မိုးက်ေတာ့မည္ ... ၊ ေက်ာင္းဖြင့္ေတာ့မည္ ... ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ စစ္ေဘးဒုကၡသည္ တစ္သိန္း၀န္းက်င္မွာ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္သာ ခိုလႈံေနရ

ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ မုိးဦးရာသီသည္လာမည့္ ဇြန္လဆန္းတြင္ စတင္မည္ျဖစ္ၿပီး အေျခခံပညာေက်ာင္း မ်ားလည္း စတင္ဖြင့္လွစ္ေတာ့မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ စစ္ေဘးဒုကၡသည္မ်ား မွာမူ ႏွစ္ႏွစ္နီးပါး ၾကာျမင့္လာသည့္ လက္ရွိအခ်ိန္အထိ စစ္ေဘးဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေနရဆဲျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း တပ္မေတာ္ႏွင့္ ေကအိုင္ေအ အဖြဲ႕တို႔အၾကား တုိက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားမႈသည္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္ ၉ ရက္တြင္ စတင္ခဲ့ၿပီး ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ဇြန္ ၉ ရက္တြင္ ႏွစ္ႏွစ္ ျပည့္ေျမာက္ေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။

"အခုအခ်ိန္အထိ စခန္းေတြမွာ ေနရတဲ့ သူဦးေရဟာ အားလုံးေပါင္း တစ္သိန္း၀န္းက်င္ ရွိပါတယ္။ သူတို႔အတြက္ လတ္တေလာအေရးတႀကီး လိုအပ္ခ်က္က နံပါတ္ (၁) အစားအစာ၊ နံပါတ္ (၂) ပညာေရး ပါ" ဟု ကခ်င္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကြန္ရက္မွ ေဒၚခြန္ဂ်ာက ေမ ၁၈ ရက္တြင္ ေျပာၾကားသည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္အတြင္း တိုက္ပြဲမ်ား စတင္ျဖစ္ပြားရာ ေဒသသည္ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဗန္းေမာ္ခ႐ိုင္ မိုးေမာက္ၿမိဳ႕ နယ္ တာပိန္ေရအားလွ်ပ္ စစ္တည္ရွိရာ ေဒသတစ္၀ိုက္တြင္ ျဖစ္သည္။ ေနာက္ပုိင္း၌ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားမႈ သည္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕နယ္၊ ၀ိုင္းေမာ္ၿမိဳ႕နယ္၊ မန္စီၿမိဳ႕နယ္မ်ားသို႔ပါ သက္ေရာက္မႈမ်ား ရွိလာခဲ့သည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္၊ ဇူလိုင္လမ်ားမွ စတင္ကာ ေဒသခံမ်ားသည္ ေနထိုင္ရာ ေက်းရြာမ်ားကို စြန္႔ခြာမႈမ်ား ရွိလာခဲ့သည္။ ၿမိဳ႕ေပၚကယ္ဆယ္ေရး စခန္းမ်ား၊ ေက်းရြာမ်ားမွ သာသနိက အေဆာက္အအုံမ်ားတြင္ ဖြင့္ လွစ္ေသာ ကယ္ဆယ္ေရး စခန္းမ်ားတြင္ ခိုလႈံမႈမ်ားအျပင္ ေတာတြင္းကယ္ဆယ္ေရး စခန္းမ်ား သို႔ ေရာက္ရွိခိုလႈံသူမ်ားလည္း ရွိလာခဲ့သည္။

လက္ရွိတြင္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ နယ္စပ္ေဒသမ်ား၌ ေတာတြင္းကယ္ဆယ္ေရး စခန္းမ်ား မရွိေတာ့ဘဲ ၿမိဳ႕ေပၚ စခန္းမ်ားႏွင့္ ၿမိဳ႕ႏွင့္ အလွမ္းမေ၀းေသာ စခန္းမ်ား၌ ဆက္လက္ ေနထိုင္ေနၾကသည္ဟု သိရသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ အစိုးရလက္ေအာက္တြင္ ဒုကၡသည္ စခန္းေပါင္း ၁၀၅ ခုရွိၿပီး ေက်းရြာေပါင္း ၂၉၉ ရြာမွ ဒုကၡသည္ေပါင္း ၃၉၀၀၀ ေက်ာ္မွာ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ ခိုလႈံေနၾကရသည္။ လုိင္ဇာၿမိဳ႕အနီးရွိ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားမူ ဒုကၡသည္ေပါင္း ၆၅၀၀၀ ေက်ာ္ရွိၿပီး ကခ်င္ျပည္နယ္ အစိုးရ လက္ေအာက္တြင္ ရွိေသာ စခန္းမ်ားထက္ လုိအပ္ခ်က္ မ်ားေနေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

