အမုန္းျမိဳ႕ ရဲ့ ေနာက္ကြယ္

ျမန္မာႏိုင္ငံအေနာက္ဖက္ျခမ္း ရခိုင္ျပည္နယ္ရဲ့ျမိဳ႕ေတာ္ စစ္ေတြဟာ အခု လတ္တေလာ အေျခအေနေ တြ အရ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး မုုန္းတီးမႈေတြနဲ႕ ပိုုင္းျခားထားတဲ့ နယ္ေျမျဖစ္လို႕ေနပါျပီ။ မတူတဲ့အုပ္စုႏွစ္စုၾကား သီးျခား ခြဲထုုတ္ဖိုု႕ ၾကိဳးစားေနတဲ့ တနည္းမဟုုတ္ အမုန္းတရားက အားေပးအားေျမွာက္ျပဳလို႕ အၾကမ္း ဖက္ခံထားရတဲ့ ၿမိဳ႕လိုု႕လည္း ဆိုလို႕ရပါတယ္။ရခိုင္ ကမ္းရိုုးတန္း တေလွ်ာ က္ေနထို င္ၾက တဲ့ ေဒသခံတို င္းရင္းသား ဗုဒၵဘာသာ၀င္ ရခုိင္လူမ်ဳိးေတြနဲ႔ ဘဂၤါလီမူဆလင္ေတြအၾကား ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာၾကာ ျဖစ္ေနတဲ့ တင္းမာမႈေတြဟာ ဇြန္လမွာေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈ ပံုစံသစ္နဲ႔ ေပါက္ကြဲ ေပၚထြက္လာခဲ့တယ္။ လူအနည္းဆံုး ၇၈ ဦးေသဆံုးခဲ့ရၿပီး လူေပါင္းေသာင္းခ်ီ အိုးအိမ္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။

စစ္ေတြၿမိဳ႔နဲ႔ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔နားတ၀ိုက္ေတြမွာ အိုးမဲ့အိမ္မဲ့ျဖစ္ရသူ ၈၀,၀၀၀ ရွိတယ္လို႔ ကုလသမဂၢက ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။

ျဖစ္ေနတာေတြကိုၾကည့္ရတာ ေရရွည္မွာ ေသြးေခ်ာင္းစီးမႈထက္ပိုတဲ့ ဆံုုးရံႈးမႈေတြ ျဖစ္လာႏုုိင္တယ္လိုု႕ ျပဆိုေနပါတယ္။ လက္ရိွအေနအထားအရ ၾကည့္မယ္ဆိုုရင္ေတာ့ ေဒသခံဗုဒၵဘာသာ၀င္ေတြနဲ႔ မူဆလင္ေတြအၾကား ျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး အယူအဆဟာ ၀ိုးတ၀ါး အိပ္မက္တခုလိုသာ ျဖစ္ေနပါတယ္။

အစိုးရက ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ အုပ္စုႏွစ္ခုကို သီးျခားခြဲထုတ္ပစ္ခဲ့ျပီး ေဒသခံေတြကလည္း ပိုဆိုုးလာတဲ့ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေတြ၊ လက္စားေခ် တိုုက္ခုုိက္မႈေတြကိုု ေၾကာက္ရြ႔ံၿပီး ေရရွည္ လံုျခဳံစိတ္ခ်ရမယ္႕ ေဒသေတြဆီ ေရႊ႕ေျပာင္းအေျခခ်ခ်င္ေနၾကပါတယ္။

မဆက္ဆံျခင္း

လူဦးေရ ၂ သိန္း နီးပါးရွိတဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ၿမိဳ႔ေတာ္ စစ္ေတြမွာ မၾကာခင္က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡရဲ့ အနာတရေတြဟာ ေနရာတိုင္းမွာ က်န္ရစ္ေနခဲ့တယ္။ မီးေလာင္ထားတဲ့အိမ္ေတြ၊ ဆိုင္ေတြနဲ႔ ေစ်းေတြဟာ ဗုဒၵဘာသာအမ်ားစု ေနထိုင္ရာေတြသာမက မူဆလင္ရပ္ကြက္ေတြမွာလည္း ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။

