စစ္ေဘးသင့္ တုိင္းရင္းသား ေဒသေတြ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္ေဆာင္ ႏုိင္မွာလား

(Christian Science Monitor မွ 11 September 2012 ရက္စြဲပါ Could Myanmar's economic reform bring business to war-torn ethnic regions ကုိဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)

ယခုအခါ ႏုိင္ငံျခားတုိက္ရုိက္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈဆုိင္ရာ ဥပေဒသစ္တစ္ရပ္ကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ အတည္ျပဳလုိက္ႏုိင္ခဲ့ၿပီျဖစ္ရာ စစ္ေဘးသင့္ခဲ့ေသာ ကရင္ျပည္နယ္မွ အခ်ိဳ႕ေသာ စြန္႔ဦးတီထြင္သမားမ်ားလည္း ၎တုိ႔ေဒသသုိ႔ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ားကုိဆြဲေဆာင္ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကၿပီျဖစ္သည္။

လတ္တေလာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ေရွ႕ဆင့္ေနာက္ဆင့္ ထြက္ေပၚလာသည့္နည္းတူ ျပည္တြင္းစစ္မီး ႀကီးစြာ ေတာက္ေလာင္ခဲ့သည့္ ကရင္ျပည္နယ္၌လည္း Shar Mu Larအမည္ရ သတၱဳတူးေဖာ္ေရး ကုမၸဏီတစ္ခု လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္လခန္႔က ေပၚထြက္လာသည္။ ကုမၸဏီကုိ Shar Phaungဆုိသူက တည္ေထာင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ထုိင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ေဒသ ကရင္ျပည္နယ္တြင္း စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလာရန္ ေမွ်ာ္လင့္ထားသည္။

Shar Phaungေနထုိင္ရာ ကရင္ျပည္နယ္သည္ ေကအန္ယူ(ကရင္အမ်ိဳးသား သမဂၢ)တုိ႔ႏွင့္ ျမန္မာအစုိးရ တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ားအၾကား တုိက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ လုိက္၊ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲလုိက္ ျဖစ္ခဲ့ေသာ စစ္မီးမၿငိမ္းႏုိင္ ျဖစ္ခဲ့သည့္ ျပည္နယ္လည္းျဖစ္သည္။ တုိက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ကရင္တုိင္းရင္းသား ေထာင္ေပါင္းမ်ား စြာမွာ ေနအိမ္ပစ္ကာ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ ခဲ့ၾကရသည္။ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ ေသဆုံး သုိ႔မဟုတ္ ေပ်ာက္ဆုံးခဲ့ရသည္။

ယခု သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ဦးေဆာင္ေသာ အစုိးရလက္ထက္ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသတြင္ ဆင္းရဲ႕ႏြမ္းပါးဆုံးစာရင္းဝင္ေနသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအား စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္မည္ဟူေသာ ကတိကဝတ္မ်ား ႏွင့္အတူ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ မ်ားလည္း အစဥ္အလုိက္ ထြက္ ေပၚလာသည္။ အစိုးရသည္ ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္သတၱပတ္အတြင္း ေကအန္ယူအဖြဲ႕ႏွင့္ ေတြ႕ဆုံၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥ ေဆြးေႏြးသည္။ ႏွစ္ဖက္တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား၏ အေျခအေန မ်ားကုိလည္း ေဆြးေႏြးရာတြင္ ထည့္သြင္းခဲ့သည္။

"ယခု တတိယအႀကိမ္ အစိုးရနဲ႔ ေကအန္ယူအဖြဲ႕ ေတြ႕ဆုံတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၿခံဳငုံေျပာရမယ္ဆုိရင္ အေျခအေနေတြ တုိးတက္မႈ ရွိတယ္လုိ႔ပဲ ေျပာ ရမွာပါ။ အစိုးရက ေကအန္ယူကုိ လူသိရွင္ၾကား ခ်ီးမြမ္းေျပာဆုိထားတယ္"ဟု ကရင္အမ်ိဳးသမီးမ်ားအဖြဲ႕ (KWAG)မွ Susanna Hla Hla Soeက ေျပာ သည္။ ၎သည္ ကရင္ျပည္နယ္၊ ဖားအံၿမိဳ႕တြင္ အစိုးရႏွင့္ ေကအန္ယူအၾကား ေနာက္ဆုံးျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ အဆုိပါ ေဆြးေႏြးပြဲ၌ ေလ့လာသူ အေနျဖင့္ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။

