ရွိၿပီးသား ေတာေလးေတြ မခုတ္ေအာင္ ထိန္းဖို႔ပဲလိုတယ္

EcoDev ၏ မန္ေနးဂ်င္း ဒါ႐ိုက္တာ ဦးဝင္းမ်ိဳးသူ

မိုးရြာသြန္းမႈ မ်ားျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေအာက္ပိုင္းႏွင့္ အထက္ပိုင္းေဒသတခ်ိဳ႕ ေရလႊမ္းမိုးမႈ ႀကံဳေတြ႔ေနရခ်ိန္တြင္  အလယ္ ပိုင္းေဒသမ်ားမွာ မိုးေခါင္ေနၿပီး ေဒသခံမ်ား၊ ေတာင္သူ လယ္သ မားမ်ား အခက္အခဲ ႀကံဳေတြ႔လ်က္ရွိသည္။

ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ Maplecroft သုေတသနဌာနက သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္ က်ေရာက္ မႈေႀကာင့္ ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈးမႈ အဆိုး၀ါးဆံုး ၁၀ နုိင္ငံထဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သည္ အဆင့္ ၄ ေနရာ၌ ရိွေနေၾကာင္း သတိေပးထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္စီးဆံုး႐ံႈးေနမႈမ်ား၊ ႀကံဳေတြ႔ေနရသည့္ သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သတ္၍ သံုးသပ္၊ ထင္ျမင္ခ်က္မ်ားကို ဧရာဝတီသတင္းေထာက္ ခင္ၾသက သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ ပညာရွင္ ဦး၀င္းမ်ိဳး သူႏွင့္ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းထားပါသည္။ ဦးဝင္းမ်ိဳးသူသည္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိမ္းသိမ္းေရး ေဆာင္ရြက္ေ နသည့္ EcoDev ၏ မန္ေနးဂ်င္း ဒါ႐ိုက္တာ ျဖစ္သည္။

ေမး ။    ။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္စီးမႈရဲ႕ ရလဒ္ျဖစ္တဲ့ သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္ဆိုတာကို အခု ကိုယ္တိုင္ ႀကံဳေတြ႔ေနၾကရပါၿပီ။ ဒါကို ဘယ္လို လက္ခံယူမလဲ၊ ထိခုိက္မႈ အနည္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းကို အရင္ဆံုး ေမးခ်င္ပါတယ္။

ေျဖ ။    ။ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲ လာရင္ ထိခိုက္ခံစားရမဲ့ က႑ ၅ ခု ရွိတယ္။ နံပါတ္ (၁) သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္ က်တာ၊ (၂) လူေတြရဲ႕ က်န္းမာေရး ထိခိုက္လာတာ၊ (၃) ေရေကာင္းေရသန္႔ ရရွိဖို႔ ခက္ခဲလာတာ၊ (၄) စားနပ္ရိကၡာ ရွားပါးလာတာ၊ (၅) သစ္ေတာနဲ႔ ဇီ၀မ်ိဳးကြဲေတြ ပ်က္စီးတာ။ ရာသီဥတု ပ်က္ရင္ ဒီ ၅ မ်ိဳး ခံစားလာရမယ္ဆိုတာ အရင့္အရင္ကတည္းက ေျပာခဲ့ၿပီးသားပါ။ ဒါေတြက ေရွာင္လႊဲလို႔ မရဘူး၊ ျဖစ္ကို ျဖစ္လာမွာ။ ထိခိုက္ဆံုး႐ံႈးမႈ နည္းေအာင္ပဲ လူေတြဘက္က လုပ္လုိ႔ရမယ္။ ဘယ္လို လုပ္မလဲဆိုတာေတာ့ Adaptation လို႔ ေခၚတဲ့ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ရာသီဥတုနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္ေအာင္ လူေတြဘက္က လိုက္ေျပာင္းလဲ တာမ်ိဳးပဲ။ ဒီလိုလုပ္ဖို႔ဆိုတာ သက္ဆိုင္ရာအစိုးရရဲ႕ အားေပးကူညီမႈနဲ႔ ျပည္သူေတြရဲ႕ ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈေတြ လိုပါတယ္။