စစ္ေတြၿမိဳ႔ရဲ့ တခ်ဳိ႔ေနရာေတြမွာေတာ့ ဇြန္လကျဖစ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈရဲ့ အပ်က္အစီးေတြက ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က တိုက္ခတ္ခဲ့တဲ့ နာဂစ္မုုန္တိုုင္းတိုုက္ခဲ့တုုန္းက အေျခအေနမ်ိဳးလိုု ေတြ႕ရပါတယ္။ အထူးျခားဆံုးက ၿမိဳ႔ေနလူထုရဲ့ ၃ ပံု ၁ ပံုျဖစ္တဲ့ အလုပ္သမားလူတန္းစား မူဆလင္ေတြ လံုး၀နီးပါး ေပ်ာက္ေနတာပါ။

ၿမိဳ႔ထဲမွာ ဆိုက္ကားနင္းသမား၊ ေစ်းနဲ႔ ဆိပ္ခံတံတားေတြမွာ ကုန္ထမ္းသမားမ်ားအျဖစ္သာ အၿမဲလုပ္ေလ့ရွိတဲ့ ဘဂၤါလီီေတြ အခု မရွိေတာ့ပါဘူး။ ေလဆိပ္မွာ၊ ကၽြန္းေတြကို ဖယ္ရီေျပးဆြဲတဲ့ ေလွေတြမွာ သို႔မဟုတ္ ဘူးသီးေတာင္နဲ႔ ေမာင္ေတာေဒသကို ေျပးဆြဲတဲ့ ဘတ္စ္စကားေတြမွာေတာင္ မူဆလင္ေတြရဲ့ အရိပ္အေယာင္ မေတြ႔ရေတာ့ပါဘူး။

ေဒသခံ ဟိႏၵဴေတြနဲ႔ အိႏၵိယႏြယ္ဖြား ရုပ္ထြက္တဲ့ ေဒသခံေတြဟာ သူတို႔ကို ဘဂၤါလီနဲ႔မွားမွာ စိုးလို႔ နဖူးမွာ ေဆးစက္ကေလးေတြ တို႔ထားရပါတယ္။

ေဒသခံသတင္းရင္းျမစ္ေတြအဆိုအရ ဘဂၤါလီီေတြဟာ လက္ေတြ႔မွာ စီးပြားေရးအရ တားျမစ္တာ၊ အစားအေသာက္၊ ေဆး၀ါး၊ ခရီးသြားလာမႈႏွင့္ ဆက္သြယ္ေရးေတြမွာ ထိန္းခ်ဳပ္တာေတြခံေနရျပီး ၿမိဳ႔ရဲ့ အႀကီးဆံုးေစ်း ထဲကို ၀င္ေရာက္ခြင့္ မရွိေတာ့သလို တၿမိဳ႔ကေန တၿမိဳ႔ကို ခရီးသြားလို႔လည္း မရေတာ့ပါဘူး။

ဗိုက္ဆာေနျပီ

စစ္ေတြအေနာက္ဘက္ ကီလိုမီတာအနည္းငယ္ေလာက္ပဲေ၀းတဲ့ ဘူမီး ရြာဟာ ဘဂၤါလီ ဒုကၡသည္ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔ ျပည့္ေနပါတယ္။ ေဒသခံေတြအဆိုအရ အေျခမဲ့ ၿမိဳ႔လူထုေတြ လာအေျခခ်တဲ့ စခန္းေတြထဲမွာ အဲ့ဒီစခန္းဟာ အႀကီးဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ေျပာတာက သူတို႔ဟာ ၿမိဳ႔ကေန ပထမေတာ့ လူအုပ္စုႀကီးရဲ့၊ ေနာက္ေတာ့ လံုၿခံဳေရးအင္အားစုေတြရဲ့ ေမာင္းထုတ္ျခင္းကို ခံခဲ့ရတာပါတဲ့။

ဒုကၡသည္ေတြဟာ ယခု မုတ္သံုမိုးကာလမွာ ရႊံ႔ဖံုးတဲ့ တဲကေလးေတြနဲ႔ ေနေနၾကရၿပီး ကုလသမဂၢ ကမၻာ့စားနပ္ရိကၡာအစီအစဥ္ကေပးတဲ့ ဆန္နဲ႔သာ အသက္ရွင္ေနေနရတယ္။ အဲ့ဒီေနရာမွာ ေဆးခန္းလည္းမရွိ၊ သင့္တင့္တဲ့ အိမ္သာ၊ သို႔မဟုတ္ သန္႔ရွင္းတဲ့ ေသာက္ေရေတြလည္း မရၾကပါဘူး။ စခန္းကို လံုၿခံဳေရးတပ္ေတြက အခ်ိန္ျပည့္ ၀န္းရံထားပါတယ္။