မုိးရာသီ ၀င္လာေတာ့မည္ျဖစ္၍ ဒုကၡသည္ စခန္းအခ်ဳိ႕တြင္ အမိုးအကာ လုိအပ္ခ်က္ မ်ား၊ ေဆး၀ါး ၊ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေက်ာင္းထားႏုိင္ေရး ကိစၥရပ္မ်ားကို ပူပန္ေနရေၾကာင္း သိရွိရသည္။
အခုအခ်ိန္အထိ စခန္းေတြမွာ ေနရတဲ့ သူဦးေရဟာ အားလုံးေပါင္း တစ္သိန္း၀န္းက်င္ ရွိပါတယ္။ သူတို႔အတြက္ လတ္တေလာ အေရးတႀကီး လိုအပ္ခ်က္က နံပါတ္ (၁) အစားအစာ၊ နံပါတ္ (၂) ပညာေရးပါ . . . . .

"အခု ေလာေလာဆယ္မွာ စခန္းေတြရဲ႕ တခ်ဳိ႕မုိးကာေတြ ေပါက္ျပဲကုန္ၿပီး အဲဒီထက္ အေရးတႀကီး လုိအပ္ တဲ့ အိမ္သာနဲ႔ ေက်ာင္းသားကိစၥေတြ ဦးစားေပးေနရတယ္။ မုိးေရာက္ရင္ အဖ်ားအနား ထူေတာ့ ေဆး၀ါး လည္း လုိအုံးမယ္" ဟု ၀ိုင္းေမာ္ၿမိဳ႕နယ္ KBC ဒုကၡသည္ စခန္းမွ တာ၀န္ခံ ကိုေဒါင္ေခါင္ က ေျပာ ၾကားသည္။

ေနရပ္မွ တိမ္းေရွာင္ရသူ ေဒသခံ ကခ်င္၊ ရွမ္းႏွင့္ အျခားတိုင္းရင္းသား ဦးေရသည္ လက္ရွိတြင္ တစ္သိန္း ၀န္းက်င္ ရွိေနရာ၌ ေက်ာင္းေနအရြယ္ ကေလးဦးေရမွာ ေလးေသာင္းမွ ငါးေသာင္း ၀န္းက်င္ ျဖစ္ သည္ဟု ကခ်င္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကြန္ရက္မွ သိရသည္။

"မႏွစ္ကေတာင္ ပညာဆက္သင္ခြင့္ မရတဲ့ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ကူညီၾကတယ္ ဆိုတာ မူလတန္းကုိပဲ အဓိက ကူညီၾကတာမ်ဳိးပါ။ မႏွစ္က ကေလးေတြရဲ႕ ေက်ာင္းစာအုပ္ကအစ အကုန္ ကူညီလိုက္တဲ့ လူမႈေရးအဖြဲ႕ေတြ လိုမ်ဳိးလည္း ဒီႏွစ္ အခုအခ်ိန္အထိ ကူညီတာ မရွိေသးပါဘူး" ဟု ေဒၚခြန္ဂ်ာက ဆိုပါသည္။

ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ ခုိလႈံေနၾကသူ အမ်ားစုမွာ ေက်ာင္းေနအရြယ္ ကေလး မ်ားျဖစ္ၿပီး ေက်ာင္းသား ဦးေရေပါင္း ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြင္း ၈၀၀၀ ေက်ာ္ ရွိခဲ့သည္ ဟု ျပည္နယ္ပညာေရးမွဴး၏ ေျပာၾကားခ်က္အရ သိရသည္။

"လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ကေတာ့ စာသင္ခန္း မလုံေလာက္မႈေတြ၊ ဆရာ ဆရာမ မလုံေလာက္မႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ပညာေရးဘက္မွာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ပညာေရး ဌာနဘက္က ကူညီသလို ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ဗလာစာအုပ္၊ ၀တ္စုံ စတာေတြကိုေတာ့ ျပည္နယ္အစိုးရနဲ႔ UNDP၊ UNICEF တုိ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ပံ့ပိုးမႈေတြ လုပ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ေတာ့ ယာယီစာသင္ေဆာင္ အလုံအေလာက္ ရွိထားပါၿပီ" ဟု ေျပာပါသည္။

