ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈ ျမင့္တက္လာတာနဲ႔ပတ္သက္ရင္ စေတာ့ခ္ ဟုမ္း ညီလာခံဟာႀကီးက်ယ္လွတဲ့ သမိုင္းမွတ္တိုင္ႀကီး
ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ျငင္းစရာမရွိပါဘူး။
ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး ျပႆနာေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္
ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ ကို ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရအခ်င္းခ်င္းေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးၿပီး ေတာ္မွန္သင့္ျမတ္တဲ့ အေရးတယူ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ ကို အမွန္တကယ္
ေဆာင္ရြက္လာေအာင္ ျဖစ္ေစခဲ့တဲ့ ပထမဦးဆံုး ညီလာခံ တစ္ရပ္လည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ဂြၽန္မက္ေကာ္မစ္ခ္ရဲ႕ Reclaiming Paradise စာအုပ္မွ ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပခ်က္
ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ပထမဦးဆံုး ကုလသမဂၢ ညီလာခံ တစ္ရပ္ကို ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၅ ရက္ကေန ၁၆ ရက္ေန႔အထိ က်င္းပ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ ဇြန္လ ၅ ရက္ေန႔ တိုင္းကို ကုလသမဂၢ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး အစီအစဥ္ UNEP (United Nations Environment Programme) က ဦးေဆာင္ၿပီး ကမာၻ႔ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးေန႔ အျဖစ္ က်င္းပၾကတာပါ။ ပထမဦးဆံုး ကမာၻ႔ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးေန႔ကို ၁၉၇၃ ခုႏွစ္မွာ စတင္က်င္းပ ႏိုင္ခဲ့ ပါတယ္။
ကုလသမဂၢ စားနပ္ရိကၡာႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိး ေရးအဖြဲ႕ FAO (Food and Agriculture Organization) ရဲ႕ စစ္တမ္း ေကာက္ယူမႈ မ်ားအရ အစားအစာ မက္ထရစ္ တန္ေပါင္း ၁ ဒသမ ၃ ဘီလီယံအထိ ႏွစ္စဥ္ အလဟႆ ျဖစ္လ်က္ရွိေနပါတယ္။ ဒီပမာဏဟာ အာဖရိကရဲ႕ ဆာဟာရန္ ျပည္နယ္တစ္ခုလံုး ကို ေလာက္ငေစႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ လူခုနစ္ေယာက္မွာ တစ္ေယာက္ႏႈန္းနဲ႔ ငတ္မြတ္ ဆာေလာင္စြာ အိပ္ယာဝင္ေန ၾကရပါတယ္။ ငါးႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္ ၂၀,၀၀၀ ေက်ာ္ဟာ ဆာေလာင္မႈေၾကာင့္ ေန႔စဥ္ ေသဆံုးေနၾကရပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြကို အေျခခံ ၿပီးေတာ့ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ရဲ႕ ကမာၻ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးေန႔ ဦးတည္ေဆာင္ပုဒ္ကို ‘ေတြးပါ၊ စားပါ၊ ေႁခြတာပါ’ လို႔ ေရြးခ်ယ္ သတ္မွတ္ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီဦးတည္ ေဆာင္ပုဒ္က အစားအစာ ျဖဳန္းတီးမႈကို ဆန္႔က်င္ၿပီး လိုအပ္သမွ်သာ ယူငင္ သံုးစြဲဖို႔ တိုက္တြန္း လိုက္တာပါ။ စားသံုးသူေတြ ေရြးခ်ယ္တဲ့ အစားအစာေတြဟာ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းမႈ အတြက္ ဘယ္လို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစတယ္ ဆိုတာကိုပါ သတိျပဳေစတာပါ။