”ၿမိဳ႔ထဲကေန ထြက္ေျပးလာတဲ့ ဒုကၡသည္အမ်ားစုဟာ လက္လုပ္လက္စားေတြနဲ႔ ေန႔စားအလုပ္သမားေတြပါ။ က်ေနာ္တို႔ ေန႔စဥ္အသက္ရွင္ေရးအတြက္ အခက္အခဲအမ်ားႀကီး ႀကံဳေနရပါတယ္။ ၿမိဳ႔ထဲကို ျပန္သြားရင္ ဘာမ်ားျဖစ္လာမလဲလို႔ က်ေနာ္တို႔ ေၾကာက္ေနၾကရတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ျပန္မသြားႏိုင္ေသးဘူး။ သူတို႔အိမ္ေတြဆီ၊ ဆိုင္ေတြဆီကို အရဲစြန္႔ျပန္သြားခဲ့ၾကသူေတြကို လံုၿခံဳေရးအေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ အာဏာပိုင္ေတြက ေပးမသြားဘူး” လို႕ ဘူမီးက ဒုကၡသည္တဦးျဖစ္တဲ့ ဦးေရႊေမာင္က ေျပာပါတယ္။

”က်ေနာ္တို႔ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ အစားအေသာက္ ေ၀စားၾကတယ္။ အခု က်ေနာ္တို႔ ဗိုုက္ဆာတယ္။ ကမၻာ့စားနပ္ရိကၡာအဖြဲ႔က အစားေသာက္ အကူအညီ ေထာက္ပံ့ေပးထားေပမယ့္ ဒီေလာက္မ်ားတဲ့လူေတြအတြက္ လံုေလာက္မႈမရွိဘူး” လို႕ သူက ဆက္ေျပာျပတယ္။

ဘူမီးစခန္းမွာ အတင္းအဓမၼေနခိုင္းခံရတဲ့ ဘဂၤါလီေတြ ပံုုၾကည့္ရတာ စိတ္ပ်က္လက္ပ်က္ ျဖစ္ေနပံုပါ။ အမ်ဳိးသမီးတေယာက္က မိုးေရစိုေနတဲ့ သူမကေလးကေလးကို လက္မွာ ပိုက္ထားၿပီး ထိုင္ငိုေနတယ္။ သူမက သူတိုု႕ဖ်ားေနလိုု႕ ျပစရာ ေဆးခန္း၊ စားစရာ အစာလည္း မရွိဘူးလို႔ ေျပာတယ္။

“အာဏာပိုင္ေတြသာ က်ေနာ္တို႔ လံုၿခံဳေရးယူေပးမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ အိမ္ျပန္ခ်င္တယ္” လို႔ ဘူမီးက မူဟာမတ္ရွီကို က ေျပာပါတယ္။ “က်ေနာ္ျပန္သြားလို႔ရွိရင္ အဲဒီမွာ ဘာမွရွိမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ရဲက ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ ျပန္ခ်င္တုန္းပါပဲ။”

႐ိုဟင္ဂ်ာ အလိုမရွိ

ဘဂၤါလီလို႕ အမ်ားက ေခၚေဝၚသတ္မွတ္ျပီး လူ႕အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူေတြက ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြလို႕ ေျပာဆိုရည္ညြန္းၾကသူေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ေရးနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာဆိုုေနၾကသူေတြဟာ အၾကမ္းဖက္မႈကို တိုက္႐ိုက္ခံစားခဲ့ၾကရသူေတြသာမက ဒီမိုကေရစီေရး ေထာက္ခံသူ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကပါ တပ္မေတာ္ဟာ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တယ္လို႕ ေျပာလာၾကပါတယ္။

ရခိုင္ ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္(ALD) ဥကၠ႒ ဦးေအးသာေအာင္ က ေဒသခံျပည္သူမ်ား အသက္အိုးအိမ္ စည္းစိမ္မ်ား ကာကြယ္ဖို႕၊ လုံၿခဳံေရးအရ အစိုးရ ၊ တပ္မေတာ္နဲ႕ ေဒသဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္မ်ား အခ်ိန္ကာလ တခုအထိ ပူးေပါင္းရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တပ္မေတာ္နဲ႕အစိုးရ ကလည္း စစ္မွန္တဲ့ ေစတနာျဖင့္ ျပည္သူမ်ားကုိ တာ၀န္ယူေပးေစလိုေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။