ဖားအံၿမိဳ႕မွာ သံလြင္ျမစ္ေဘးတြင္ တည္ရွိၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ေမာ္ေတာ္ကားျဖင့္ သြားမည္ဆုိပါက ေျခာက္နာရီမွ် ေမာင္းရသည္။ ယခုလုိ ကရင္ျပည္နယ္တြင္း အပစ္အခတ္မ်ား ေလ်ာ့က်လာသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ Shar Phaungအေနျဖင့္ စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္းမ်ားကုိ စတင္ေတြ႕ျမင္လာရၿပီျဖစ္သည္။

"ေကအန္ယူနဲ႔ အစုိးရၾကားမွာ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိထားၿပီဆုိေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ထုိင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ေဒသက ၾကာအင္းဆိပ္ႀကီးၿမိဳ႕လုိ ေနရာေဒသမ်ိဳးကုိ သြားလုိ႔ရပါၿပီ။ အဲဒီမွာ ခေနာက္စိမ္း ထြက္တယ္"ဟု ဘကၠထရီမ်ားတြင္ အသုံးျပဳႏုိင္သည့္ သဘာဝ တြင္းထြက္ သတၱဳ ျဖစ္ေသာ ခေနာက္စိမ္း တူးေဖာ္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ိဳး လုပ္ကုိင္ႏုိင္သည့္ အခြင့္အလမ္းရွိေၾကာင္း Shar Phaungကေျပာသည္။

ခေနာက္စိမ္းသည္ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ား စိတ္ဝင္စားေနသည့္ ျမန္မာ့သဘာဝ သယံဇာတမ်ားအနက္ တစ္ခုေသာ တြင္းထြက္သတၱဳ ျဖစ္ သည္။ ျမန္မာ့ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕၊ ေက်ာက္စိမ္း၊ သစ္ႏွင့္ေရနံ အစရွိသည္တုိ႔မွာ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ား အထူးစိတ္ဝင္စားျခင္း ခံရသည္။ ခေနာက္စိမ္း ကုိ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ေသနတ္က်ည္ဆံမ်ား၌ ထည့္သြင္းအသုံးျပဳၾကသည္။ ယခု အဆုိပါ ခေနာက္စိမ္းကုိ Shar Phaungအေနျဖင့္ ကရင္ျပည္နယ္တြင္း မၾကာမီ ရွာေဖြတူးေဖာ္ ေတာ့မည္ျဖစ္သည္။

သုိ႔ေသာ္ Susanna Hla Hla Soeႏွင့္ Shar Phaungတုိ႔ ႏွစ္ဦးစလုံးက ကရင္ျပည္နယ္တြင္း ႏုိင္ငံေရး အေျခတက်ျဖစ္ရန္ အခ်ိန္ကာလ ၾကာျမင့္စြာ ေစာင့္ဆုိင္းရဦးမည္ဟူေသာအခ်က္ကုိ သိရွိနားလည္ ထားၾကသည္။ "ေလာေလာဆယ္ေတာ့ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးပဲ ရွိပါေသးတယ္။ သူတုိ႔ အေနနဲ႔ ေဆြးေႏြးရမယ့္ ကိစၥေတြ အမ်ားႀကီး က်န္ပါေသးတယ္" ဟု Shar Phaungက ေျပာၾကားသည္။

ကရင္တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕ အပါအဝင္ အျခားေသာ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ တပ္ဖြဲ႕မ်ားသည္ ၎တုိ႔၏ နယ္ေျမေဒသတြင္း ဗဟုိအစုိးရက ထိန္းခ်ဳပ္ထားမႈကုိ မလုိလားဘဲ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ရရွိႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားကုိ သာရွာေဖြခဲ့ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ျမန္မာဗဟုိအစုိးရမွ အာဏာပုိင္ အဖြဲ႕မ်ားက ယင္းတုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစု ေဒသမ်ား ျပည္မႀကီးမွ ခြဲထြက္သြားမည့္အေရးကုိ အထူးပင္ စိုးရိမ္ပူပန္လ်က္ ရွိသည္။

