ျဖစ္ဖူးခဲ့သမွ် ခရီးသည္တင္ေလယာဥ္ ပစ္ခ်ခံရမႈမ်ား

ယူကရိန္းႏုိင္ငံ အေရွ႕ပုိင္းတြင္ မေလးရွား ေလေၾကာင္းလိုင္းပိုင္ ေလယာဥ္တစ္စီး ၿပီးခဲ့သည့္ ဇူလိုင္လ ၁၇ ရက္က ပစ္ခ်ခံခဲ့ရသည္။ ယင္းေလယာဥ္ကို ရုရွားလိုလားသူ ယူကရိန္း ခြဲထြက္ေရး သူပုန္မ်ားက ပစ္ခ်လိုက္ေၾကာင္း စြပ္စြဲမႈမ်ား ထြက္ေပၚလာခဲ့ၿပီး သူပုန္ မ်ားကို ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ျပဳထားသည့္ ရုရွား အစိုးရမွာလည္း ႏိုင္ငံတကာ၏ ျပစ္တင္မႈမ်ားကို ခံေနရသည္။ ေလယာဥ္ေပၚတြင္ လိုက္ပါလာ ခဲ့သည့္ ခရီးသည္ႏွင့္ ေလယာဥ္အမႈထမ္း စုစုေပါင္း ၂၉၈ဦးစလံုး ေသဆံုးခဲ့ ရသည့္ အဆိုပါ

ခရီးသည္တင္ ေလယာဥ္ ပစ္ခ်ခံရမႈႀကီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ အၾကမ္းဖက္ သမားမ်ား အေနျဖင့္ ခရီးသည္တင္ ေလယာဥ္ မ်ားကို ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္ေနၿပီလားဟု သံသယပြားလာ ခဲ့ၾကသည္။ ယင္းျဖစ္ရပ္ ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္တြင္ ဘီဘီစီ သတင္းဌာနက ယခင္ျဖစ္ပြားခဲ့ဖူးသည့္ ခရီးသည္တင္ ေလယာဥ္ပစ္ခ် ခံရမႈမ်ား အေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပခဲ့ရာ ျပန္လည္ တင္ဆက္လိုက္ပါသည္။



ဆားဘီးယား ေလေၾကာင္းလိုင္း ေလယာဥ္ အမွတ္ ၁၈၁၂ (ေအာက္တိုဘာ ၂၀၀၁)

အစၥေရး ႏုိင္ငံ တဲလ္အဗစ္ မွ ရုရွားႏုိင္ငံ ႏုိဗိုဆီဘစ္စ္ သုိ႔ ဦးတည္ သြားေသာ ဆားဘီးယား ေလေၾကာင္း လိုင္းပုိင္ ေလယာဥ္ တစ္စီးသည္ ၂၀၀၁ ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၄ ရက္ ေန႔တြင္ ပစ္ခ် ခံခဲ့ရျပီး ပင္လယ္နက္ ထဲသုိ႔ ထိုးက် သြားခဲ့သည္။ ေလယာဥ္ေပၚတြင္ လိုက္ပါ သြားခဲ့ေသာ ခရီးသည္ ၇၈ ဦးလံုးေသဆံုး သြားခဲ့သည္။ အစပိုင္းတြင္ ယူကရိန္း စစ္ဘက္က ၄င္းတုိ႔ မပါဝင္ မပတ္သတ္ေၾကာင္း ျငင္းခဲ့ေသးသည္။

သုိ႔ရာတြင္ ယူကရိန္းစစ္ဘက္ အေနျဖင့္ စစ္ေရး ေလ့က်င့္မႈ တစ္ခု ျပဳလုပ္ ေနစဥ္အတြင္း ထိုေလယာဥ္ကို မွားယြင္း ပစ္ခ်ႏုိင္ခဲ့ေၾကာင္း ေနာက္ပိုင္း၌ယူကရိန္း အရာရွိမ်ားက ဝန္ခံခဲ့ ၾကသည္။ ေလယာဥ္ေပၚတြင္ လိုက္ပါ သြားခဲ့သူမ်ား၏ ေဆြမ်ိဳး သားခ်င္းမ်ားအား ေလ်ာ္ေၾကး အခ်ိဳ႕ ေပးအပ္ခဲ့သည္။