တခ်ိဳ႕ကဆို ရခိုင္ေဒသ ျပႆနာဟာ တဘက္ႏိုင္ငံက တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္လာသည့္ ဘဂၤါလီလူမ်ဳိးမ်ားရဲ့ လူဦးေရတိုးပြားၿပီး ဘာသာေရး ခ်ဲ႕ထြင္လိုမႈ၊ နယ္ေျမ ပိုင္ဆိုင္လုိမႈမ်ားအေပၚ အေျခခံတယ္လို႕ ယူဆၾကပါတယ္။

အသက္ ၉၀ ေက်ာ္ သံအမတ္ႀကီးေဟာင္း သခင္ခ်န္ထြန္းက “က်ေနာ္ ၁၉၅၆ ၀န္းက်င္မွာ ပါလီမန္အတြင္း၀န္ ဘ၀နဲ႔ အဲဒီေဒသကုိ သြားေရာက္ေလ့လာခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကတည္းက ဘဂၤါလီေတြဟာ အဲဒီနယ္စပ္ေတြမွာ ၀င္ေရာက္ ခ်ယ္လွယ္ေနၾကပါၿပီ၊ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ထိန္းမႏိုင္ေအာင္ လူဦးေရ မ်ားေနတယ္၊ ဒီကိစၥကုိ အစိုးရအေနနဲ႔ ျပတ္ျပတ္သားသား ကိုင္တြယ္မွ ရေတာ့မယ္”လို႕ ဧရာဝတီကို ေျပာပါတယ္။

ဘဂၤါလီတို႔ဟာ လူဦးေရမ်ားျပားတဲ့အတြက္ နယ္စပ္ေဒသနဲ႕ နယ္ေျမ လုံၿခဳံေရးအတြက္ ကာကြယ္ေရး တပ္တခု ခ်ထားကာ လူ၀င္မႈကိစၥကုိ တင္းက်ပ္ စြာ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမွသာ ရခိုင္ေဒသတြင္ ေရရွည္တည္ၿငိမ္မႈ ရရွိႏိုင္မယ္လို႕ ဦးခ်န္ထြန္း က ဆိုပါတယ္။

စစ္ေတြၿမဳိ႔ စားေသာက္ဆိုင္ေတြ အရက္ဆိုင္ေတြမွာ တာ၀န္ခ်ိန္ျပင္ပ လံုၿခံဳေရးအရာရွိေတြနဲ႕ ေျပာဆိုေမးျမန္းမႈေတြအေပၚ အေျခခံျပီး အယ္လ္ဂ်ာဇီးရား သတင္းဌာနက ရိုဟင္ဂ်ာအေပၚ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ရဲတခ်ဳိ႔က ဘယ္လိုယူဆၾကသလဲဆိုတာ ေရးသားေပးပို႕ခ်က္ကဆိုရင္လည္း မယံုႏိုင္ဖြယ္ျဖစ္ရပါတယ္။

ေျချမန္တပ္ရင္းအမွတ္ ၃၅၂ က ရခိုင္တိုင္းရင္းသား စစ္သားတဦးက သူနဲ႔ သူ႔ရဲေဘာ္ေတြဟာ ဇြန္ ၈ ရက္ညမွာ ဘူးသီးေတာင္နဲ႔ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ၾကား သံုးမိုင္ေလာက္ေ၀းတဲ့ ၿမိဳ႔သူႀကီး ရြာက ”ရိုဟင္ဂ်ာ ၃၀၀” ကို သတ္ခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အမည္မေဖာ္လိုတဲ့ စစ္သားက မူဆလင္ရာေပါင္းမ်ားစြာက သူတို႔ ကားကို ရပ္တန္႔ဖို႔ ႀကိဳးစားၾကတဲ့အတြက္ သတ္ျဖတ္မႈ ျဖစ္ခဲ့ရတာလို႔ ဆုိပါတယ္။