ေမး ။    ။ အစိုးရရဲ႕ အားေပးကူညီမႈဆိုတာ ဘယ္လိုမ်ိဳးကို ေျပာခ်င္တာပါလဲ။

ေျဖ ။    ။ ဥပမာ – သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္ေတြက ေရလႊမ္းတာ၊ မိုးေခါင္တာ။ ဒါေတြကို ေရွာင္လႊဲႏို င္ေအာင္ ႀကိဳးစားတာက တက႑။ ေနာက္ တက႑က စိုက္ပ်ိဳးေရးဆိုရင္ စိုက္ပ်ိဳးခ်ိန္မွာ မစိုက္ပ်ိဳးႏိုင္တာ၊ မ်ိဳးေတြက ဇီ၀ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္ကုန္တာ၊ ပိုးမႊားအႏၲရာယ္က်ေရာက္တာ၊ ေတာင္သူေတြ စိုက္တဲ့ပ်ိဳးတဲ့ေ နရာမွာ ကေမာက္ကမေတြ ျဖစ္တာ။ အဲဒါေတြက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ စမ္းသပ္ၿပီးမွ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္မွာ။ အဲဒီအတြက္က သုေတသနေတြ လိုတယ္။ စိုက္ပ်ိဳးေရး သုေတသနေတြ လိုတယ္။ လိုအပ္တဲ့ မ်ိဳးေစ့ေတြကုိ ေထာက္ပံ့ေပးဖို႔ေတြ လိုတယ္။ အဲဒါေတြက်ေတာ့ လက္ရွိရွိေနတဲ့ သဘာဝ ေဘးအႏၲရာယ္ စီမံခ်က္ေတြနဲ႔ မလံုေလာက္ေတာ့ဘူး။ ရာသီဥတုဒဏ္ ခံႏိုင္တဲ့ စိုက္ပ်ိဳးေရးစနစ္ကို ထြင္ရေတာ့မယ္။

အခုက မုတ္သံုက ေနာက္က်တာကိုး။ ပင္လယ္ထဲက ေရာက္လာတဲ့ မိုးေတြ အကုန္လံုးက ရန္ကုန္တိုင္းတို႔ ရခိုင္တို႔မွာ ရွိသမွ် သြန္ရြာခ်တယ္။ အတြင္းဘက္ကို ဆက္မသြားေတာ့တဲ့ အခါက်ေတာ့ အညာမွာ မိုးေခါင္တယ္။ စိုက္ပ်ိဳးေရမွာက်ေတာ့ ခုနက ေျပာသလို မိုးရြာေနာက္က်ခ်ိန္မွာ ေတာင္သူက ဒီတမ်ိဳးထဲကို ထပ္စိုက္ေနမယ္ဆိုရင္ မ်ိဳးေစ့ ေထာက္ပံ့ဖို႔ အစီအစဥ္ေတြ ရွိဖို႔လိုတယ္။ လက္က်န္ မိုးေလးနဲ႔ စိုက္ရမယ့္အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ သီးႏွံ ေနာက္တမ်ိဳးနဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့သီးႏွံ စိုက္ဖို႔ သုေတသနလုပ္ထားတာရွိလား၊ ရာသီဥတုဒဏ္ခံႏိုင္တဲ့ မ်ိဳးေတြ ထုတ္ထားတာ ရွိလား ဆိုတာမ်ိဳး။ အခုလို ပုလဲသြယ္တမ်ိဳးထဲ စိုက္ေနလို႔ မရေတာ့ဘူး၊ ရာသီဥတုနဲ႔ေရာ ကိုက္ညီရဲ႕လားဆိုတာ ခ်ိန္ရေတာ့မွာ။

အဲဒါေတြအတြက္က ႏိုင္ငံေတာ္က အားထုတ္မႈမွာ လိုတယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ စိုက္ပ်ိဳးေရး သုေတသန လုပ္ရမွာေတြ အမ်ားႀကီးလိုတယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္တယ္။ ေနာက္ ေရရရွိေရးဆိုရင္လည္း ဒီအတိုင္းပဲ။ အစိုးရ ဆည္ေျမာင္းဌာနက လုပ္ထားတဲ့ တာေတြ တမံေတြက ၿပီးခဲ့တဲ့ ကာလတုန္းက ၿပီးရင္ ၿပီးေရာ ေဆာက္သြားတယ္။ တလကို ဆည္တခု ဖြင့္ရမယ္ဆိုတဲ့ ခံယူခ်က္ႀကီးနဲ႔ သြားထားေတာ့ ကိန္းဂဏန္းအခ်က္အလက္ ေသေသခ်ာခ်ာ ျပည့္ျပည့္စံုစံုမရွိဘဲနဲ႔ ဒီတိုင္း ေရကို တားဖို႔ပဲ ႀကိဳးစားတဲ့ အခါက်ေတာ့ အခုလိုမိုးေတြ မ်ားတဲ့အခါ ပိုဆိုးတဲ့ ရလဒ္ေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ဒါေတြကိုလည္း ျပန္ျပဳျပင္ဖုိ႔ လိုေနတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ေတာ္႐ံုတန္႐ံု သစ္ေတာေလးေတြ ရွိေနမယ္ဆိုရင္ ေရႀကီးတာေတြ၊ မိုးေခါင္တာေတြကို အတိုင္းအတာ တခုအထိ ထိန္းႏိုင္တဲ့ အေနအထားေလးေတြလည္း ရွိမယ္။