ထရန္စ္အဲ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ေလယာဥ္ သံုးစင္း (စက္တင္ဘာ ၁၉၉၃)

ထရန္စ္အဲ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ေလေၾကာင္းလိုင္းပိုင္ တူပိုလက္ဗ္ (Tupolev) အရပ္ဘက္ ေလယာဥ္သံုးစီး သီးျခားစီ ပစ္ခ် ခံခဲ့ရမွႈတြင္ စုုစုေပါင္း ၁၃၆ ဦး ေသဆံုး သြားခဲ့သည္။ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာမွ ခြဲထြက္ျပီး လြတ္လပ္ေရး ယူရန္ ၾကိဳးပမ္းခဲ့ ၾကေသာ အက္ဘ္ေခးဇီးယား (Abkhazia) ေဒသတြင္ သူပုန္မ်ား ပစ္ခတ္ေသာ ဒံုးက်ည္မ်ားႏွင့္ လက္နက္မ်ား ထိမွန္ခဲ့ ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

ပထမ အစီးျဖစ္သည့္ ရုရွားမွ လာေသာ T-134 ေလယာဥ္မွာ စက္တင္ဘာလ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ အက္ဘ္ေခးဇီးယား ေဒသရွိ ဆူခူမီ (Sukhumi) ေလဆိပ္သို႔ ခ်ဥ္းကပ္ ခဲ့စဥ္တြင္ လက္နက္ ထိမွန္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုဂ်က္ေလယာဥ္မွာ ပင္လယ္နက္ ထဲသုိ႔ ပ်က္က် သြားခဲ့ျပီး ေလယာဥ္ အမႈထမ္း ငါးဦးလံုးႏွင့္ ခရီးသည္ ၂၂ ဦး ေသဆံုးခဲ့ ရသည္။

ေနာက္တစ္ရက္တြင္ T-154 ေလယာဥ္တစ္စီးမွာ ဆူခူမီ ေလဆိပ္သုိ႔ ဆင္းသက္ရန္ ၾကိဳးစားခဲ့စဥ္တြင္ ထပ္မံ ပစ္ခ်ျခင္း ခံခဲ့ရသည္။ ေလယာဥ္ ေပၚတြင္လိုက္ပါ သြားခဲ့သူ ၁၃၂ ဦးအနက္ ၁၀၈ ဦး ေသဆံုး သြားခဲ့သည္။ ထို႔ျပင္ စက္တင္ဘာ ၂၃ ရက္ေန႔ တြင္လည္း ဆူခူမီ ေလဆိပ္၌ ေလယာဥ္ တစ္စီးေပၚသုိ႔ ခရီးသည္မ်ား တက္ေနစဥ္တြင္ ထိုေလယာဥ္ကို လက္နက္ ထိမွန္ခဲ့ျပီး ေလယာဥ္ မီးေလာင္ခဲ့ကာ ေလယာဥ္ အမွႈထမ္း တစ္ဦး ေသဆံုး သြားခဲ့သည္။၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ဒူဘိုင္းသုိ႔ သြားေသာ အီရန္ အဲဘတ္စ္ A 300 ေလယာဥ္ တစ္စီးသည္ ပါရွန္ ပင္လယ္ေကြ႕ အထက္ ေဝဟင္တြင္ ပစ္ခ်ခံခဲ့ရသည္။ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ ေတာ္လွန္ေရး မတိုင္မီကာလက အီရန္ ႏုိင္ငံအား ေရာင္းခ်ခဲ့ဖူးေသာ F-14 တိုက္ေလယာဥ္ တစ္စီးႏွင့္ မွားယြင္း၍ အေမရိကန္ ခရူဇာ သေဘၤာ တစ္စီးျဖစ္သည့္ USS Vincennes က ဒံုးက်ည္ ႏွစ္စင္းျဖင့္ အီရန္ ေလယာဥ္အား ပစ္ခ် လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ေလယာဥ္ ေပၚတြင္ လိုက္ပါ သြားခဲ့ၾကသည့္ ခရီးသည္ ႏွင့္ ေလယာဥ္ အမွႈထမ္း စုစုေပါင္း ၂၉၀ ဦးလံုး ေသဆံုး သြားခဲ့သည္။

