All Inclusive Nation Building

မွဴးေဇာ္ ၊ (ရန္ကုန္တိုင္းမ္ ဂ်ာနယ္၊ အတြဲ(၈)အမွတ္(၃၅) စက္တင္ဘာ ၁၃-၁၉၊ ၂၀၁၂)

 အေရြ႕(ႏိုင္ငံတကာ ရႈျမင္ခ်က္)

          ဒီမိုကေရစီ ႏုႏု ျဖတ္သန္းလာခဲ့ေသာ ခရီးလမ္းေၾကာင္းကို လည္ျပန္ၾကည့္လွ်င္ မည္မွ် ေရြ႕ခဲ့ျပီကို ေတြ႕ရွိႏိုင္ၾကေပမည္။ ေအာင္ျမင္မႈ မည္မွ်ရွိသည္ဆိုျခင္းထက္ ေရြ႕ခဲ့ျပီးေသာ အေရြ႕ မည္မွ် သိကၡာရွိသည္ ကို မၾကာေသးခင္က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ ညီလာခံတြင္ စံနမူနာ သာဓကတစ္ရပ္ အျဖစ္ ထည့္သြင္းေၾကညာခဲ့ေသာ ျဖစ္ရပ္ႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္မည္ဟု ယူဆမိသည္။ ႀကဳိက္သည္ျဖစ္ ေစ၊ မႀကဳိက္သည္ျဖစ္ေစ ျမန္မာျပည္သူမ်ားအေနျဖင့္ ဒီမိုကေရစီခ်ီရာလမ္း၌ အေရြ႕တစ္ခု ဖန္တီးႏုိင္ခဲ့ျပီ ျဖစ္သည္။

သို႕ေသာ္လည္း ယင္းသို႕ ေရြ႕ခဲ့ျပီးေသာ အေရြ႕ႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ အျမန္ႏႈန္းႏွင့္ အရည္အေသြး မည္ သည္ကို အေလးေပးမည္နည္းဟူေသာ ပညာရွင္စကား၀ိုင္းမ်ားသည္လည္း တစ္ဘက္၌ အထင္အရွား ေပၚ ထြက္လာေနေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။ တစ္ခ်ဳိ႕ကလည္း ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ဆက္ႏြယ္ေသာ ႏိုင္ငံေရး ဗီဇ မ်ဳိးရင္းကို ေထာက္ျပၾကသည္။ မၾကာေသးခင္က ျမန္မာႏုိင္ငံသို႕ လာေရာက္ခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ ေရး၊ သမိုင္းနိဂုံး(အိုင္ဒီယိုေလာ္ဂ်ီနိဂုံး ျဖစ္ပါသည္) စသည့္ က်မ္းမ်ား၏ က်မ္းရွင္ျဖစ္သူ ဖူကူယားမားက လည္း ႀကီးမားေသာေျခလွမ္းႀကီးတစ္ရပ္ လွမ္းခဲ့ျပီ ျဖစ္ေၾကာင္း အေရြ႕ကို အကဲျဖတ္ခဲ့သည္။ လက္ရွိ ဒီမို ကေရစီႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရးအတြက္ အမွန္တစ္ကယ္ လိုအပ္ေနသည္မွာ အရည္အေသြးရွိေသာ ေဘာဂ ေဗဒပညာရွင္မ်ားသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဖူကူယားမားက မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့သည္။ ဆိုရလွ်င္ ဖူကူယားမားက အရည္ အေသြး ျပည့္၀ေသာ အေရြ႕ကို ေထာက္ခံတင္ျပလိုျခင္း ျဖစ္သည္။

ေရွ႕ခရီး (ျပည္တြင္း တူရူခ်က္)

        ေရွ႕သို႕ ေလွ်ာက္လွမ္းမည့္ ခရီးလမ္းသို႕ ေမွ်ာ္ၾကည့္ရာ၀ယ္ ၾကည့္ေလရာရာ ရွစ္ခြင္တိုင္း၌ မႈန္မႈိင္း ေနေသာ ႏိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒကို ေတြ႕ျမင္ႏိုင္သည္။ အေရြ႕၏ အက်ဳိးတရားကို ျပည္သူမ်ား တိုက္ရိုက္ခံစား ႏိုင္ရန္ အေရးႀကီးေနျပီ ျဖစ္သည္။ ကမာၻလုံးသေဘာဆုိင္ေသာ စီးပြားေရး မအီမလည္ ျဖစ္ေနမႈက ျပည္ တြင္း စီးပြားေရးသို႕ သက္ေရာက္ေစသည္။ ေဖာက္ထြက္ႏိုင္သည့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွာ မၾကာခင္ ထြက္ေပၚ လာေတာ့မည့္ ျပည္ပတိုက္ရိုက္ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈဥပေဒပင္ ျဖစ္ေနသည္။ ေနာက္သို႕ ျပန္မလွည့္ဘဲ ေရွ႕သို႕သာ တစ္စိုက္မတ္မတ္ ေလွ်ာက္လွမ္းမည့္ သံႏၷိဌာန္ကို ေလာေလာလတ္လတ္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီးေသာ အေျခခံဥပေဒ ဆိုင္ရာ ခုံရုံးကိစၥတြင္ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးက ထုတ္ေဖာ္ျပသလိုက္သည္။

          တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးသည္ ၄င္း၏ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဒုတိယလႈိင္းကို အရွိန္ ျမွင့္တင္ရန္ အခင္းအက်င္းကို ေျပာင္းလဲလိုက္သည္။ ယင္းသို႕ ေျပာင္းလဲလိုက္ေသာ အခင္းအက်င္း၏ အက်ဳိးတရားကိုလည္း ျပည္သူအမ်ား တိုက္ရိုက္ထိေတြ႕ ခံစားႏုိင္ရန္ လိုအပ္မည္ ျဖစ္သည္။ “အေပၚသာ ေျပာင္း-ေအာက္ မေျပာင္း”  “အေပၚသာေျပာင္း-အလယ္ မေျပာင္း” အစရွိသည့္ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္မ်ား ေျပာင္းလဲလာေစရန္ အခင္းအက်င္းအသစ္သည္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္မႈ အသစ္၊ ျပည္သူ႕ေရးရာ ၀န္ေဆာင္မႈအသစ္၊ ယဥ္ေက်းမႈအသစ္မ်ား မျဖစ္မေန ေဖာ္ေဆာင္ေပးရန္ လိုအပ္သည္။ ယင္းသို႕ ေဖာ္ ေဆာင္ေပးႏုိင္ရန္အတြက္ Second Reform ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ Internal Assessment မ်ားသာမက Stakeholder Assessment မ်ားကိုလည္း ေဖာ္ေဆာင္ၾကရန္ လိုသည္။

          မ်ားစြာ အေရးႀကီးသည္မွာ ေရြ႕ခဲ့ျပီးေသာ အေရြ႕ကို ျပန္လည္သုံးသပ္ရာ၌ ဘက္တစ္ဘက္တည္း၏ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ကိုသာ ကိုင္ဆြဲထားျခင္း မျပဳဘဲ ဘက္ေျပာင္း၍ ေလ့လာသုံးသပ္ေသာ အထိုင္ေျပာင္း ရႈျမင္ခ်က္မ်ား၊ သက္ဆုိင္သူမ်ား၏ သေဘာထားအျမင္မ်ားကို ေလးစား တန္ဖိုးထားေသာ အေျမာ္အျမင္ က်ယ္ျပန္႕မႈမ်ား စသည္တို႕ကို အာရုံျပဳၾကေရးပင္ ျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရး (Stakeholder အားလုံး၏ ဆုံခ်က္)

          ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး တစ္ကယ္ စစ္-မစစ္ ဟူသည့္ေမးခြန္းကို ဖူကူယားမား က ျပန္လည္ေျဖၾကားခဲ့ရာတြင္ အခ်ိန္မေရြး ေနာက္ျပန္လွည့္သြားႏုိင္ေသာ ေျခလွမ္းႀကီးဟူ၍ ေျဖၾကားသြား ခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ ဆိုလိုရင္းကို အႏွစ္ခ်ဳပ္လွ်င္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ မည္မွ်ေ၀းေ၀း ခရီးေပါက္မည္နည္း ဟူသည္မွာ Stakeholder မ်ား၏ Capacity Question ႏွင့္ ႀကဳိတင္ခန္႕မွန္းႏိုင္မႈ Prediction Question ေပၚတြင္ မူတည္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ဖူကူယားမား၏ အဆိုအရ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ၏ အေရြ႕မ်ား ခိုင္မာေတာင့္ တင္းျပီး အရည္အေသြးျမင့္ျမင့္မားမား ရွိေစေရးအတြက္ အသက္ေသြးေၾကာမွာ Civil Society ပင္ ျဖစ္ ေၾကာင္း သိရွိရသည္။ ဖူကူယားမား ညႊန္းဆိုေသာ Civil Society တြင္ မီဒီယာမ်ား ပါ၀င္ေနေၾကာင္း ေတြ႕ရွိ ရသည္။ အထိန္းႏွင့္ အေထ ဟူေသာ ဒီမိုကေရစီသေဘာတရားတြင္ ျပည္သူမ်ား၏ ပါ၀င္ခြင့္၊ ပိုင္ခြင့္ စသည္ တို႕ အေရးႀကီးလာသည္ ျဖစ္ရာ ျပည္သူလူထုကို ေကာင္းရာမြန္ရာ လမ္းျပေပးႏုိင္ေသာ Civil Society မ်ား၏ ဖြံ႕ျဖဳိးမႈသည္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္လာေနသည္။

