ျမန္မာလူငယ္မ်ားအတြင္း စိတ္ၾကြေဆးသုံးစြဲမႈ ျမင့္မားလာေနပါသည္။
ခံစားေနရသည့္ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ား ေျပေပ်ာက္ရန္၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ စြမ္းေဆာင္ခ်က္ ျမင့္တက္ေစရန္၊ အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ စြမ္းရည္မ်ား ပိုမိုျမင့္မားေစရန္၊ ႏိုက္ကလပ္မ်ားတြင္ ပိုမိုေပ်ာ္ပါးႏိုင္ရန္၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ား အၫႊန္းေကာင္းသည့္အတြက္ စမ္းသပ္ရန္ စသည့္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ လူငယ္ထုအတြင္း စိတ္ႂကြေဆးအမ်ိဳးမ်ိဳး သံုးစြဲမႈျမင့္တက္ေနျခင္းျဖစ္သည္။
Methampetamine (မီသမ္ဖီတာမင္း)ဟုေခၚသည့္ စိတ္ႂကြေဆးသံုးေသာ အသက္အရြယ္သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္၀န္းက်င္မွ ၃၅ ႏွစ္ခန္႔အထိ မ်ားျပားေလ့ရွိၿပီး အခ်ဳိ႕စိတ္ႂကြေစေသာ ေဆး၀ါးမ်ား အသံုးျပဳသည့္ အသက္အရြယ္သည္ ၁၅ ႏွစ္၀န္းက်င္ခန္႔လည္း ျဖစ္ေလ့ရွိေၾကာင္း HIV ကာကြယ္၊ ကုသေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုမွ အရာရွိတစ္ဦးက ေျပာသည္။
ဘိန္းကဲ့သို႔ ေစ်းမႀကီးဘဲ ေနရာအခ်ဳိ႕တြင္ အလြယ္တကူ ရရွိႏိုင္ျခင္း၊ တစ္ပိုင္တစ္ႏိုင္ လြယ္လြယ္ကူကူ ေဆးထုတ္လုပ္ႏိုင္ျခင္း၊ ေစ်းႏႈန္းသင့္တင့္သည့္အတြက္ လူတိုင္းလက္လွမ္းမီျခင္း၊ ဘိန္းကဲ့သို႔ အဖမ္းအဆီး မျပင္းထန္ျခင္း စသည့္ အေၾကာင္းအရင္း မ်ားစြာက ယခင္ နယ္စပ္ေဒသမ်ားတြင္သာ အသံုးတြင္က်ယ္သည့္ အေျခအေနမွ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားရွိ လူငယ္ထုမ်ားၾကား စိတ္ႂကြေဆးသံုးစြဲမႈ တျဖည္းျဖည္း ပိုမိုျမင့္မားလာသည္။
ကမၻာေပၚတြင္ ဘိန္းထုတ္လုပ္မႈ ဒုတိယအမ်ားဆံုး ႏိုင္ငံအျဖစ္လည္း သတ္မွတ္ခံရသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စိတ္ႂကြေဆး ထုတ္လုပ္ရန္အတြက္ လိုအပ္ေသာ ကုန္ၾကမ္းအျဖစ္ အသံုးျပဳသည့္ ဓာတုပစၥည္းမ်ားမွာ ျပည္တြင္းတြင္မရွိဘဲ ထိုပစၥည္းမ်ားအား အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားမွ ၀င္ေရာက္လ်က္ရွိေၾကာင္း မူးယစ္ဗဟိုမွ ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားအရ သိရသည္။
စိတ္ႂကြေဆး ထုတ္လုပ္ရာတြင္ အဓိကကုန္ၾကမ္းအျဖစ္ ပါ၀င္သည့္ ဆူဒိုအက္ဖတမင္း ပါ၀င္ေသာ အိမ္သံုးေဆး၀ါးမ်ား ဖမ္းဆီးရမိမႈ အေနျဖင့္ ျမန္မာ-အိႏိၵယ နယ္စပ္၀င္ေပါက္မ်ားမွ အမ်ားဆံုး ဖမ္းဆီးရမိသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္တြင္လည္း မူးယစ္ေဆး၀ါး ထုတ္လုပ္ရာတြင္ အသံုးျပဳသည့္ ဓာတုပစၥည္း ဖမ္းဆီးရမႈမွာ အိႏၵိယၿပီးလွ်င္ ဒုတိယအမ်ားဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ေဒသတို႔တြင္ သံုးစြဲမႈအမ်ားဆံုးျဖစ္သည့္ မီသမ္ဖီတာမင္းေဆး၀ါး ထုတ္လုပ္ရာ အဓိကႏိုင္ငံမ်ားတြင္လည္း ျမန္မာပါ၀င္ေၾကာင္း UNODC ၏ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားသည္။