”ေသနတ္ဒင္ကို က်ေနာ့္ ညာဘက္ခါးမွာ တင္ၿပီး မူဆလင္အမ်ားႀကီးကို ပစ္လိုက္တာ။ ေနာက္ က်ေနာ့္ ဘယ္ဘက္လက္ကလည္း က်ည္ကပ္ေတြ ကိုင္ထားတယ္။ အဲလိုဆိုေတာ့ က်ည္ဆံေတြကုန္သြားရင္ ျမန္ျမန္ျပန္ျဖည့္လို႔ရတာေပါ့” လို႔ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ျပင္က ရြာတရြာမွာ စခန္းခ်ေနတဲ့ အဲဒီစစ္သားက ေျပာခဲ့တာပါ။

”အေလာင္းေတြအမ်ားႀကီးကို အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ျမွပ္ဖို႔ ဘူဒီဇာတစီးေတာင္ ေခၚခဲ့ရတယ္” လို႔ ေနာက္ထပ္ ရခိုင္စစ္သားတေယာက္က ေျပာတယ္။ သူက ဇြန္လအေစာပိုင္း အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြဲမႈအတြင္း သူနဲ႔ သူ႔ရဲ့ တပ္စုဟာ ေမာင္ေတာနားက ေညာင္ေခ်ာင္း ရြာမွာ မူဆလင္ေတြ မေရတြက္ႏိုင္ေအာင္ကို သတ္ခဲ့တယ္လို႔ ထပ္ေျပာပါတယ္။”က်ေနာ္တို႔ အထက္အရာရွိေတြကိုေတာင္ ဒီအေၾကာင္း သတင္းမပို႔ဘဲ ထားတာပါ” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

ဒီစြပ္စြဲခ်က္ေတြကို အတည္ျပဳဖို႔က မလြယ္ကူပါဘူး။ ဒီလို မျဖစ္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ေတာင္ ဒီလိုသတင္းဆိုးမ်ိဳးကို ျမိန္ေရရွက္ေရ ေျပာႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အမုန္းတရား မီးေတာက္ေလာင္ေနတာက အမွန္တရား ျဖစ္ေနခဲ့ပါျပီ။

အစိုးရ ”ေျဖရွင္းေဆာင္ရြက္မႈ”

လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႕(HRW) က ၾသဂုတ္ ၁ ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာအစိုးရက ရခိုင္ျပည္နယ္ အေရး ကိုင္တြယ္ရာတြင္ လစ္ဟာမႈမ်ားရွိေၾကာင္း၊ လုံၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕မ်ားက ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားရာ ရခုိင္ေဒသရွိ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မူဆလင္မ်ားကို ဖမ္းဆီးႏွိပ္စက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ေၾကာင္း၊ အစိုးရကလည္း လူသားခ်င္းစာနာမႈ ဆိုင္ရာ အကူအညီမ်ားကို တင္းက်ပ္ ထားေၾကာင္း၊ ႐ုိဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ တသိန္းေက်ာ္ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ရၿပီး စားေရရိကၡာ၊ ယာယီ အမိုးအကာမ်ားႏွင့္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား လိုအပ္လ်က္ရွိေၾကာင္း ထုတ္ျပန္လိုက္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ျမန္မာအစိုးရက အခိုင္အမာ ျငင္းဆိုျပီး ”ထိုေဒသမ်ားတြင္ တည္ၿငိမ္ေရးနဲ႔ ဥပေဒစိုးမိုးေရးရရွိေအာင္ အစိုးရအေနနဲ႔ အစြမ္းကုန္ ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္” လို႕ ဇူလိုင္ ၃၀မွာ ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွား၊ ေဆာ္ဒီအာေရးဗ် တို႔ကဲ့သို႔ မူဆလင္ႏိုင္ငံမ်ားရဲ့ ေ၀ဖန္မႈေတြေၾကာင့္လည္း အစိုးရက ”ယခုျဖစ္ရပ္အား ႏိုင္ငံေရးအသြင္ႏွင့္ ဘာသာေရးပဋိပကၡအျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာက ထင္လာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေနတာေတြ ရွိတယ္” ဟု ေ၀ဖန္ထားျပန္တယ္။