ထိုျဖစ္ရပ္ႏွင့္ ပတ္သတ္၍ “ရာဇဝတ္မႈ လုပ္ရပ္ တစ္ခု” ၊ “ရက္စက္ ယုတ္မာမႈ တစ္ရပ္” ႏွင့္ “အစုလိုက္ အျပံဳလုိက္ သတ္ျဖတ္မႈတစ္ရပ္” ဟု အီရန္ကေဝဖန္ ရႈတ္ခ် ခဲ့ေသာ္လည္း၊ အေမရိကန္ကမူ နားလည္မႈ လြဲမွားသြား ခဲ့ျခင္းသာ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုခဲ့သည္။ ထိုျဖစ္ရပ္ႏွင့္ ပတ္သတ္၍ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္တြင္ အီရန္ႏုိင္ငံက အေမရိကန္အား အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ တရားရံုးတြင္ စတင္ တရားစြဲဆုိ ခဲ့သည္။ ေလယာဥ္ပစ္ခ် ခံရမွႈေၾကာင့္ ေသဆံုးသြားခဲ့ သူမ်ား၏ မိသားစု မ်ားအား အေမရိကန္ အစုိးရက ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေလ်ာ္ေၾကး ေပးခဲ့သည္။

ကုိရီးယား ေလေၾကာင္းလိုင္း ေလယာဥ္အမွတ္ ၀၀၇ (စက္တင္ဘာ၊ ၁၉၈၃)

နယူးေယာ့ခ္ျမိဳ႕မွ ေတာင္ကုိရီးယားႏုိင္ငံ ဆိုးလ္ျမိဳ႕သုိ႔ ဦးတည္ ထြက္ခြာ သြားခဲ့ေသာ ကုိရီးယား ေလေၾကာင္းလိုင္းပိုင္ ခရီးသည္တင္ ေလယာဥ္တစ္စီးမွာ ၁၉၈၃ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ ဆိုဗီယက္ တိုက္ေလယာဥ္ တစ္စီး၏ ပစ္ခ်ျခင္းကို ခံခဲ့ရရာ ေလယာဥ္ေပၚတြင္ လိုက္ပါ သြားခဲ့သူ ခရီးသည္ ႏွင့္ ေလယာဥ္ အမႈထမ္း စုစုေပါင္း ၂၆၉ ဦးလံုး ေသဆံုး သြားခဲ့သည္။ ထိုေလယာဥ္မွာ လမ္းေၾကာင္းမွား သြားျပီး ဆိုဗီယက္ ပိုင္နက္ထဲသုိ႔ ေရာက္ရွိ သြားခ်ိန္တြင္ ပစ္ခ် ခံခဲ့ရျခင္း ျဖစ္သည္။

ထိုျဖစ္ရပ္ ျဖစ္ပြါးေၾကာင္း မသိရွိခဲ့ဟု ကနဦးတြင္ ဆုိဗီယက္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ျငင္းဆန္ခဲ့ ၾကေသာ္လည္း ေနာက္ပုိင္းတြင္ ဆိုဗီယက္၏ အခန္းက႑ကို ဝန္ခံခဲ့ၾကကာ ထိုကုိရီးယား ေလယာဥ္မွာ ေထာက္လွမ္းေရး ရည္ရြယ္ခ်က္ တစ္ခုျဖင့္ ဆုိဗီယက္ ပိုင္နက္ထဲသုိ႔ ဝင္လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း အေၾကာင္းျပ ခဲ့ၾကသည္။အဲရုိဒီရွာ ေလေၾကာင္းလိုင္းပိုင္ ေလယာဥ္အမွတ္ ၈၂၅ ႏွင့္ ၈၂၇ (စက္တင္ဘာ ၁၉၇၈ ႏွင့္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၉၇၉)

ထိုေလယာဥ္ ႏွစ္စီးလံုးမွာ ရုိဒီရွာ (ယခုအခါ ဇင္ဘာေဘြ) တြင္ ဇင္ဘာေဘြ ျပည္သူ႔ ေတာ္လွန္ေရး တပ္မေတာ္ (Zipra) မွ ေျပာက္က်ားမ်ား၏ ပစ္ခ်ျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္။ ထိုပစ္ခ်မႈမ်ားမွာ ၁၉၇၀ ျပည့္လြန္ ႏွစ္မ်ားက ျပည္တြင္းစစ္ အတြင္းတြင္ ျဖစ္ပြါးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