စိတ္ႂကြေဆးသည္ ဗဟိုအာ႐ုံေၾကာ အဖြဲ႕အစည္းကို ႏိႈးဆြျခင္းျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းရွိ ပံုမွန္လုပ္ငန္းမ်ားကို အရွိန္အဟုန္ ျမႇင့္တင္ေပးသည္။ ထိုေဆးမ်ား၏ စြဲမက္စရာ အာနိသင္မ်ားမွာ ေဆးသံုးစြဲထားသူအား တက္ႂကြျခင္း၊ ႏိုးၾကားထက္သန္ျခင္း၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈအျပည့္ရွိျခင္း၊ သန္စြမ္းႀကံ့ခိုင္ျခင္း စသည္တို႔ကို ခံစားမိေစသည့္အတြက္ သေဘာက် ႏွစ္သက္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
သုေတသနမ်ားအရ လူမ်ားစုသည္ အေပ်ာ္သေဘာ၊ ညေနခ်မ္း၊ ညခ်မ္းစိတ္ေျဖေဖ်ာက္ရန္၊ မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္အတူ အပန္းေျဖရန္တို႔ျဖစ္ၿပီး အခ်ဳိ႕သူမ်ားမွာ မိမိတို႔ အလုပ္ကို ပိုမိုျပင္းျပင္းထန္ထန္၊ အခ်ိန္ၾကာရွည္စြာ ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ ခြန္အားရယူလိုျခင္းျဖစ္ၿပီး အျခားအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္သည့္အတြက္ ေငြေၾကးခ်မ္းသာသည့္ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွ လူငယ္မ်ားလည္း အသံုးျပဳမႈ မ်ားျပားၾကေၾကာင္း ဘားနက္အင္စတီက်ဴဒ္မွ ထုတ္ေ၀သည့္ လက္ကမ္းစာစဥ္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
“စိတ္ႂကြေဆးဆိုတာ ၀ယ္ရတာ အရမ္းလြယ္တယ္။ တကၠသိုလ္တက္ရင္းနဲ႔ သံုးျဖစ္တာ ေျခာက္ႏွစ္ေလာက္ စြဲသြားတယ္။ စိတ္ႂကြေဆးက သံုးထားတဲ့အခ်ိန္ဆိုရင္ စိတ္က အရမ္းၾကည္လင္ေနတယ္။ တိမ္ေတြေပၚ လမ္းေလွ်ာက္ေနရသလိုပဲ။ အလုပ္တစ္ခုခု လုပ္ၿပီဆိုရင္လည္း တစ္စိုက္မတ္မတ္ပဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ မသံုးရတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ “ယဥ္းကုိက္” တယ္လို႔ ေခၚတယ္။ စိတ္မၿငိမ္ဘူး၊ ရင္ဘတ္ထဲမွာ ယားသလို ခံစားရတယ္။ ရင္ပူတာေတြ ျဖစ္တယ္။ ရန္ကုန္မွာ အလုပ္လာလုပ္မွ ေဆးျပတ္သြားတာ။ ဒီမွာကေတာ့ လုပ္လို႔မရဘူး။ အဖမ္းခံရမယ္ေလ”ဟု လက္ရွိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၿပီး ရွမ္းျပည္နယ္မွ ေျပာင္းေရႊ႕လာသည့္ ေဆးသုံးစြဲဖူးသူ အမ်ိဳးသားတစ္ဦးကေျပာသည္။
စြဲမက္စရာ မေကာင္းလွေသာ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ယာယီအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားမွာ ေျပာေန၊ စဥ္းစားေနေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား ႐ုတ္တရက္ ေျပာင္းလဲသြားျခင္း (ထို႔ေၾကာင့္ ေဆးသံုးသူ ေျပာပံု၊ စဥ္းစားပံုကို နားလည္ႏိုင္ရန္ မလြယ္ကူေစပါ) ၊ ေၾကာက္စိတ္မႊန္ျခင္း၊ စိတ္ေသာကေရာက္ျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း၊ ပ်ဳိ႕ျခင္း၊ ခံတြင္းေျခာက္ျခင္း၊ မူးေ၀ျခင္း၊ ရန္လိုျခင္း၊ ေဒါသျဖစ္လြယ္ျခင္း၊ ဖ်ားနာ၍မဟုတ္ဘဲ လြန္လြန္မင္းမင္း ကိုယ္အပူခ်ိန္တက္ျခင္း၊ ကေယာင္ကတမ္းျဖစ္ျခင္း လကၡဏာမ်ားအား အက္ဖီတမင္း ခႏၶာကိုယ္ထဲ ရွိေနသည့္အခ်ိန္တြင္ ခံစားရႏိုင္ေၾကာင္း သိရသည္။