အခုလက္ရွိအခ်ိန္မွာ ကမာၻႀကီးက လူေပါင္း ခုနစ္ဘီလီယံကို သူ႔ရဲ႕သယံဇာတ ရင္းျမစ္ေတြ နဲ႔ ေကြၽးေမြး ေန ပါေသးတယ္။ (၂၀၅၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ကိုးဘီလီယံအထိ ရွိလာမယ္လို႔ ခန္႔မွန္း ထားၾကပါတယ္။) တစ္ကမာၻလံုး အစားအစာ ထုတ္လုပ္မႈရဲ႕ သံုးပံု တစ္ပံုဟာလည္း အလဟႆ ျဖစ္ေနဆဲလို႔ FAO က ဆိုထားပါတယ္။ အစားအစာကို ျဖဳန္းတီးတာဟာ အဲဒီအစားအစာကို စားၿပီးရရွိလာမယ့္ အားအင္နဲ႔ ကမာၻ႔လုပ္အားကို ျဖဳန္း တီးတာနဲ႔ တူပါတယ္။
တစ္ကမာၻလံုး အစားအစာ ထုတ္လုပ္မႈအတြက္ ကုန္းေျမမွ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ေရခ်ဳိသံုးစြဲမႈ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ သစ္ေတာေတြမွ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ Greenhouse ဓာတ္ေငြ႕ထုတ္လႊတ္မႈ မွ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရယူသံုးစြဲလ်က္ ရွိပါတယ္။ ဒီကိစၥဟာ သတၱဝါမ်ား မ်ဳိးစိတ္ကြဲျပားမႈကို ဆံုး႐ံႈးေစျခင္းနဲ႔ ကုန္းေျမအသံုးျပဳမႈ အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ အႀကီးမားဆံုး ထိန္းေက်ာင္းခ်က္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ‘မစားခင္ စဥ္းစား ေတြးေခၚၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို ေခြၽတာဖို႔ ကူညီ ေပးၾကပါ’ ခင္ဗ်ာ။
သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈကို အဓိကစိန္ေခၚေနတဲ့ အခ်က္ေတြက ရာသီဥတု ေျပာင္း လဲမႈ၊ ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာမႈ၊ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္၊ ပဋိပကၡေတြ၊ အႏၲရာယ္ရွိ အရာဝတၳဳပစၥည္းေတြ ၊ ေဂဟ စနစ္ စီမံခန္႔ခြဲမႈနဲ႔ သယံဇာတ ရင္းျမစ္စြမ္းရည္ ျပည့္ဝမႈတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလိုေန႔မွာ UNEP က Champions of the Earth ဆု၊ UNEP Sasakawa နဲ႔ The Seeds Award ဆုေတြကို ႏွစ္စဥ္ခ်ီးျမႇင့္ ေပးပါတယ္။
(လူသာမန္)
The Voice Weekly
ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ပထမဦးဆံုး ကုလသမဂၢ ညီလာခံ တစ္ရပ္ကို ၁၉၇၂ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၅ ရက္ကေန ၁၆ ရက္ေန႔အထိ က်င္းပ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ ဇြန္လ ၅ ရက္ေန႔ တိုင္းကို ကုလသမဂၢ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး အစီအစဥ္ UNEP (United Nations Environment Programme) က ဦးေဆာင္ၿပီး ကမာၻ႔ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးေန႔ အျဖစ္ က်င္းပၾကတာပါ။ ပထမဦးဆံုး ကမာၻ႔ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးေန႔ကို ၁၉၇၃ ခုႏွစ္မွာ စတင္က်င္းပ ႏိုင္ခဲ့ ပါတယ္။