ေမး ။    ။ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရအေနနဲ႔ ဒီလို သုေတသနေတြ လုပ္ဖို႔ လိုတယ္ဆိုရင္ လက္ရွိ အစိုးရရဲ႕ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကိုေရာ ဘယ္လို ျမင္ပါသလဲ။

ေျဖ ။    ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လက္ရွိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနရတဲ့ သက္ဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိသူေတြအေနနဲ႔ သူတို႔က ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းကို သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္ က်ေရာက္တာေလာက္ပဲ သူတို႔ေခါင္းထဲ၊ စိတ္ထဲ ေရာက္ေနၾကတယ္။ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္ေအာင္ေနဖို႔ စီမံခ်က္ေတြ ဆြဲဖို႔လိုတယ္။ အဲဒီစီမံခ်က္ကို အမ်ိဳးသားအဆင့္မွာေတာ့ ဆြဲေနတယ္။

သို႔ေသာ္လည္းပဲ ဒီ အမ်ိဳးသားအဆင့္ ဆြဲတယ္ဆိုတာက ေလ့က်င့္ခန္းေလး တခုလုပ္ေနသလိုပဲ ျဖစ္ေန တယ္။ ေအာက္ေျခ ၿမိဳ႕နယ္၊ ခ႐ိုင္ေတြအထိ အဆင့္ဆင့္ ဆြဲဖို႔ လိုတယ္။ သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္ စီမံခ်က္ဆိုတာကလည္း ရန္ကုန္နဲ႔ ဧရာ၀တီတိုင္းေလာက္ပဲ ခံစားခဲ့ရေတာ့ အပီအျပင္ လုပ္တယ္။ က်န္တဲ့ ေဒသေတြအတြက္ ထည့္ကို မစဥ္းစားေတာ့ အခုလို ဖားအံလိုေနရာမ်ိဳး၊ လား႐ိႈးလိုေနရာမ်ိဳး မွာလည္း အခု ေရႀကီးေနၾကတာပဲ။ ဒီေဒသေတြနဲ႔ သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္က မဆိုင္သလို ထင္ေနၾကတယ္။

အဓိက ေထာက္ျပခ်င္တဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ ဆိုးက်ိဳးခံရမယ့္ အရာေတြကို ကြဲကြဲျပားျပား သိပ္မသိေသးတာရယ္၊ ရာသီဥတို ေျပာင္းလဲမႈကို သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္ ေလွ်ာ့ခ်ေရး တခုလို႔ပဲ နားလည္မႈ လြဲေနတာရယ္၊ ဒါကိုေတာင္မွ ဖိဖိစီးစီး မလုပ္တာရယ္ ျဖစ္ေနတယ္။ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္ဖို႔ဆိုတဲ့ စီမံခ်က္ေတြ ေရးဆြဲတဲ့ေနရာမွာ ႏိုင္ငံေတာ္က ေသေသခ်ာခ်ာ အားထည့္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတဆိုတာကလည္း အခု အလြန္အလုပ္မ်ား၊ အလုပ္ရႈပ္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့ ဒီကိစၥေတြအတြက္ကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔လည္း စိတ္ပူေနပါတယ္။ အခုက လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အစိုးရ ရန္ျဖစ္ေနတာပဲ ရွိေနတယ္။

ေမး ။    ။ ၿပီးခဲ့ႏွစ္က အိမ္နီးခ်င္း ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ အႀကီးအက်ယ္ ေရလႊမ္းမိုးမႈ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ျဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔လည္း ဒါကို မတားဆီးႏိုင္ခဲ့ဘူး၊ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး လုပ္တဲ့ေနရာမွာေရာ ျမန္မာနိုင္ငံအေနနဲ႔ ဘယ္လို သင္ခန္းစာ ယူစရာေတြမ်ား ရွိေနပါသလဲ။