စိတ္ႂကြေဆး၏ အက်ိဳးအာနိသင္သည္ ဦးေႏွာက္ဖြဲ႕စည္းပံုအား ထိခိုက္သျဖင့္ ေဆးကု၍ မရေတာ့သည္အထိ ႐ူးသြားျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ဘိန္းထက္ အသံုးမ်ားသည့္ ေဆး၀ါးျဖစ္ၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ား၌ ဂ်ပန္၊ ကိုရီးယားႏိုင္ငံမ်ားတြင္ သံုးစြဲမႈ မ်ားျပားၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လက္ရွိ ဘိန္းအသံုးျပဳမႈ မ်ားျပားေနေသာ္လည္း ဖမ္းမိသည့္ စာရင္းမ်ားႏွင့္ စိတ္ေရာဂါကု ေဆး႐ုံမ်ားသို႔ စိတ္ႂကြေဆးသံုးစြဲၿပီး ေရာက္လာၾကေသာ လူနာစာရင္းမ်ားအရ တျဖည္းျဖည္း လူငယ္ထုအတြင္း သံုးစြဲမႈမ်ားျပားလာေၾကာင္း သိႏိုင္သည့္ အခ်က္မ်ားပင္ျဖစ္ေၾကာင္း HIV ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ထိုအဆင့္ျမင့္အရာရွိက ဆက္လက္ေျပာသည္။
အုပ္ခ်ဳပ္မႈေဒသ ၁၇ ခု ရွိသည့္အထဲ ၁၆ ေနရာတြင္ ဖမ္းမိသည့္ သတင္းမ်ား ရွိေနသည့္အတြက္ ယင္းမွာ ႏိုင္ငံတစ္၀န္းလံုး စိတ္ႂကြေဆးမ်ား ရေနျခင္းကုိ မီးေမာင္းထိုးျပထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အမ်ားစုမွာ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း၊ အေရွ႕ပိုင္းမ်ားရွိ ထုတ္လုပ္မႈဇုန္မ်ားႏွင့္ နီးစပ္သည့္ ေနရာမ်ားတြင္ ပိုမိုဖမ္းမိေၾကာင္း UNODC ၏ အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားသည္။
ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္းရွိ ဘိန္းႏွင့္ဆက္စပ္သည့္ ေဆး၀ါးမ်ား ထုတ္လုပ္ေနသည့္ ေနရာမ်ားတြင္ အသံုးျပဳမႈမွာ ယခင္ကတည္းက မ်ားျပားေနေသာ္လည္း ယခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ရန္ကုန္၊ မႏၲေလး အထူးသျဖင့္ စစ္ကိုင္းတိုင္းအတြင္းရွိ ေနရာမ်ားသုိ႔ပါ အသံုးျပဳမႈ မ်ားျပားလာေၾကာင္း အဆင့္ျမင့္အရာရွိက ေျပာသည္။
“၂၀၀၀ ၀န္းက်င္ေလာက္က လုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသနအခ်ဳိ႕အရ စိတ္ႂကြေဆးသံုးစြဲမႈမရွိဘဲ ဒုိင္ယာစီဗင္ေလာက္ကိုသာ အနည္းငယ္ စမ္းသပ္သံုးစြဲတာကို ေတြ႕ရွိရတယ္”ဟု မူးယစ္ဗဟို႐ုံးမွ တာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးက ေျပာသည္။
“စိတ္ႂကြေဆးက ဘိန္းလိုမ်ိဳး မစြဲဘူး။ အႏၲရာယ္လည္း မႀကီးမားပါဘူးဆိုၿပီး သံုးၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေတြ႕ဖူးတဲ့ လူနာေတြထဲမွာဆိုရင္ တစ္ခါေလာက္သံုးၿပီး စိတ္ေဖာက္ျပန္သြားလို႔ ေရာက္လာတဲ့ လူနာေတြလည္း ရွိတယ္။ သူက ေဆးျပတ္သြားရင္ ဘိန္းလို ခႏၶာကိုယ္က ေတာင့္တၿပီး ယင္းထတာမ်ိဳး မရွိတဲ့အတြက္ ဘိန္းလိုမစြဲဘူးလို႔ ေျပာၾကေပမယ့္ စိတ္ကစြဲလမ္းမႈေတာ့ ရွိတယ္။ နယ္ဘက္ဆိုရင္ စိတ္ေဖာက္ျပန္ၿပီး ေရာက္လာလို႔ လူနာေနာက္ေၾကာင္းရာဇ၀င္ကို ေမးလိုက္ရင္ အမ်ားစုက ေဆးခ်ထားလို႔ စိတ္ေဖာက္ျပန္တာပဲ”ဟု ကရင္ျပည္နယ္အတြင္း လက္ရွိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသည့္ စိတ္ေရာဂါအထူးကု ဆရာ၀န္တစ္ဦးကေျပာသည္။
“တခ်ိဳ႕ကလပ္ေတြမွာလည္း လြယ္လြယ္၀ယ္ႏိုင္တယ္။ နမူနာ လိုက္ေ၀ေနတာေတြေတာင္ ရွိတယ္လို႔ ၾကားမိတယ္။ ေပ်ာ္ခ်င္ပါးခ်င္တဲ့ အထက္တန္းလႊာက သူေတြလည္း အမ်ားအျပား သံုးစြဲၾကတဲ့အခါ စိတ္ႂကြေဆးသံုးတဲ့သူေတြက ျမဳပ္ေနတယ္”ဟု အဆင့္ျမင့္အရာရွိက ေျပာသည္။
စိတ္ႂကြေဆး ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားမႈမ်ားအား ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားအရ ဘိန္းေရာင္း၀ယ္မႈမ်ားကဲ့သို႔ အျပစ္ဒဏ္ ေပးႏိုင္ေသာ္လည္း စိတ္ႂကြေဆး သံုးစြဲထားသူမ်ားအား ဥပေဒအရ အေရးယူ အျပစ္ဒဏ္ေပးျခင္း မရွိေပ။
