရသည့္အဖြဲ႕သို႔မဟုတ္ ပုဂၢိဳလ္ကိုျဖစ္ေစ၊ ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕ႏွင့္ ယင္းကတာ၀န္လႊဲ အပ္ျခင္း ခံရသည့္ အဖြဲ႕ သို႔မဟုတ္ ပုဂၢိဳလ္ကိုျဖစ္ေစ၊ ဟန္႔တားျခင္း၊ ေႏွာက္ယွက္ျခင္း၊ တားဆီးျခင္း၊ လက္ေရာက္မႈျပဳျခင္း သို႔မဟုတ္ ဤဥပေဒႏွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္ရန္ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို လိုက္နာရန္ပ်က္ကြက္ျခင္း။

၃၈။ မည္သူမဆို ဤဥပေဒပါ ျပစ္မႈတစ္ရပ္ရပ္ကို က်ဴးလြန္ရန္အားထုတ္လွ်င္ျဖစ္ေစ၊ ပူးေပါင္းႀကံစည္၍ ျပစ္မႈေျမာက္ေသာ ျပဳလုပ္မႈကို ျပဳလုပ္လွ်င္ျဖစ္ေစ၊ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ရာတြင္ အားေပးကူညီလွ်င္ျဖစ္ေစ ယင္းျပစ္မႈအတြက္ ဤဥပေဒတြင္ ျပဌာန္းထားသည့္ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ျခင္း ခံရမည္။

အခန္း (၁၃)

အေထြေထြ

၃၉။ အစိုးရဌာန၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ ေအာက္ပါကိစၥရပ္မ်ားအတြက္ အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း သို႔မဟုတ္ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာျဖင့္ ျပဳလုပ္ျခင္းကို တရား၀င္ အသိအမွတ္ျပဳ ေဆာင္ရြက္ရမည္ -

(က) စာတမ္းအမွတ္အသားမ်ားကို တင္သြင္းျခင္း၊ လက္ခံျခင္း သို႔မဟုတ္ ထိန္းသိမ္းျခင္း။

(ခ) ခြင့္ျပဳခ်က္လိုင္စင္ႏွင့္ သေဘာတူညီခ်က္မ်ား ထုတ္ေပးျခင္း။

(ဂ) ေပးေခ်ရမည့္ ေငြေၾကးကို ေတာင္းဆိုျခင္း၊ ေပးေခ်ျခင္း၊ လက္ခံျခင္းႏွင့္ လက္ခံေျပစာ ထုတ္ေပးျခင္း။

၄၀။ အီလက္ထေရာနစ္ နည္းပညာျဖင့္ ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္သူမ်ားသည္ အီလက္ထေရာနစ္ မွတ္တမ္းႏွင့္ အီလက္ထေရာနစ္ အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာတို႔၏ လိုအပ္သည့္ လံုၿခံဳမႈအမ်ိဳးအစားႏွင့္ အဆင့္တို႔ကို သတ္မွတ္ၿပီး မိမိတို႔၏ လိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ ကိုက္ညီသည့္ နည္းလမ္းမ်ားကို ေရြးခ်ယ္အသံုးျပဳ၍ အေကာင္အထည္ေဖၚ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။

၄၁။ ၀န္ႀကီးဌာနသည္ သက္ေသခံလက္မွတ္ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ခြင့္ လိုင္စင္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လိုင္စင္သက္တမ္း၊ လိုင္စင္ခႏွင့္ လိုင္စင္သက္တမ္း တိုးျမႇင့္ခတို႔ကို သတ္မွတ္ရမည္။

၄၂။ ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕သည္ ဤဥပေဒအရ ရရန္ရွိသည့္ အခေၾကးေငြႏွင့္ ဒဏ္ေၾကးေငြမ်ားေပးေဆာင္ရန္ ပ်က္ကြက္သူထံမွ ထိုအခေၾကးေငြႏွင့္ ဒဏ္ေၾကးေငြမ်ားကို ေျမခြန္မေျပက်န္ေငြျဖစ္ဘိသကဲ့သို႔ အရေကာက္ခံခြင့္ ရွိသည္။

၄၃။ ၀န္ႀကီးဌာနသည္ -

(က) အစိုးရ၀န္ထမ္း မဟုတ္ေသာ ဗဟိုအဖြဲ႕အဖြဲ႕၀င္မ်ားအား ခ်ီးျမႇင့္ေငြ သတ္မွတ္ခံစားခြင့္ ျပဳႏုိင္သည္။

(ခ) ဗဟိုအဖြဲ႕၏ ႐ံုးလုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္ စီစဥ္ေပးရမည့္အျပင္ ကုန္က်စရိတ္ကိုလည္း က်ခံရမည္။

၄၄။ ဤဥပေဒအရ တရားစြဲဆိုရာတြင္ ဗဟိုအဖြဲ႕၏ ႀကိဳတင္ခြင့္ျပဳခ်က္ကို ရယူရမည္။

၄၅။ ဤဥပေဒပါ မည္သည့္ျပစ္မႈကိုမဆို ျမန္မာႏုိင္ငံရဲတပ္ဖြဲ႕က အေရးယူပိုင္ခြင့္ ရွိသည္။