စစ္၏ သက္ေရာက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္းရွိ ေက်းရြာေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္မွ ေဒသခံ မ်ားသည္ ေနရပ္ကုိ စြန္႔ခြာခဲ့ရသည္။

"လြန္ခဲ့တဲ့ လကတည္းက ေထာက္ပံ့ေၾကး မရေတာ့ဘူး။ အျပင္ကို အလုပ္ထြက္လုပ္ႏုိင္ရင္ေတာ့ ကေလးေတြအတြက္ မုန္႔ဖုိး ရေသးတယ္။ ကြၽန္မမွာ ေက်ာင္းသားေတြ မ်ားေတာ့၊ ေက်ာင္းဖြင့္မွာကို စိတ္ပူေနရတယ္" ဟု ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ ဆြတ္ငိုင္ေတာင္ဒုကၡသည္ စခန္းမွ ေက်ာင္းသား မိဘတစ္ဦး က ေျပာပါသည္။

ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားတြင္ ခုိလႈံေနၾကသူ အမ်ားစုမွာ ေတာင္ယာလုပ္ငန္း၊ လယ္ယာလုပ္ငန္းႏွင့္ ျခံလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္သူအမ်ားစု ျဖစ္ၿပီး မုိးမက်မီ ရြာျပန္ရန္ ဆႏၵရွိေနၾကေၾကာင္း ၎တုိ႔၏ ေျပာျပခ်က္အရ သိရွိ ရသည္။

၀ိုင္းေမာ္ၿမိဳ႕ ဒုကၡသည္ စခန္းမွ ဦးအုိက္စံက "ဒီအခ်ိန္ျပန္ရင္ေတာ့ နည္းနည္းမီေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ မ်ဳိးလည္းမရွိဘူး၊ ခိုင္းစရာ ႏြားလည္း မရွိေတာ့ဘူးဆုိေတာ့ ဘယ္လုိလုပ္မလဲ" ဟု ေျပာၾကားသည္။

KBC ဒုကၡသည္ စခန္းတြင္ ေနထိုင္သူ တစ္ဦးကမူ "ဒီႏွစ္တာ စိုက္ထားတဲ့ လိေမၼာ္ပင္ေတြ မရွင္းရလုိ႔ကေတာ့ အားလုံးေသၿပီ၊ ရြာကိုျမန္ျမန္ျပန္ရမွ ေကာင္းမွာ" ဟု ေျပာျပသည္။

ေက်ာက္စိမ္းတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား အဓိက လုပ္ကိုင္ရာ စီးပြားေရးၿမိဳ႕ျဖစ္ေသာ ဖားကန္႔ၿမိဳ႕နယ္၌လည္း ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလတြင္ တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားမႈ ရွိခဲ့ကာ လုပ္ငန္းေႏွာင့္ေႏွးမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။

ဖားကန္႔ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ၾသဂုတ္လကုန္ပုိင္း၌ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ေကအိုင္ေအ အဖြဲ႕တို႔အၾကား တိုက္ပြဲ မ်ား ျပန္ လည္ျဖစ္ပြားလာကာ မူရင္းေနရပ္မွ စစ္ေဘးေရွာင္၍ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားသို႔ ခိုလႈံေရာက္ ရွိသူ မ်ားလည္း ရွိခဲ့သည္။

ယခုအခါ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားသည္ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕နယ္၊ ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕နယ္၊ မုိးေမာက္ၿမိဳ႕နယ္၊ ၀ိုင္းေမာ္ၿမိဳ႕ နယ္တို႔တြင္ တည္ရွိေနသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးလဂြၽန္ငန္ဆုိင္းကမူ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ား၏ လုိအပ္ခ်က္မ်ားကိုမူ အခ်ိန္ႏွင့္ တစ္ေျပးညီ ပ့ံပိုးကူညီလ်က္ ရွိသည္ဟု ဆုိသည္။
"အဓိက ကူညီကေတာ့ UNDP၊ UNICEF နဲ႔ အသင္းအဖြဲ႕ အမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ အသင္းအဖြဲ႕ေတြ လစ္ဟာတဲ့ ေနရာကိုပဲ ျပည္နယ္အစုိးရက ကူညီတာပါ" ဟု ဆုိသည္။