“လက္ရွိ က်င့္သံုးေနတဲ့ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ စိတ္ကိုေျပာင္းလဲေစတဲ့ ေဆး၀ါးမ်ားဆုိင္ရာ ဥပေဒအရ မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲသူအေနနဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္က သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေဆးကုဌာနမ်ား (သို႔မဟုတ္) ေဆးကုေဂဟာမ်ားမွာ တရား၀င္သြားေရာက္ မွတ္ပံုတင္ၿပီး ေဆးကုသမႈ ခံယူရမယ္။ အဲဒါကို ပ်က္ကြက္ရင္ေတာ့ အေရးယူ အျပစ္ေပးခံရမယ္”ဟု မူးယစ္ဗဟိုမွ တာ၀န္ရွိသူက ဆက္လက္ေျပာသည္။
ဘိန္း၊ ဘိန္းျဖဴ၊ စိတ္ႂကြေဆးမ်ား ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားျခင္းမ်ားအား အၿမဲမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး တားဆီးႏွိမ္နင္းေရး အဖြဲ႕မ်ားမွာလည္း ထိေရာက္စြာ အေရးယူလ်က္ရွိသည္။ စိတ္ႂကြေဆးအႏၲရာယ္အား ေက်ာင္းသားထုႏွင့္ ျပည္သူလူထုအတြင္း ပိုမုိပညာေပးျခင္းမ်ားကိုလည္း ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေၾကာင္း မူးယစ္ဗဟိုမွ သိရသည္။
ေခ်ာင္းဆုိးေပ်ာက္ေဆး အခ်ိဳ႕အား စိတ္ႂကြေဆးအျဖစ္ အသံုးျပဳမႈ မ်ားျပားသည့္အတြက္ ေဆးဆိုင္မ်ားတြင္ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးရည္မ်ား ေရာင္း၀ယ္မႈ ပိတ္ပင္ထားေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ဘိန္းမည္းအား အရည္ေဖ်ာ္ၿပီး ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးမ်ားႏွင့္ တြဲဖက္သံုးစြဲျခင္း၊ ေနရာေဒသအလိုက္ ေဆးအမ်ိဳးမ်ိဳးစပ္၍ သံုးစြဲျခင္းမ်ားလည္းရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ျပည္တြင္းတြင္ စိတ္ႂကြေဆးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ရရွိမႈေသခ်ာေသာ ကိန္းဂဏန္းလည္း မရွိေသးသည့္အတြက္ ႏိုင္ငံတကာမွ ေထာက္ပံ့သည့္ ေငြေၾကးမ်ားျဖင့္ လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနေသာ အဖြဲ႕မ်ားမွလည္း စိတ္ႂကြေဆးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ပညာေပး၊ ကာကြယ္၊ ကုသမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ေပးသည့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားလည္း မရွိေသးေၾကာင္း သိရသည္။
စိတ္ႂကြေဆးသည္ ထုတ္လုပ္သည့္ စက္ပစၥည္းရွိလွ်င္ပင္ မိသားစုစီးပြားေရးအေနျဖင့္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အေျခအေနရွိၿပီး အျမတ္အစြန္းမ်ားစြာ ရသည့္အတြက္ ယခင္ကဲ့သို႔ တစ္ဦးတည္း အမ်ားအျပားထုတ္လုပ္ ျဖန္႔ခ်ိျခင္းထက္ လူအမ်ားမွ အနည္းငယ္ဆီ ထုတ္လုပ္လာသည့္အတြက္ ထုတ္လုပ္မႈပမာဏမွာလည္း တိုးျမင့္လာၿပီး သံုးစြဲမႈမ်ားလည္း မ်ားျပားလာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားမွ သံုးသပ္ေျပာၾကားသည္။
“ဒါေပမဲ့ အခုေတာ့ သံုးစြဲမႈက မ်ားလာေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အဖြဲ႕အစည္းေတြကလည္း ေျပာလာၾကၿပီ။ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ အေတြ႕အႀကံဳေတြလည္း ေလ့လာေနၾကပါၿပီ”ဟု အဆင့္ျမင့္အရာရွိက ေျပာသည္။