အစိုးရက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရးကို ျငင္းဆိုခဲ့တယ္။ ယခင္ စစ္အစိုးရေဟာင္းနဲ႔ ႏိုင္ငံပိုင္သတင္းမီဒီယာေတြမွာ ”ရိုဟင္ဂ်ာ” ဆိုတဲ့ စကားလံုးအသံုးကို အထူးေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး သူတုိ႔ကို “ဘဂၤါလီ မူဆလင္” မ်ားအျဖစ္ ေျပာဆိုသံုးႏံႈးၾကတယ္။ သူတို႔ဟာ ဌာေနတိုင္းရင္းသားမဟုတ္ဘဲ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းကို လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ သံုးေလးခု ကမွ ၀င္ေရာက္ အေျခခ်ေနထိုင္လာသူေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ ရည္ညႊန္းေျပာဆိုတာ ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာအစိုးရ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး၀န္ႀကီးကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ မရွိပါဘူးလို႔ ထပ္ခါတလဲလဲ ေျပာဆိုထားတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့လက ကုလသမဂၢဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီးရံုး ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔နဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့တဲ့ အစည္းအေ၀းမွာ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ႏိုင္ငံတြင္းက ၈ သိန္းကေန ၁ သန္းနီးပါးရွိတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာမူဆလင္ေတြအတြက္ တခုတည္းေသာအေျဖဟာ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ထားရွိေရး သို႔မဟုတ္ ျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ေရးသာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာဆိုခဲ့ပါတယ္။

တိုးလာေနတဲ့ ဖိအား

၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ အာဆီယံ ဥကၠဌရာထူးကို လက္ခံယူရမွာမို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႕ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရး ေျဖရွင္းရာမွာ အာဆီယံအဖြဲ႕ဝင္ မူဆလင္ႏိုင္ငံေတြအျပင္ အမ်ားက အာရုံစိုက္ေနၾကပါတယ္။ အာဆီယံအေထြေထြအတြင္းေရးမႉး မစၥတာ ဆူရင္ပစ္ဆူဝမ္က ရခိုင္အေရးဟာ ၂၀၀၈ နာဂစ္တုန္းကလို လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားေရးဆိုင္ရာ ေဘးဒုကၡအၾကပ္အတည္းအျဖစ္ ယူဆေနျပီး အာဆီယံ လက္ရွိဥကၠဌရာထူးယူထားတဲ့ ကမ္ေဘာဒီးယားက ဩဂုတ္ ၁၄ မွာ အထူးအစည္းအေဝး ေခၚထားပါတယ္။

ျမန္မာကေတာ့ အာဆီယံ အကူအညီကို လတ္တေလာ လက္မခံေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မူဆလင္ႏိုင္ငံေတြက စိုးရိမ္မႈေတြ တစ ထက္တစ ပိုျမင့္လာခဲ့ျပီး မူဆလင္ ၅၇ ႏိုင္ငံပါဝင္ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ အစၥလမ္မစ္ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္အသင္း Organisation of Islamic Cooperation (OIC) က ျမန္မာအစိုးရကို သံတမာန္ေရးဖိအားေတြ ေပးလာၾကပါတယ္။

မူဆလင္ ကမာ႓ရဲ့ စိုးရိမ္မႈေတြကို မေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ရင္ အက်ယ္အက်ယ္ မျငိမ္းဖြယ္ျဖစ္ျပီး ကုလသမဂၢလုံျခဳံေရးေကာင္စီထိ ေရာက္ေစႏိုင္တာမို႕ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရဟာ တူရကီႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးနဲ႕ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ကေတာ္တို႕ ဦးေဆာင္တဲ့ သံအဖြဲ႕ကို ရခိုင္အေရး လာၾကည့္ဖို႕ လက္ခံခဲ့ျပီး အင္ဒိုနီးရွား ဒု သမၼတေဟာင္း ဦးစီးလာတဲ့ OIC ကိုယ္စားလွယ္ အဖြဲ႕ကိုလည္း ပဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြဆီ လိုက္ျပခဲ့ၾကပါတယ္။

ရလဒ္အေနနဲ႕ လာမယ္႕ OIC ထိပ္သီးအစည္းအေဝးမွာ ေတြ႕ရွိခ်က္အသီးသီးကို တင္ျပၾကရာမွာ ဘယ္လိုျဖစ္မယ္သာ မေျပာႏိုင္ေပမယ္႕ ေဆာ္ဒီအာေရးဘီးယားက ေတာ့ လက္ငင္း ရခိုင္၊ ဘင္ဂါလီ ခြဲျခားမႈမျပဳပဲ ရခိုင္အေရး အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း ၅၀ လႉဖို႕ ေျပာလိုက္ပါတယ္။