ေျဖ ။    ။ ထိုင္းနိုင္ငံဆိုတာက ပိုက္ဆံ အင္မတန္ရွိတဲ့ အခါက်ေတာ့ ေငြသံုးၿပီး လုပ္တာေတြရွိတယ္။ ဘီလ်ံနဲ႔ခ်ီၿပီး ခ်ေပးတယ္။ သစ္ေတာေတြ ျပန္စိုက္ဖို႔လုပ္တယ္၊ ဆည္ေျမာင္း တာတမံေတြ ျပင္တယ္။ သူတို႔က ၀င္ေငြအပိုရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံကိုး။ သူတို႔မွာ နည္းပညာလည္း ရွိတယ္။ ေငြလည္း ရွိတယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံရဲ႕ သင္ခန္းစာကေတာ့ ေျပာလို႔ေတာ့ရတယ္၊ ယူလို႔ေတာ့မရဘူး။ ပိုက္ဆံမွ မရွိတာ။ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ရွိၿပီးသား ေတာေလးေတြ မခုတ္ေအာင္ ထိန္းဖို႔ပဲလိုတယ္။ ပတ္၀န္းက်င္ကို ဒီ့ထက္မပ်က္ေအာင္ေ တာ့ ေသခ်ာေလး အာ႐ံုစိုက္ရေတာ့မယ္ထင္တယ္။

အခုေတာ့ သစ္က ခုတ္ေကာင္းတုိင္းကုိ ခုတ္ေနတုန္းပဲ။ ဘာေၾကာင့္ ၂၀၁၅ အထိ သစ္ေတြကို ေလွ်ာ့ လို႔မရဘဲ ထုတ္ေနၾကမွန္း က်ေနာ္လည္း နားမလည္ႏိုင္ဘူး။ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီးကလည္း မလိုအပ္ဘူးလို႔ ေျပာထားလ်က္သားနဲ႔။ မလိုအပ္ဘူးဆိုတာက သစ္ကေန ၀င္ေငြရျခင္း၊ မရျခင္းက တိုင္းျပည္အတြက္ အေရးမႀကီးဘူးလို႔ ေျပာထားတယ္။ မလိုအပ္ဘူးဆိုတာက ဟိုးတုန္းကေတာ့ ႏိုင္ငံျခား ၀င္ေငြ ရွာေဖြဖို႔ အေရးႀကီးတာကိုး။ ဒီေလာက္ႀကီး အေရးမႀကီးေတာ့ဘဲနဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ဆက္ထုတ္ေန လဲဆိုတာ က်ေနာ္တို႔လည္း နားမလည္ဘူး။  စာခ်ဳပ္စာတမ္းေတြေၾကာင့္ ဆက္ထုတ္ေနရတယ္ဆိုရင္လည္း စာခ်ဳပ္ေတြကေရာ ျပန္ညွိလို႔ မရဘူးလား။ ႏိုင္ငံျခားနဲ႔ ခ်ဳပ္ထားတာမွ မဟုတ္တာ၊ ကိုယ့္ျပည္တြင္း အခ်င္းခ်င္း ခ်ဳပ္ထားတဲ့ဟာပဲ။ ျပည္တြင္း အခ်င္းခ်င္းမို႔ မကင္းရာ မကင္းေၾကာင္းေတြျဖစ္လို႔ ညွိလို႔ မရတာလားဆိုတာေတာ့ က်ေနာ္လည္း မေတြးတတ္ဘူး။

ေမး ။    ။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က စၿပီး ေတာက္ေလွ်ာက္ သဘာ၀ေဘးအႏၲရာယ္ တမ်ိဳးမဟုတ္ တမ်ိဳး ႀကံဳလာရတာေတြ႔ရတယ္။ ဒီလို ႀကံဳလာရတဲ့အခါ သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္ကိစၥနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး သက္ဆိုင္ ရာ အစိုးရဌာနေတြက သတင္းထုတ္ျပန္မႈ အေျခအေနက အားရဖြယ္ရာ မရွိဘူးလို႔ ေျပာၾကတာေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါကိုေရာ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။