From -7DayNewsJournal
ခံစားေနရသည့္ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ား ေျပေပ်ာက္ရန္၊ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာ စြမ္းေဆာင္ခ်က္ ျမင့္တက္ေစရန္၊ အလုပ္လုပ္ႏိုင္သည့္ စြမ္းရည္မ်ား ပိုမိုျမင့္မားေစရန္၊ ႏိုက္ကလပ္မ်ားတြင္ ပိုမိုေပ်ာ္ပါးႏိုင္ရန္၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ား အၫႊန္းေကာင္းသည့္အတြက္ စမ္းသပ္ရန္ စသည့္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ လူငယ္ထုအတြင္း စိတ္ႂကြေဆးအမ်ိဳးမ်ိဳး သံုးစြဲမႈျမင့္တက္ေနျခင္းျဖစ္သည္။
Methampetamine (မီသမ္ဖီတာမင္း)ဟုေခၚသည့္ စိတ္ႂကြေဆးသံုးေသာ အသက္အရြယ္သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္၀န္းက်င္မွ ၃၅ ႏွစ္ခန္႔အထိ မ်ားျပားေလ့ရွိၿပီး အခ်ဳိ႕စိတ္ႂကြေစေသာ ေဆး၀ါးမ်ား အသံုးျပဳသည့္ အသက္အရြယ္သည္ ၁၅ ႏွစ္၀န္းက်င္ခန္႔လည္း ျဖစ္ေလ့ရွိေၾကာင္း HIV ကာကြယ္၊ ကုသေရးဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ႏိုင္ငံတကာ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုမွ အရာရွိတစ္ဦးက ေျပာသည္။
ဘိန္းကဲ့သို႔ ေစ်းမႀကီးဘဲ ေနရာအခ်ဳိ႕တြင္ အလြယ္တကူ ရရွိႏိုင္ျခင္း၊ တစ္ပိုင္တစ္ႏိုင္ လြယ္လြယ္ကူကူ ေဆးထုတ္လုပ္ႏိုင္ျခင္း၊ ေစ်းႏႈန္းသင့္တင့္သည့္အတြက္ လူတိုင္းလက္လွမ္းမီျခင္း၊ ဘိန္းကဲ့သို႔ အဖမ္းအဆီး မျပင္းထန္ျခင္း စသည့္ အေၾကာင္းအရင္း မ်ားစြာက ယခင္ နယ္စပ္ေဒသမ်ားတြင္သာ အသံုးတြင္က်ယ္သည့္ အေျခအေနမွ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားရွိ လူငယ္ထုမ်ားၾကား စိတ္ႂကြေဆးသံုးစြဲမႈ တျဖည္းျဖည္း ပိုမိုျမင့္မားလာသည္။
ကမၻာေပၚတြင္ ဘိန္းထုတ္လုပ္မႈ ဒုတိယအမ်ားဆံုး ႏိုင္ငံအျဖစ္လည္း သတ္မွတ္ခံရသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ စိတ္ႂကြေဆး ထုတ္လုပ္ရန္အတြက္ လိုအပ္ေသာ ကုန္ၾကမ္းအျဖစ္ အသံုးျပဳသည့္ ဓာတုပစၥည္းမ်ားမွာ ျပည္တြင္းတြင္မရွိဘဲ ထိုပစၥည္းမ်ားအား အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားမွ ၀င္ေရာက္လ်က္ရွိေၾကာင္း မူးယစ္ဗဟိုမွ ထုတ္ျပန္ခ်က္မ်ားအရ သိရသည္။
စိတ္ႂကြေဆး ထုတ္လုပ္ရာတြင္ အဓိကကုန္ၾကမ္းအျဖစ္ ပါ၀င္သည့္ ဆူဒိုအက္ဖတမင္း ပါ၀င္ေသာ အိမ္သံုးေဆး၀ါးမ်ား ဖမ္းဆီးရမိမႈ အေနျဖင့္ ျမန္မာ-အိႏိၵယ နယ္စပ္၀င္ေပါက္မ်ားမွ အမ်ားဆံုး ဖမ္းဆီးရမိသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္တစ္ေလွ်ာက္တြင္လည္း မူးယစ္ေဆး၀ါး ထုတ္လုပ္ရာတြင္ အသံုးျပဳသည့္ ဓာတုပစၥည္း ဖမ္းဆီးရမႈမွာ အိႏၵိယၿပီးလွ်င္ ဒုတိယအမ်ားဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ေဒသတို႔တြင္ သံုးစြဲမႈအမ်ားဆံုးျဖစ္သည့္ မီသမ္ဖီတာမင္းေဆး၀ါး ထုတ္လုပ္ရာ အဓိကႏိုင္ငံမ်ားတြင္လည္း ျမန္မာပါ၀င္ေၾကာင္း UNODC ၏ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားသည္။