          ဖူကူယားမား၏ ျမန္မာျပည္ အလည္ခရီး ေကာက္ခ်က္ကို ျပန္လည္ အႏွစ္ခ်ဳပ္ၾကည့္လွ်င္ “လႊတ္ေတာ္တြင္း ႏုိင္ငံေရး၊ လႊတ္ေတာ္ပ ႏုိင္ငံေရး ဟူေသာ ႏုိင္ငံေရး ကြင္းျပင္မ်ား၏ေနရာတြင္ လႊတ္ေတာ္တြင္း ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရး၊ လႊတ္ေတာ္ပ ႏုိင္ငံတည္ေဆာက္ေရးဟူေသာ ႏိုင္ငံ့အေရး ကြင္းျပင္ မ်ား လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ အစားထုိးႏိုင္ရန္ အေရးႀကီးေနျပီ” ဟူ၍ ေတြ႕ရွိႏိုင္သည္။

ဘယ္အဆင့္ ေရာက္ေနျပီလဲ

          ႏိုင္ငံအေရး ထမ္းရြက္ၾကသူအားလုံးအေနျဖင့္ မိမိတို႕ ဒီမိုကေရစီခရီး ဘယ္အဆင့္ ေရာက္ေနျပီလဲ ဟူသည္ကို မွန္မွန္ကန္ကန္ သုံးသပ္ ေကာက္ယူႏိုင္ရန္ လိုအပ္သည္။ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ၏ အဆင့္မ်ားျဖစ္ေသာ (၁) အသြင္ကူးေျပာင္းျခင္းအဆင့္၊ (၂) ေျဖေလွ်ာ့ျခင္းအဆင့္၊ (၃) ခိုင္မာျခင္း အဆင့္ စသည္တို႕တြင္ လက္ရွိခရီးေရာက္ေနမႈမ်ားကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကည့္ရန္ ျဖစ္သည္။ ယင္းအဆင့္တိုင္း၌ အားလုံး ပါ၀င္ခြင့္ ရရွိေစရန္ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးက ဖိတ္ေခၚ လမ္းဖြင့္ထားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိႏိုင္ သည္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး စသည့္ နယ္ပယ္ေပါင္းစုံ ရွိေနေလရာ ႏိုင္ငံ တည္ေဆာက္ေရးတြင္ ပါ၀င္ၾကမည့္ ႏုိုင္ငံသားမ်ားအေနျဖင့္ မိမိတို႕ မည္သည့္ က႑မွ ပါ၀င္ႏိုင္သည္ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိျမင္ႏိုင္ေစမည္ ျဖစ္သည္။

ဘယ္ေနရာ ၀င္ၾကမလဲ

          ျမန္မာ့စီးပြားေရး အျမန္ဆုံးဦးေမာ့လာေရးသည္ ျမန္မာျပည္သူအားလုံးအတြက္ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစ မည့္ Commond Ground ျဖစ္ေနသည္၊ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးသည္ Stakeholder အားလုံးအတြက္ Commond Ground ျဖစ္ေနသည္ဟု သေဘာပိုက္ခဲ့ၾကပါလွ်င္ မည္သည့္ေနရာတြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္သင့္ သည္မွာ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ မရွိေသာ ရႈျမင္ခ်က္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ Stakeholder မ်ားကိုယ္တိုင္ စဥ္း စားဆုံးျဖတ္ၾကရမည့္ ကိစၥသာ ျဖစ္သည္။  အရပ္ရပ္နယ္ပယ္စုံ အားနည္းေနေသာ အေျခအေနမ်ားကိုလည္း Stakeholder မ်ား သိျမင္နား လည္ႏိုင္ၾကမည္ ဟု သေဘာ ရေသာေၾကာင့္ ဆုံခ်က္တို႕ စုဆုံလာမည္ကို ေမွ်ာ္လင့္မိသည္။

          ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးအေနျဖင့္ လက္ရွိ ခင္းထားေသာ အခင္းအက်င္း၊ ေရွ႕ဆက္မည့္ ေျခလွမ္းတို႕ ဦးတည္ရာ စသည္တို႕ကို ေထာက္ရႈ၍ (၁) ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရး(All Inclusive Process ကို ေဖာ္ေဆာင္ ေနသည္)၊ (၂) ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဦးေမာ့လာေရး (ယင္းတြင္ ပိတ္ဆို႕အေရးယူမႈမ်ား ဖယ္ရွားေရးလည္း ပါ၀င္ ေနသည္)၊ (၃) ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ ရင့္က်က္ခိုင္မာ ရွင္သန္ေရး (Rule of Law ႏွင့္ All Inclusive Nation Building ကို ေမွ်ာ္မွန္းထားသည္) စသည္တို႕ကို ထိပ္တန္းဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္ေနေၾကာင္း သုံးသပ္ေတြ႕ ရွိႏုိင္သည္။

ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ဒုတိယလႈိင္း

          ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတႀကီး စတင္ခဲ့ေသာ အေရြ႕တြင္ အားလုံးပါ၀င္ခြင့္ ရရွိလာသည္ႏွင့္အမွ် အရည္ အေသြး        ျမင့္မားေသာ အေရြ႕မ်ား၊ ခိုင္မာရင့္သန္ေနေသာ အေရြ႕မ်ား ျဖစ္လာရန္ ၀ိုင္း၀န္းၾကရန္ လိုအပ္ သည္။ ရုတ္ခ်ည္း ေျပာင္းလဲလာရုံသာမက ကမာၻလုံးသေဘာေဆာင္ကာ ျမင့္တက္လာေသာ  ႏိုင္ငံ၏ ဂုဏ္ သိကၡာသည္ ႏုိင္ငံသားအားလုံး၏ ဂုဏ္သိကၡာပင္ ျဖစ္သည္။ စင္စစ္အားျဖင့္ ဘုံရည္မွန္းခ်က္တူညီျပီး ျဖစ္ ေသာ Stakeholder မ်ားအၾကားတြင္ နားလည္မႈ၊ ယုံၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ရန္ မခက္ခဲပါ ဟု ဆိုၾကေသာ္ လည္း လက္ေတြ႕အေျခအေန၌ ခ်စ္ျခင္း၊ မုန္းျခင္း ကင္းေသာ ႏုိင္ငံတည္ေဆာက္ေရး မဟာဗ်ဴဟာအျမင္ မ်ား(လက္ေတြ႕ အလုပ္ျဖစ္ေရးကို ဦးစားေပးသည္) ထားရွိရန္ ခက္ခဲေနေသးေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။

          သင္ ေကာင္းလွ်င္ ကၽြႏု္ပ္ မဆိုးပါ ဟူေသာ Precondition တို႕ ထားရွိတတ္ေသာ ႏိုင္ငံေရးဓေလ့ သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လက္ရွိအေျခအေနႏွင့္ အပ္စပ္ျခင္း ရွိ-မရွိ ဆင္ျခင္ၾကည့္ၾကရန္ လိုသည္။ လက္ရွိ အေျခအေနမွာ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတႀကီး အပတ္တကုတ္ ႀကဳိးပမ္းေနသည့္ အၾကြင္းမဲ့ေသာ ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္း ေရး၊ အလုံးစုံေသာ ျပည္တြင္းစီးပြားေရး ဦးေမာ့လာေရးတို႕မွာ ဟိုမွာကမ္းသို႕ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မျမင္ရ ေသးသည့္ အေျခအေန၌သာ ရွိေနေသးသည္။ ဤသည္တို႕မွာလည္း ႏုိင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏုိင္ငံသားတို႕ အမွန္ တစ္ကယ္ ေရာက္ရွိလိုသည့္ ခရီးဆုံး ပန္းတိုင္မ်ား ျဖစ္ေနေလရာ နည္းလမ္းမ်ား မတူညီမႈကို ေဘးဖယ္ထား ၍ တူညီေသာ ေျခလွမ္းတို႕ကို ျပဳိင္တူ လွမ္းႏိုင္ရန္ လုိအပ္မည္ဟု ယူဆမိသည္။

          မၾကာေတာ့သည့္ကာလတြင္ သန္း(၆၀)ေသာ ျပည္သူမ်ားအတြက္ အေရးႀကီးလွေသာ ျမန္မာ့ဒီမို ကေရစီႏွင့္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးတို႕မွ ဆက္လက္ ထြက္ေပၚလာမည့္ အေရြ႔႕သည္လည္း ေကာင္း၊ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံသားတို႕ တစ္ခ်ိန္တည္း တစ္ျပဳိင္တည္း ေရာက္ရွိၾကေတာ့မည့္ ပန္းတိုင္သည္ လည္းေကာင္း Stakeholder အားလုံး၏ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံ့အေရး ဦးစားေပးမႈေပၚ မူတည္ေနမည္ ျဖစ္ပါ၍ ထိပ္ဆုံးဦးစား ေပးတြင္ ႏုိင္ငံ့အေရးကို ထားရွိျပီး ေဆာင္ရြက္သင့္ပါေၾကာင္း ေမတၱာရပ္ခံ တင္ျပလိုက္ရပါသည္။