ေျဖ  ။    ။ ျမန္မာ့အလင္း (သတင္းစာ) ထဲမွာလား က်ေနာ္ ေတြ႔မိတယ္၊ ဆရာဦးထြန္းလြင္ရဲ႕ လစဥ္ သံုးသပ္ခ်က္ ထည့္ထားတာကို ေတြ႔မိေတာ့ အံ့အားသင့္မိတယ္။ အမွန္က မိုးဇလဌာနက သူ႔သံုးသပ္ခ်က္ သူထည့္ရမွာေလ။ အဲဒီ သံုးသပ္ခ်က္ေတြကိုလည္း သူတို႔ မေရးႏိုင္တဲ့ သေဘာျဖစ္ေနတယ္။ ဦးထြန္းလြင္ အျပင္က လုပ္ေနရတဲ့သူကို ေရးခိုင္းေနသလို ျဖစ္ေနတယ္။ မိုးဇလက အစိုးရဌာနကိုး။ သူတုိ႔က သတင္းေတာ့ ထုတ္ျပန္တယ္။ သံုးသပ္ခ်က္ေတာ့ မေရးဘူးဆိုတာမ်ိဳး ျဖစ္ေနတယ္။ ေတာင္သူေတြ အခုလုိအပ္ေနတာက သံုးသပ္ခ်က္ေတြ လုိတာကိုး။ မိုးရြာမယ္၊ ေရႀကီးမယ္ ဆိုတာတင္မကဘူး၊ ဘာေၾကာင့္ ဘယ္လိုလို ျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို သံုးသပ္ထားတဲ့ သံုးသပ္ခ်က္ေလးေတြက အဖိုးတန္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခု ဆရာဦးထြန္းလြင္ကေတာ့ သူတတ္ႏိုင္သမွ် သူဂ်ာနယ္ေတြထဲေရာ၊ FM ေတြမွာပါ လုပ္ေပးေနတယ္ ထင္ပါတယ္။

ေမး ။    ။ အစိုးရသစ္ လက္ထက္မွ နာမည္ေျပာင္းထားတဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ သစ္ေတာေရးရာ ၀န္ႀကီးဌာနရဲ႕ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြကိုေရာ ဘယ္လို ျမင္ပါသလဲ။ ၀န္ႀကီးဌာနအေနနဲ႔ ဒီ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ေျပာင္းလဲျခင္းဆိုတဲ့ ကိစၥကို အေရးယူေဆာင္ရြက္တဲ့ ေနရာမွာ ဘယ္အထိ လုပ္သင့္တယ္လို႔ ဆရာ ထင္ပါသလဲ။

ေျဖ ။    ။ Climate Change က ၀န္ႀကီးဌာန တခုတည္းက လုပ္ရတာ မဟုတ္ဘူး။ အားလံုး ပူးေပါင္းလုပ္ရမယ့္ အရာျဖစ္တယ္။ လက္ရွိ သူတို႔ ဆြဲျပထားတဲ့ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ စာရြက္စာတမ္း အစီရင္ခံစာေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကို ႏိုင္ငံေတာ္ကို ဆက္လက္တင္ျပ၊ လုပ္သင့္ လုပ္ထုိက္တာေတြကို ဌာနေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းလုပ္၊ ဒါေလးေတြ လိုတယ္။

ဒါေပမယ့္ အရင္းစစ္ေတာ့ အျမစ္ေျမက ဆိုသလို ေငြက အဓိက ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေတြက ေလထိုး ေလေအာ္ လုပ္လုိ႔မရဘူး။ ေငြက မရွိဘူးျဖစ္ေနတယ္။ တိုင္းျပည္မွာ က်န္တဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြက အရမ္းမ်ားေနတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အျပစ္ေျပာရတာ၊ ေဘးက ထုိင္ေျပာရတာက လြယ္ပါတယ္။ တဘက္ကလည္း ရခိုင္အေရးအခင္းေတြ ျဖစ္ေနတယ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး မေအာင္ျမင္တဲ့ အပိုင္းေတြရွိေနတယ္။ အခု လြတ္ေတာ္ထဲမွာလည္း တဖက္နဲ႔ တဖက္ သေဘာထားကြဲလြဲမႈေတြ ျဖစ္တယ္။ ဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီးကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ အားနာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ ေျပာသင့္ ေျပာထိုက္တာေလးေတြေတာင္ မေျပာေသးဘဲနဲ႔ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ျပန္လုပ္ေနရတဲ့ အပိုင္းေတြရွိပါတယ္။ ေျပာလို႔ေတာ့ လြယ္မယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ဆံုးက်ေတာ့လည္း ခလုတ္ထိမွ အမိတရမယ့္ သေဘာရွိတယ္။ ျဖစ္လာေတာ့မွ ၀ုန္းဒိုင္းနဲ႔ ထလုပ္ၾကတာမ်ိဳးေလာက္ပဲ ျဖစ္မယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒံုရင္းက ဒံုရင္း ဒီတုိင္း ျပန္ျဖစ္သြားဖို႔ပဲ ရွိတယ္။