စိတ္ႂကြေဆးသည္ ဗဟိုအာ႐ုံေၾကာ အဖြဲ႕အစည္းကို ႏိႈးဆြျခင္းျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းရွိ ပံုမွန္လုပ္ငန္းမ်ားကို အရွိန္အဟုန္ ျမႇင့္တင္ေပးသည္။ ထိုေဆးမ်ား၏ စြဲမက္စရာ အာနိသင္မ်ားမွာ ေဆးသံုးစြဲထားသူအား တက္ႂကြျခင္း၊ ႏိုးၾကားထက္သန္ျခင္း၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယံုၾကည္မႈအျပည့္ရွိျခင္း၊ သန္စြမ္းႀကံ့ခိုင္ျခင္း စသည္တို႔ကို ခံစားမိေစသည့္အတြက္ သေဘာက် ႏွစ္သက္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
သုေတသနမ်ားအရ လူမ်ားစုသည္ အေပ်ာ္သေဘာ၊ ညေနခ်မ္း၊ ညခ်မ္းစိတ္ေျဖေဖ်ာက္ရန္၊ မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္အတူ အပန္းေျဖရန္တို႔ျဖစ္ၿပီး အခ်ဳိ႕သူမ်ားမွာ မိမိတို႔ အလုပ္ကို ပိုမိုျပင္းျပင္းထန္ထန္၊ အခ်ိန္ၾကာရွည္စြာ ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ ခြန္အားရယူလိုျခင္းျဖစ္ၿပီး အျခားအေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္သည့္အတြက္ ေငြေၾကးခ်မ္းသာသည့္ အသိုင္းအ၀ိုင္းမွ လူငယ္မ်ားလည္း အသံုးျပဳမႈ မ်ားျပားၾကေၾကာင္း ဘားနက္အင္စတီက်ဴဒ္မွ ထုတ္ေ၀သည့္ လက္ကမ္းစာစဥ္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
“စိတ္ႂကြေဆးဆိုတာ ၀ယ္ရတာ အရမ္းလြယ္တယ္။ တကၠသိုလ္တက္ရင္းနဲ႔ သံုးျဖစ္တာ ေျခာက္ႏွစ္ေလာက္ စြဲသြားတယ္။ စိတ္ႂကြေဆးက သံုးထားတဲ့အခ်ိန္ဆိုရင္ စိတ္က အရမ္းၾကည္လင္ေနတယ္။ တိမ္ေတြေပၚ လမ္းေလွ်ာက္ေနရသလိုပဲ။ အလုပ္တစ္ခုခု လုပ္ၿပီဆိုရင္လည္း တစ္စိုက္မတ္မတ္ပဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ မသံုးရတဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ “ယဥ္းကုိက္” တယ္လို႔ ေခၚတယ္။ စိတ္မၿငိမ္ဘူး၊ ရင္ဘတ္ထဲမွာ ယားသလို ခံစားရတယ္။ ရင္ပူတာေတြ ျဖစ္တယ္။ ရန္ကုန္မွာ အလုပ္လာလုပ္မွ ေဆးျပတ္သြားတာ။ ဒီမွာကေတာ့ လုပ္လို႔မရဘူး။ အဖမ္းခံရမယ္ေလ”ဟု လက္ရွိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနၿပီး ရွမ္းျပည္နယ္မွ ေျပာင္းေရႊ႕လာသည့္ ေဆးသုံးစြဲဖူးသူ အမ်ိဳးသားတစ္ဦးကေျပာသည္။
စြဲမက္စရာ မေကာင္းလွေသာ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ယာယီအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားမွာ ေျပာေန၊ စဥ္းစားေနေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား ႐ုတ္တရက္ ေျပာင္းလဲသြားျခင္း (ထို႔ေၾကာင့္ ေဆးသံုးသူ ေျပာပံု၊ စဥ္းစားပံုကို နားလည္ႏိုင္ရန္ မလြယ္ကူေစပါ) ၊ ေၾကာက္စိတ္မႊန္ျခင္း၊ စိတ္ေသာကေရာက္ျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း၊ ပ်ဳိ႕ျခင္း၊ ခံတြင္းေျခာက္ျခင္း၊ မူးေ၀ျခင္း၊ ရန္လိုျခင္း၊ ေဒါသျဖစ္လြယ္ျခင္း၊ ဖ်ားနာ၍မဟုတ္ဘဲ လြန္လြန္မင္းမင္း ကိုယ္အပူခ်ိန္တက္ျခင္း၊ ကေယာင္ကတမ္းျဖစ္ျခင္း လကၡဏာမ်ားအား အက္ဖီတမင္း ခႏၶာကိုယ္ထဲ ရွိေနသည့္အခ်ိန္တြင္ ခံစားရႏိုင္ေၾကာင္း သိရသည္။