"မိုးကာလေရာက္ရင္ အဓိကလိုလာတဲ့ လိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ ကေလးေတြ ေက်ာင္းေနဖုိ႔ပဲ။ ဒါတစ္ခု ကေတာ့ ကသီလင္တ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ က်န္တဲ့ ေနေရးအပိုင္းကေတာ့ အဆင္ေျပပါတယ္။ စားေရးကလည္း အထိုက္အေလ်ာက္ အဆင္ေျပတယ္လို႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။အဓိက လိုအပ္တာကေတာ့ ကေလးေတြ ေက်ာင္းဖြင့္ခ်ိန္ပဲ" ဟု ရွမ္းတုိင္းရင္းသား စစ္ေဘးဒုကၡသည္မ်ား ခိုလႈံေနထိုင္ရာ ၀ိုင္းေမာ္ ၿမိဳ႕နယ္ သာဂရကယ္ဆယ္ေရး စခန္းမွ ဦးစိုင္းေအာင္က ေျပာၾကားသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္း တပ္မေတာ္ႏွင့္ ေကအိုင္ေအတို႔အၾကား အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာ တူညီ ခ်က္ကို ၁၉၉၄ ခုႏွစ္က လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ကာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၇ ႏွစ္အၾကာ၌ တစ္ေက်ာ့ျပန္ တိုက္ပြဲ မ်ား ျပန္လည္ျဖစ္ပြားျခင္း ျဖစ္သည္။

၁၉၄၈ ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရး ရရွိၿပီးေနာက္ပုိင္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ဳိးစုံ၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ဳိးစုံ ေပၚေပါက္လာၿပီး ျပည္တြင္းလက္နက္ကိုင္ ဆူပူမႈမ်ား ျဖစ္ပြားရာတြင္ ကခ်င္ျပည္နယ္ လည္း ပါ၀င္လာခဲ့သည္။

ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီမွ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးရန္ ကမ္းလွမ္းခ်က္အရ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ ဇြန္ ၁၁ ရက္တြင္ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးေကာင္စီ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕ လာေရာက္ေဆြးေႏြးေသာ္လည္း သေဘာ တူညီမႈ မရရွိခဲ့ဘဲ တိုက္ပြဲမ်ားသာ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။

၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္ ၾသဂုတ္လမွ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္ ေမလအထိ ၁၀ လၾကာ ႏွစ္ဖက္အျပန္အလွန္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၁၈ ရက္တြင္ တပ္မေတာ္ေထာက္လွမ္းေရး ကုိယ္စားလွယ္ အဖြဲ႕ႏွင့္ ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရး အဖြဲ႕ (ေကအိုင္အို) ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႕တို႔ ေတြ႕ဆုံခဲ့သည္။ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၂၄ ရက္တြင္ အစိုးရႏွင့္ ေကအိုင္အိုတို႔ ျပန္လည္ေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္ဟု မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရွိရသည္။

၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၄ ရက္တြင္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ကုိ လက္မွတ္ေရး ထိုးခဲ့သည္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္ ၉ ရက္တြင္မူ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ေကအိုင္ေအတို႔အၾကား တစ္ေက်ာ့ျပန္ တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားလာခဲ့သည္။

လက္ရွိ ကာလသည္ စစ္ျဖစ္ပြားသည့္ကာလ ႏွစ္ႏွစ္နီးပါး ရွိခဲ့ၿပီျဖစ္ၿပီး ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္း စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးပိုင္းဆိုင္ရာ သက္ေရာက္မႈမ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားက ဆိုပါသည္။ ကခ်င္ျပည္ နယ္ တြင္း ဒုကၡသည္မ်ားကုိ လူသားခ်င္းစာနာေသာ ေထာက္ပံ့မႈမ်ား ရႏုိင္ရန္၊ စိတ္ဓာတ္ရွင္သန္လာရန္ႏွင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း လုပ္ငန္းမ်ား ျပန္လည္ထူေထာင္ႏုိင္ရန္၊ အေျခခံ အေဆာက္ အအုံမ်ား ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ရန္၊ ကေလးငယ္မ်ား၏ ပညာေရးအတြက္ စီစဥ္ေပးႏိုင္ရန္တို႔လို အပ္ေနသည္ဟု သိရွိရ သည္။

Eleven Media Group