ေမး ။    ။ အခုေျပာသလို ဆိုရင္ တိုင္းျပည္က ေငြလိုေနတယ္၊ တိုင္းျပည္မွာ တျခားကိစၥေတြက မျဖစ္လာေသးတဲ့ သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္ထက္ ပိုအေရးႀကီးေနလုိ႔ ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္စီးလာျခင္းကို မလုပ္ႏိုင္ေသးတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရကို ဘယ္လို သတင္းစကားမ်ား ပါးခ်င္ပါသလဲ။

ေျဖ ။    ။ က်ေနာ္ ေလးေလးနက္နက္ အႀကံေပးခ်င္တာက ဒါေတြဟာ ျပည္တြင္းအားနဲ႔ မရရင္ ႏိုင္ငံတကာက ေငြအားနဲ႔ လုပ္ပါ။  ေက်းရြာ ၿမိဳ႕နယ္ေတြတုိင္းဟာ အခုနကေျပာသလို ရာသီဥတုေျပာင္းလဲျခင္းဆိုင္ရာ စီမံခ်က္ေတြ ဆြဲကိုဆြဲရမယ္။ အဲလို ဆြဲဖို႔ရာကလည္း ဘယ္လုိလုပ္ရမယ္၊ ဘယ္လို စရမယ္ဆိုတဲ့ နည္းစနစ္ေတြက အကုန္လံုးရွိေနၿပီ။ ဒါကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ဖို႔ပဲ။

အဲဒီေတာ့ ဆြဲတဲ့အခါ လိုတဲ့ေငြကို ႏိုင္ငံေတာ္က မေပးႏိုင္ရင္လည္း ျပည္ပအကူအညီ ရႏိုင္ေအာင္ လုပ္ေပးဖို႔ လိုလိမ့္မယ္။ အဲဒီလုိ လုပ္တဲ့ေနရာမွာလည္း ႏုိင္ငံတကာက ေပးတဲ့ ပံုစံကေတာ့ NGO ေတြနဲ႔ တိုက္႐ိုက္သြားတယ္။ အဲဒီအခါ NGO ေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ရင္ အျမင္ေတြက NGO ဆိုတဲ့ ေကာင္ေတြက ေငြပဲေတာင္းစားေနတယ္၊ ဘယ္လိုလုပ္တယ္ဆိုတဲ့ အျမင္ေတြပဲ လႊမ္းမိုးေတာ့ NGO ေတြကို ခ်ဳပ္ကိုင္ဖို႔ေလာက္ပဲ စဥ္းစားေနတယ္။ ဆိုေတာ့ ေငြလာတာေတာင္ မွ ေငြေပးခ်င္ တဲ့သူေတြက ဘယ္လိုလုပ္လာေတာ့မလဲ။ သမၼတ အႀကံေပးအဖြဲ႔နဲ႔ ေတြ႔မွလာမယ္၊ အဲဒီေကာင္စီ ထဲမွာလည္း ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲျခင္းကို ေသေသခ်ာခ်ာ ေလးေလးနက္နက္ ထားၿပီးေတာ့ လုပ္မဲ့သူေတြေရာ ပါရဲ႕လားေပါ့။

က်ေနာ္လည္း စဥ္းစားမိတယ္၊ ဆရာဦးထြန္းလြင္လို လူမ်ိဳးရွိေနမယ္ ဆိုရင္ေတာင္မွ ဒါ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲျခင္းဆိုတာ အေရးႀကီးတဲ့ အေၾကာင္းအရာပဲ၊ သမၼတ အႀကံေပးအဖြဲ႔လို ဟာမ်ိဳးမွာ ဆရာဦးထြန္းလြင္လိုလူမ်ိဳး တေယာက္မွ မပါတာ Climate Change ကို ဘယ္လို အေလးထားမွာလဲ။ ဟိုတုန္းကေတာ့ တပ္ရဲ႕ သေဘာအရ လံုၿခံဳေရးကို ဦးစားေပးၿပီးေတာ့ ကိုယ့္မ်ား ထိခိုက္မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ္စိတ္နဲ႔ အေၾကာက္လြန္ကဲမႈနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္။ အခုေျပာင္းလာတဲ့ ေခတ္က်ေတာ့လည္း တေယာက္။ အဲဒီေတာ့ ျပည္သူေတြရဲ႕ ကံပဲလုိ႔ ေျပာရမယ္ထင္တယ္။     ။