စိတ္ႂကြေဆး၏ အက်ိဳးအာနိသင္သည္ ဦးေႏွာက္ဖြဲ႕စည္းပံုအား ထိခိုက္သျဖင့္ ေဆးကု၍ မရေတာ့သည္အထိ ႐ူးသြားျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ဘိန္းထက္ အသံုးမ်ားသည့္ ေဆး၀ါးျဖစ္ၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ား၌ ဂ်ပန္၊ ကိုရီးယားႏိုင္ငံမ်ားတြင္ သံုးစြဲမႈ မ်ားျပားၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လက္ရွိ ဘိန္းအသံုးျပဳမႈ မ်ားျပားေနေသာ္လည္း ဖမ္းမိသည့္ စာရင္းမ်ားႏွင့္ စိတ္ေရာဂါကု ေဆး႐ုံမ်ားသို႔ စိတ္ႂကြေဆးသံုးစြဲၿပီး ေရာက္လာၾကေသာ လူနာစာရင္းမ်ားအရ တျဖည္းျဖည္း လူငယ္ထုအတြင္း သံုးစြဲမႈမ်ားျပားလာေၾကာင္း သိႏိုင္သည့္ အခ်က္မ်ားပင္ျဖစ္ေၾကာင္း HIV ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ထိုအဆင့္ျမင့္အရာရွိက ဆက္လက္ေျပာသည္။
အုပ္ခ်ဳပ္မႈေဒသ ၁၇ ခု ရွိသည့္အထဲ ၁၆ ေနရာတြင္ ဖမ္းမိသည့္ သတင္းမ်ား ရွိေနသည့္အတြက္ ယင္းမွာ ႏိုင္ငံတစ္၀န္းလံုး စိတ္ႂကြေဆးမ်ား ရေနျခင္းကုိ မီးေမာင္းထိုးျပထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ အမ်ားစုမွာ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း၊ အေရွ႕ပိုင္းမ်ားရွိ ထုတ္လုပ္မႈဇုန္မ်ားႏွင့္ နီးစပ္သည့္ ေနရာမ်ားတြင္ ပိုမိုဖမ္းမိေၾကာင္း UNODC ၏ အစီရင္ခံစာ၌ ေဖာ္ျပထားသည္။
ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္းရွိ ဘိန္းႏွင့္ဆက္စပ္သည့္ ေဆး၀ါးမ်ား ထုတ္လုပ္ေနသည့္ ေနရာမ်ားတြင္ အသံုးျပဳမႈမွာ ယခင္ကတည္းက မ်ားျပားေနေသာ္လည္း ယခုႏွစ္မ်ားအတြင္း ရန္ကုန္၊ မႏၲေလး အထူးသျဖင့္ စစ္ကိုင္းတိုင္းအတြင္းရွိ ေနရာမ်ားသုိ႔ပါ အသံုးျပဳမႈ မ်ားျပားလာေၾကာင္း အဆင့္ျမင့္အရာရွိက ေျပာသည္။
“၂၀၀၀ ၀န္းက်င္ေလာက္က လုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသနအခ်ဳိ႕အရ စိတ္ႂကြေဆးသံုးစြဲမႈမရွိဘဲ ဒုိင္ယာစီဗင္ေလာက္ကိုသာ အနည္းငယ္ စမ္းသပ္သံုးစြဲတာကို ေတြ႕ရွိရတယ္”ဟု မူးယစ္ဗဟို႐ုံးမွ တာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးက ေျပာသည္။
“စိတ္ႂကြေဆးက ဘိန္းလိုမ်ိဳး မစြဲဘူး။ အႏၲရာယ္လည္း မႀကီးမားပါဘူးဆိုၿပီး သံုးၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေတြ႕ဖူးတဲ့ လူနာေတြထဲမွာဆိုရင္ တစ္ခါေလာက္သံုးၿပီး စိတ္ေဖာက္ျပန္သြားလို႔ ေရာက္လာတဲ့ လူနာေတြလည္း ရွိတယ္။ သူက ေဆးျပတ္သြားရင္ ဘိန္းလို ခႏၶာကိုယ္က ေတာင့္တၿပီး ယင္းထတာမ်ိဳး မရွိတဲ့အတြက္ ဘိန္းလိုမစြဲဘူးလို႔ ေျပာၾကေပမယ့္ စိတ္ကစြဲလမ္းမႈေတာ့ ရွိတယ္။ နယ္ဘက္ဆိုရင္ စိတ္ေဖာက္ျပန္ၿပီး ေရာက္လာလို႔ လူနာေနာက္ေၾကာင္းရာဇ၀င္ကို ေမးလိုက္ရင္ အမ်ားစုက ေဆးခ်ထားလို႔ စိတ္ေဖာက္ျပန္တာပဲ”ဟု ကရင္ျပည္နယ္အတြင္း လက္ရွိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသည့္ စိတ္ေရာဂါအထူးကု ဆရာ၀န္တစ္ဦးကေျပာသည္။
“တခ်ိဳ႕ကလပ္ေတြမွာလည္း လြယ္လြယ္၀ယ္ႏိုင္တယ္။ နမူနာ လိုက္ေ၀ေနတာေတြေတာင္ ရွိတယ္လို႔ ၾကားမိတယ္။ ေပ်ာ္ခ်င္ပါးခ်င္တဲ့ အထက္တန္းလႊာက သူေတြလည္း အမ်ားအျပား သံုးစြဲၾကတဲ့အခါ စိတ္ႂကြေဆးသံုးတဲ့သူေတြက ျမဳပ္ေနတယ္”ဟု အဆင့္ျမင့္အရာရွိက ေျပာသည္။
စိတ္ႂကြေဆး ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားမႈမ်ားအား ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားအရ ဘိန္းေရာင္း၀ယ္မႈမ်ားကဲ့သို႔ အျပစ္ဒဏ္ ေပးႏိုင္ေသာ္လည္း စိတ္ႂကြေဆး သံုးစြဲထားသူမ်ားအား ဥပေဒအရ အေရးယူ အျပစ္ဒဏ္ေပးျခင္း မရွိေပ။