၄၆။ ဤဥပေဒအရ တရားစြဲတင္ပို႕ေသာ ျပစ္မႈတစ္ရပ္ရပ္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ သက္ေသခံပစၥည္းသည္ တရား႐ံုးေရွ႕သို႔ တင္ပို႔ရန္ မလြယ္ကူေသာ ပစၥည္းျဖစ္ပါက ယင္းသက္ေသခံပစၥည္းကို တရား႐ံုးေရွ႕သို႔ တင္ပို႔ရန္ မလိုဘဲ မည္ကဲ့သို႔ ထိန္းသိမ္းထားေၾကာင္း အစီရင္ခံစာကို သက္ဆိုင္ရာ အျခားစာရြက္စာတမ္းမ်ား၊ အေထာက္အထားမ်ားႏွင့္အတူ တင္ျပႏိုင္သည္။ ယင္းသို႔တင္ျပျခင္းကို တရား႐ံုးသို႔ သက္ေသခံပစၥည္း တင္ျပဘိသကဲ့သို႔ မွတ္ယူကာ သက္ဆိုင္ရာတရား႐ံုးက ဥပေဒႏွင့္အညီ စီမံခန္႔ခြဲျခင္း ျပဳႏုိင္သည္။

၄၇။ သက္ေသခံအက္ဥပေဒ ပုဒ္မ-၄၅ တြင္ ရည္ၫႊန္းသည့္ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ား ဆိုသည့္ စကားရပ္တြင္ ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕၊ ယင္းအဖြဲ႕က တာ၀န္ေပးအပ္ျခင္း ခံရသည့္အဖြဲ႕ သို႔မဟုတ္ ပုဂၢိဳလ္ႏွင့္ သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ ရွိသူတို႔ ပါ၀င္သည္ဟု မွတ္ယူမည္။

၄၈။ မူလေဆာင္ရြက္ေပးပို႔သူႏွင့္ လက္ခံသူတို႔အၾကား ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္သည့္ သတင္းအခ်က္အလက္၊ အီလက္ထေရာနစ္မွတ္တမ္း၊ အီလက္ထေရာနစ္အခ်က္အလက္ သတင္းလႊာ၊ အီလက္ထေရာနစ္ ထိုးၿမဲလက္မွတ္ႏွင့္ အျခားစာတမ္း အမွတ္အသားမ်ားကို အီလက္ထေရာနစ္ နည္းပညာျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားသည္ ဆိုသည့္ အေၾကာင္းျပခ်က္ တစ္ခုတည္းျဖင့္ ဥပေဒအရ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ၊ တရား၀င္မႈ သို႔မဟုတ္ အတည္ျဖစ္မႈကို ျငင္းပယ္ျခင္း မျပဳရ။

၄၉။ ဤဥပေဒအရ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားကို သေဘာ႐ိုးျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ေသာ ဗဟိုအဖြဲ႕ႏွင့္ ယင္းကတာ၀န္ လႊဲအပ္ျခင္းခံရေသာ အဖြဲ႕ သို႔မဟုတ္ ပုဂၢိဳလ္ကိုျဖစ္ေစ၊ ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕ႏွင့္ ယင္းကတာ၀န္ လႊဲအပ္ျခင္းခံရေသာ အဖြဲ႕ သို႔မဟုတ္ ပုဂၢိဳလ္ကိုျဖစ္ေစ၊ သက္ေသခံလက္မွတ္ ထုတ္ေပးပိုင္ခြင့္ ရွိသူကိုျဖစ္ေစ တရားမေၾကာင္းျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပစ္မႈေၾကာင္းျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း တရားစြဲဆိုခြင့္မရွိေစရ။

၅၀။ ၀န္ႀကီးဌာနသည္ ဤဥပေဒပါ နည္းပညာပိုင္းဆုိင္ရာစကားရပ္တစ္ခုခု၏ အဓိပၸါယ္ကို ရွင္းလင္းေပးရန္ လိုအပ္လွ်င္ အစိုးရအဖြဲ႕၏ သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာ ထုတ္ျပန္၍ ရွင္းလင္းေပးႏုိင္သည္။

၅၁။ တည္ဆဲဥပေဒတစ္ရပ္ရပ္တြင္ မည္သို႔ပင္ ျပဌာန္းပါရွိေစကာမူ ဤဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္တစ္ရပ္ရပ္ႏွင့္ ညီၫြတ္မႈမရွိေသာ သို႔မဟုတ္ ဆန္႔က်င္ကြဲလြဲေသာ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားကို ဤဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားက လႊမ္းမိုးေစရမည္။

၅၂။ ဤဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ရြက္ရာတြင္ -

(က) ၀န္ႀကီးဌာနသည္ လိုအပ္ေသာ နည္းဥပေဒမ်ားႏွင့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားကို အစိုးရအဖြဲ႕၏ သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ ထုတ္ျပန္ႏုိင္သည္။

(ခ) ဗဟိုအဖြဲ႕ႏွင့္ ၀န္ႀကီးဌာနတို႔သည္ လိုအပ္ေသာ အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာ၊ အမိန္႔ႏွင့္ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ားကို လည္းေကာင္း၊ ႀကီးၾကပ္မႈအဖြဲ႕သည္ လိုအပ္ေသာ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ားကို လည္းေကာင္း ထုတ္ျပန္ႏိုင္သည္။

(ပံု)
သန္းေရႊ

ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး

ဥကၠဌ

နိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေကာင္စီ