အခုဆို ဦးသိန္းစိန္အစိုးရအေနနဲ႕ ရခိုင္မွာ ေရရွည္ လူမႈေရးသဟဇာတ ျပန္တည္ေဆာက္ေရး ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြကို စည္းရုံးနားခ်ေနပံု ရပါတယ္။ ALD နဲ႕ ရခိုင္တုိင္းရင္းသားမ်ား တုိးတက္ေရးပါတီ(RNDP)တုိ႔မွ ေခါင္းေဆာင္ ၁၀ ဦးကို သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ဩဂုတ္ ၉ ရက္မွာ သီးျခား ေခၚယူေတြ႕ဆံုပါတယ္။

တပ္မေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားပါ တက္ေရာက္တဲ့ ေဆြးေႏြးေတြ႕ဆံုပြဲမွာ ဦးသိန္းစိန္က ႏိုင္ငံတကာက ဖိအားေတြ ပိုတိုးမလာေစဖို႕၊ “သူ႕လူမ်ိဳး ကိုယ့္လူမ်ိဳး အစြန္းေရာက္အျမင္မ်ား ေရွ႕တန္းမတင္ဘဲ လူ႕အခြင့္အေရးအျမင္ ေျပာင္းလဲလာေအာင္ ေဖ်ာင္းဖ်ရန္ လိုအပ္”တယ္လို႕ ေျပာပါတယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႕ အမ်ိဳးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္(NLD) ပါတီဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔ ၾသဂုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႔ ေန႔လယ္ပိုင္းက ေနျပည္ေတာ္မွာ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ အခုလိုေတြ႔ဆံုမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေသးစိပ္ ဘာေတြ ေဆြးေႏြးၾကတယ္ဆုိတာေတာ့ မသိရွိရေပမဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ မၾကာေသးမီကပဲ လႊတ္ေတာ္တြင္းမွာ တရားဥပေဒ စုိးမုိးေရးနဲ႔ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရး ေကာ္မတီ ဥကၠဌလည္းျဖစ္လာတဲ့ အတြက္ လတ္တေလာ ရခိုင္အေရးျဖစ္ႏို္င္တယ္လုိ႔ ေနျပည္ေတာ္ သတင္းရပ္ကြက္ေတြက ဆုိပါတယ္။

ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရး ေထာက္ခံမႈနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးမွာ ဦးသိန္းစိန္အေနနဲ႕ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ့ အကူအညီ လိုပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ ႐ိုဟင္ဂ်ာအေရး ႏႈတ္ဆိတ္ေနလြန္းတယ္ဆိုျပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေဝဖန္မႈေတြလည္း တဖက္က ရွိပါတယ္။

မေရရာတဲ့ အနာဂတ္

ဘဂၤါလီေတြရဲ့ လူဦးေရတိုးမ်ားလာမႈအေပၚ ရခိုင္ေတြရဲ့ စိုးရိမ္မႈနဲ႔ မႏွစ္ၿမိဳ႔မႈေတြအေပၚ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက နားလည္လက္ခံႏိုင္ပါတယ္။ လူဦးေရမ်ားလာသူက အုပ္စုတြင္း အားၿပိဳင္တဲ့အခါ ရခိုင္ေတြအေပၚ လႊမ္းမိုးလာမယ္လို႔ ျမင္ၾကတယ္။ စစ္ေတြ ၿမိဳ႔အျပင္ဘက္မွာဆိုရင္ သံုးပံု ၂ ပံုေလာက္က ဘဂၤါလီေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ နယ္ခ်င္းထိစပ္ေနတဲ့ ေမာင္ေတာနဲ႔ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႔မွာ အမ်ားစုဟာ ဘဂၤါလီေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာ တရား၀င္ကိန္းဂဏန္းေတြအရ သိရတယ္။