“လက္ရွိ က်င့္သံုးေနတဲ့ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ စိတ္ကိုေျပာင္းလဲေစတဲ့ ေဆး၀ါးမ်ားဆုိင္ရာ ဥပေဒအရ မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲသူအေနနဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္က သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေဆးကုဌာနမ်ား (သို႔မဟုတ္) ေဆးကုေဂဟာမ်ားမွာ တရား၀င္သြားေရာက္ မွတ္ပံုတင္ၿပီး ေဆးကုသမႈ ခံယူရမယ္။ အဲဒါကို ပ်က္ကြက္ရင္ေတာ့ အေရးယူ အျပစ္ေပးခံရမယ္”ဟု မူးယစ္ဗဟိုမွ တာ၀န္ရွိသူက ဆက္လက္ေျပာသည္။
ဘိန္း၊ ဘိန္းျဖဴ၊ စိတ္ႂကြေဆးမ်ား ေရာင္း၀ယ္ေဖာက္ကားျခင္းမ်ားအား အၿမဲမျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး တားဆီးႏွိမ္နင္းေရး အဖြဲ႕မ်ားမွာလည္း ထိေရာက္စြာ အေရးယူလ်က္ရွိသည္။ စိတ္ႂကြေဆးအႏၲရာယ္အား ေက်ာင္းသားထုႏွင့္ ျပည္သူလူထုအတြင္း ပိုမုိပညာေပးျခင္းမ်ားကိုလည္း ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေၾကာင္း မူးယစ္ဗဟိုမွ သိရသည္။
ေခ်ာင္းဆုိးေပ်ာက္ေဆး အခ်ိဳ႕အား စိတ္ႂကြေဆးအျဖစ္ အသံုးျပဳမႈ မ်ားျပားသည့္အတြက္ ေဆးဆိုင္မ်ားတြင္ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးရည္မ်ား ေရာင္း၀ယ္မႈ ပိတ္ပင္ထားေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ဘိန္းမည္းအား အရည္ေဖ်ာ္ၿပီး ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးမ်ားႏွင့္ တြဲဖက္သံုးစြဲျခင္း၊ ေနရာေဒသအလိုက္ ေဆးအမ်ိဳးမ်ိဳးစပ္၍ သံုးစြဲျခင္းမ်ားလည္းရွိေၾကာင္း သိရသည္။
ျပည္တြင္းတြင္ စိတ္ႂကြေဆးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား ရရွိမႈေသခ်ာေသာ ကိန္းဂဏန္းလည္း မရွိေသးသည့္အတြက္ ႏိုင္ငံတကာမွ ေထာက္ပံ့သည့္ ေငြေၾကးမ်ားျဖင့္ လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ေနေသာ အဖြဲ႕မ်ားမွလည္း စိတ္ႂကြေဆးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ပညာေပး၊ ကာကြယ္၊ ကုသမႈမ်ား ေဆာင္ရြက္ေပးသည့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားလည္း မရွိေသးေၾကာင္း သိရသည္။
စိတ္ႂကြေဆးသည္ ထုတ္လုပ္သည့္ စက္ပစၥည္းရွိလွ်င္ပင္ မိသားစုစီးပြားေရးအေနျဖင့္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္သည့္ အေျခအေနရွိၿပီး အျမတ္အစြန္းမ်ားစြာ ရသည့္အတြက္ ယခင္ကဲ့သို႔ တစ္ဦးတည္း အမ်ားအျပားထုတ္လုပ္ ျဖန္႔ခ်ိျခင္းထက္ လူအမ်ားမွ အနည္းငယ္ဆီ ထုတ္လုပ္လာသည့္အတြက္ ထုတ္လုပ္မႈပမာဏမွာလည္း တိုးျမင့္လာၿပီး သံုးစြဲမႈမ်ားလည္း မ်ားျပားလာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ားမွ သံုးသပ္ေျပာၾကားသည္။
“ဒါေပမဲ့ အခုေတာ့ သံုးစြဲမႈက မ်ားလာေတာ့ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အဖြဲ႕အစည္းေတြကလည္း ေျပာလာၾကၿပီ။ ႏိုင္ငံတကာရဲ႕ အေတြ႕အႀကံဳေတြလည္း ေလ့လာေနၾကပါၿပီ”ဟု အဆင့္ျမင့္အရာရွိက ေျပာသည္။
From -7DayNewsJournal
No comments:
Post a Comment