ကုလသမဂၢ စားနပ္ရိကၡာႏွင့္ စိုက္ပ်ဳိး ေရးအဖြဲ႕ FAO (Food and Agriculture Organization) ရဲ႕ စစ္တမ္း ေကာက္ယူမႈ မ်ားအရ အစားအစာ မက္ထရစ္ တန္ေပါင္း ၁ ဒသမ ၃ ဘီလီယံအထိ ႏွစ္စဥ္ အလဟႆ ျဖစ္လ်က္ရွိေနပါတယ္။ ဒီပမာဏဟာ အာဖရိကရဲ႕ ဆာဟာရန္ ျပည္နယ္တစ္ခုလံုး ကို ေလာက္ငေစႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ လူခုနစ္ေယာက္မွာ တစ္ေယာက္ႏႈန္းနဲ႔ ငတ္မြတ္ ဆာေလာင္စြာ အိပ္ယာဝင္ေန ၾကရပါတယ္။ ငါးႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္ ၂၀,၀၀၀ ေက်ာ္ဟာ ဆာေလာင္မႈေၾကာင့္ ေန႔စဥ္ ေသဆံုးေနၾကရပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြကို အေျခခံ ၿပီးေတာ့ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ရဲ႕ ကမာၻ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးေန႔ ဦးတည္ေဆာင္ပုဒ္ကို ‘ေတြးပါ၊ စားပါ၊ ေႁခြတာပါ’ လို႔ ေရြးခ်ယ္ သတ္မွတ္ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီဦးတည္ ေဆာင္ပုဒ္က အစားအစာ ျဖဳန္းတီးမႈကို ဆန္႔က်င္ၿပီး လိုအပ္သမွ်သာ ယူငင္ သံုးစြဲဖို႔ တိုက္တြန္း လိုက္တာပါ။ စားသံုးသူေတြ ေရြးခ်ယ္တဲ့ အစားအစာေတြဟာ ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းမႈ အတြက္ ဘယ္လို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစတယ္ ဆိုတာကိုပါ သတိျပဳေစတာပါ။
အခုလက္ရွိအခ်ိန္မွာ ကမာၻႀကီးက လူေပါင္း ခုနစ္ဘီလီယံကို သူ႔ရဲ႕သယံဇာတ ရင္းျမစ္ေတြ နဲ႔ ေကြၽးေမြး ေန ပါေသးတယ္။ (၂၀၅၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ကိုးဘီလီယံအထိ ရွိလာမယ္လို႔ ခန္႔မွန္း ထားၾကပါတယ္။) တစ္ကမာၻလံုး အစားအစာ ထုတ္လုပ္မႈရဲ႕ သံုးပံု တစ္ပံုဟာလည္း အလဟႆ ျဖစ္ေနဆဲလို႔ FAO က ဆိုထားပါတယ္။ အစားအစာကို ျဖဳန္းတီးတာဟာ အဲဒီအစားအစာကို စားၿပီးရရွိလာမယ့္ အားအင္နဲ႔ ကမာၻ႔လုပ္အားကို ျဖဳန္း တီးတာနဲ႔ တူပါတယ္။
တစ္ကမာၻလံုး အစားအစာ ထုတ္လုပ္မႈအတြက္ ကုန္းေျမမွ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ေရခ်ဳိသံုးစြဲမႈ ၇၀ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ သစ္ေတာေတြမွ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းနဲ႔ Greenhouse ဓာတ္ေငြ႕ထုတ္လႊတ္မႈ မွ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ရယူသံုးစြဲလ်က္ ရွိပါတယ္။ ဒီကိစၥဟာ သတၱဝါမ်ား မ်ဳိးစိတ္ကြဲျပားမႈကို ဆံုး႐ံႈးေစျခင္းနဲ႔ ကုန္းေျမအသံုးျပဳမႈ အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ အႀကီးမားဆံုး ထိန္းေက်ာင္းခ်က္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ‘မစားခင္ စဥ္းစား ေတြးေခၚၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို ေခြၽတာဖို႔ ကူညီ ေပးၾကပါ’ ခင္ဗ်ာ။
သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈကို အဓိကစိန္ေခၚေနတဲ့ အခ်က္ေတြက ရာသီဥတု ေျပာင္း လဲမႈ၊ ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာမႈ၊ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္၊ ပဋိပကၡေတြ၊ အႏၲရာယ္ရွိ အရာဝတၳဳပစၥည္းေတြ ၊ ေဂဟ စနစ္ စီမံခန္႔ခြဲမႈနဲ႔ သယံဇာတ ရင္းျမစ္စြမ္းရည္ ျပည့္ဝမႈတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလိုေန႔မွာ UNEP က Champions of the Earth ဆု၊ UNEP Sasakawa နဲ႔ The Seeds Award ဆုေတြကို ႏွစ္စဥ္ခ်ီးျမႇင့္ ေပးပါတယ္။
(လူသာမန္)
The Voice Weekly
No comments:
Post a Comment