ယဥ္ေက်းမႈအေျခခံေတြးေခၚမႈကေန ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ လူဦးေရတိုးပြားမႈအေပၚ စိုးရိမ္မႈေတြဟာ မိသားစု၀င္အမ်ားၾကီးရွိတဲ့ အသက္ ၇၂ ႏွစ္အရြယ္ ဘဂၤါလီအမ်ဳိးသား ဆာယတ္အဒူလာ လို ေထာက္ျပစရာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔မွာ ဇနီးေလးဦး၊ သားသမီး ၂၈ ဦးနဲ႔ သူ႔စကားအရ ေျမးေတြ ”အမ်ားႀကီး” ရွိတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြက အဒူလာရဲ့ မိသားစု ကို လူဦးေရေပါက္ကြဲမႈအျဖစ္ ကင္ပြန္းတပ္ၿပီး သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာဆိုခဲ့တယ္။

ဒါေပမဲ့ အဒူလာက ကိုယ္ပိုင္ခြဲထြက္ခြင့္နယ္ေျမ ေတာင္းဆုိဖို႔ သူ႔မွာ ဆႏၵမရွိေၾကာင္းနဲ႔ ဘဂၤါလီမိသားစုေတြကို ဇနီးတဦးသာယူၿပီး ကေလး ၂ ေယာက္ပဲ ေမြးဖို႔ ထိန္းခ်ဳပ္မယ့္ အစိုးရရဲ့ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ေတြအေပၚ ေျပာစရာမရွိေပမဲ့ ဒါဟာ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ေျပာတာမ်ိဳးသာျဖစ္သင့္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ ”ရခိုင္နဲ႔ ျမန္မာေတြလိုပဲ တန္းတူအခြင့္အေရး ရခ်င္တာပါ။ သာမန္လူတေယာက္ ဘ၀ထက္ပိုၿပီး ဘာမွ မလိုခ်င္ပါဘူး” လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

တျခား ရိုဟင္ဂ်ာေခါင္းေဆာင္ေတြကေတာ့ ေဒသခံအသိုင္းအ၀ိုင္းရဲ့ အျမင္က လြဲမွားေနၿပီး လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အမ်ားစုက လယ္သမားေတြနဲ႔ အလုပ္သမားလူတန္းစားေတြ ျဖစ္ၾကတာပါ။ ဒါေပမယ့္ တခ်ဳိ႔ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကေတာ့ တကၠသုိလ္ဘြဲ႔ရေတြျဖစ္ၿပီး စစ္ေတြနဲ႔ ရန္ကုန္မွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ ပိုင္ဆိုင္ထားတာပါ။

ဘူမီးဒုကၡသည္စခန္းမွာ အစားအစာေ၀တာကို ႀကီးၾကပ္ေနတဲ့ သိန္းေဇာ္နဲ႔ ေက်ာ္လွ ဆိုသူေတြဟာ စစ္ေတြၿမိဳ႔ရဲ့ လူခ်မ္းသာစာရင္း၀င္သူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ သူတို႔က သူတို႔ရဲ့ ဘုိးဘြားေတြဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၅၀ ေလာက္တည္းက ေနထိုင္ခဲ့ၾကတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ႏွစ္ေပါင္းတာရွည္ျဖစ္ေနတဲ့ ရန္မီးပြားမႈေတြက လူမ်ဳိးေရးေၾကာင့္လား၊ ဘာသာေရးေၾကာင့္လား သို႔မဟုတ္ လူဦးေရေၾကာင့္လား။ ဘယ္လိုုေၾကာင့္ပဲျဖစ္ေစ တိုင္းျပည္အတြက္ ပ်က္ဆီးရာသာ ျဖစ္ေစခဲ့တာပါ။ အမုန္းမီးေၾကာင့္ ပ်က္ဆီးသြားရတဲ့ ရပ္ရြာနဲ႕ ေစ်းေတြသာမက လူမႈဆက္ဆံေရးစနစ္ကို ျပန္တည္ေဆာက္ဖို႕ကေတာ့ အခ်ိန္ယူရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အယ္လ္ဂ်ာဇီးရားသတင္းဌာန၏   ‘Mass graves’ for Myanmar’s Rohingya သတင္းေပးပို႕ခ်က္ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ခ်က္အေပၚ အေျချပဳ၍ ရဲနည္က ျပန္လည္ေရးသား တည္းျဖတ္သည္။ ဧရာဝတီသတင္းေထာက္ ခင္ဦးသာ ပါဝင္သတင္းေပးပို႕သည္။

From -ဧရာ၀တီသတင္းဌာန