လူ ၅၆ ဦး လိုက္ပါသြားခဲ့ေသာ အဲ ရုိဒီရွာ ေလယာဥ္အမွတ္ ၈၂၅ မွာ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၃ ရက္ေန႔တြင္ ဒံုးက်ည္ ထိမွန္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေလယာဥ္ ပ်က္က်ျပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ လူ ၁၈ ဦး အသက္ရွင္ ခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ သူပုန္မ်ားက ထုိ ၁၈ ဦးထဲမွ ၁၀ ဦးကို သတ္ျဖတ္ခဲ့သည္။ ေလယာဥ္အမွတ္ ၈၂၇ မွာ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ဒံုးက်ည္တစ္စင္း ထိမွန္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေလယာဥ္ေပၚတြင္ လိုက္ပါသြားခဲ့သူ ၅၉ ဦးလံုး ေသဆံုးသြားခဲ့သည္။

လစ္ဗ်ားအာရပ္ေလေၾကာင္းလိုင္း ေလယာဥ္အမွတ္ ၁၁၄ (ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၉၇၃)

၁၉၇၃ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၂၁ ရက္ေန႔တြင္ လစ္ဗ်ားေလေၾကာင္းလိုင္းပုိင္ ဘိုးအင္း ၇၂၇-၂၀၀ ေလယာဥ္တစ္စီးမွာ အီဂ်စ္ျပည္၏ ဆီႏုိင္း သဲကႏၱာရထဲတြင္ အစၥေရး တိုက္ေလယာဥ္မ်ား၏ ပစ္ခ်ျခင္းကုိ ခံခဲ့ရသည္။ အီဂ်စ္ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ဆိုးဝါးလွေသာ ရာသီဥတု ႏွင့္ စက္ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈတို႔ေၾကာင့္ ေလယာဥ္မွဴးမ်ား လမ္းေပ်ာက္ သြားခဲ့ၾက သည္ဟု ယံုၾကည္ ယူဆရျပီး ထိုေလယာဥ္မွာ ဆီႏုိင္း သဲကႏၱာရေဒသရွိ အစၥေရး ထိန္းခ်ဳပ္ထားေသာ ေဝဟင္ပိုင္နက္ ထဲသုိ႔ ေရာက္သြား ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ထို႔ေနာက္ သတိေပး ပစ္ခတ္မွႈမ်ားႏွင့္ ဆင္းသက္ရန္ အခ်က္ေပးမွႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ျပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ အစၥေရး ဂ်က္ တိုက္ေလယာဥ္ ႏွစ္စီးက ထုိေလယာဥ္ကုိ ပစ္ခ်ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေလယာဥ္ေပၚတြင္ လိုက္ပါသြားခဲ့သူ ၁၁၃ ဦးအနက္ တြဲဘက္ေလယာဥ္မွဴး အပါအဝင္ လူငါးဦးသာ အသက္ရွင္ခဲ့သည္။

ကက္ေသး ပစိဖိတ္ ေလေၾကာင္းလိုင္းပိုင္ ေလယာဥ္ C-54 (ဇူလိုင္ ၁၉၅၄)

၁၉၅၄ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ခရီးသည္ ႏွင့္ ေလယာဥ္အမွႈထမ္း ၁၉ ဦး လိုက္ပါလာခဲ့ကာ ဘန္ေကာက္မွ ေဟာင္ေကာင္သုိ႔ ဦးတည္ပ်ံသန္းခဲ့ေသာ ကက္ေသးပစိဖိတ္ေလေၾကာင္းလိုင္းပုိင္ C-54 စကုိင္းမာစတာ ေလယာဥ္အား ဟုိင္နန္ကၽြန္း၏ ကမ္းလြန္ေဒသတြင္ တရုတ္ျပည္မၾကီး၏ စစ္တပ္မွ တိုက္ေလယာဥ္ တစ္စီးက ပစ္ခ်ခဲ့ရာ လူဆယ္ဦး ေသဆံုးသြားခဲ့သည္။ တိုက္ခုိက္ရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္လာသည့္ စစ္ေလယာဥ္တစ္စီးအျဖစ္ အထင္မွားကာ ပစ္ခ်ခဲ့မိျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း တရုတ္ႏုိင္ငံက ဆိုခဲ့သည္။

Ref: BBC

Mizzima