အခက္အခဲမ်ားရွိေနဆဲ

အပစ္အခတ္ရပ္စဲမႈ သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိထားသည့္တုိင္ ေရွ႕ဆက္ေဆြးေႏြးရမည့္ အေရးကိစၥႀကီးမ်ားစြာ က်န္ရွိေနေသးသည္။ ျပႆနာ မ်ားကလည္း ေစာင့္ႀကိဳေနသည္။ တုိင္းရင္းသား ျပည္သူမ်ား၏ တရားဝင္အမည္၊ ေနရာေဒသမ်ား၏ အမည္ အစရွိသည္တုိ႔မွာ Burma ႏွင့္ Myanmar ကဲ့သုိ႔ပင္ ျပႆနာျဖစ္မည့္ ကိစၥမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ ယခင္စစ္အစုိးရသည္ ျမန္မာနာမည္၏ တရားဝင္အမည္ Burmaကုိ Myanmar အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ ယခု ကရင္ျပည္နယ္တြင္ ေနထုိင္ေသာ ကရင္တုိင္းရင္းသားမ်ားကုိ အစုိးရက Kayinဟုေခၚၿပီး ဖားအံၿမိဳ႕ကုိ Hpa'anဟုေခၚသည္။ ႏုိင္ငံတကာတြင္ အမ်ားသိရွိထားသည္မွာ Karenႏွင့္ Pa'an ျဖစ္သည္။

ေလ့လာဆန္းစစ္သူမ်ား အဆုိအရ ကရင္ျပည္နယ္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးထက္ သိသာထင္ရွားေသာ စီးပြားေရး အေျပာင္းအလဲမ်ား ေဆာင္ၾကဥ္းမည့္ ကိစၥက ပုိမုိၾကာျမင့္မည္ ျဖစ္သည္ဟု ခန္႔မွန္းေျပာဆုိၾကသည္။

"ကၽြန္ေတာ္တို႔တေတြ လုိအပ္တာ ျပင္ပက ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈေတြနဲ႔ ျပင္ပက နည္းပညာေတြပါ။ အလုပ္အကုိင္ေတြကုိ ပုိမုိထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ကုိင္ႏုိင္ေရးအတြက္ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူေတြ အမ်ားႀကီး ေရာက္လာဖုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္"ဟု Shar Phaungက ေျပာၾကားသည္။ ၎အေနျဖင့္ ခေနာက္စိမ္း သတၱဳတူးေဖာ္ရန္ အစုိးရႏွင့္ ကန္ထရုိက္ခ်ဳပ္ဆုိမႈ မျပဳလုပ္ရေသးေပ။

"ယခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ လက္နဲ႔ပဲ သတၱဳတူးေဖာ္ေရး လုပ္ကုိင္လုိ႔ ရပါမယ္။ ခေနာက္စိမ္း တူးေဖာ္မယ့္ အလုပ္ကုိ အျပည့္အဝ လုပ္ကိုင္ႏုိင္ဖုိ႔ စက္ပစၥည္းနဲ႔ ယႏၱရားေတြ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လုိအပ္တယ္"

ျမန္မာႏုိင္ငံ လႊတ္ေတာ္က မၾကာေသးေသာ ရက္ပုိင္းအတြင္း ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒသစ္ တစ္ရပ္ကုိ အတည္ျပဳလုိက္သည္။ အဆုိပါ ဥပေဒသစ္အတြက္ လေပါင္းမ်ားစြာ အခ်ိန္ေပးကာ လႊတ္ေတာ္တြင္း ျငင္းခုန္ခဲ့ၾကရသည္။ ယခင္က ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ဥပေဒမူၾကမ္းတြင္ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ား အဆမတန္ ဝင္ေရာက္လာမႈကုိ ဟန္႔တားထားသည့္ အပုိဒ္မ်ား ပါဝင္ေသာ္လည္း ယခုဥပေဒသစ္တြင္ အဆုိပါ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားကုိ ဖယ္ရွားထားသည္။ သုိ႔အတြက္ေၾကာင့္ Shar Phaung၏ သတၱဳလုပ္ငန္း စီမံကိန္းသုိ႔ ဝင္ေရာက္ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏွံ လုပ္ကုိင္မည့္ ႏုိင္ငံျခား ကုမၸဏီမ်ား ဝင္ေရာက္ လာႏုိင္ေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။

မည္သုိ႔ပင္ ဆုိေစကာမူ အခ်ိန္အားျဖင့္ေတာ့ အေတာ္အတန္ ေစာင့္ရေပဦးမည္။ "ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူေတြက ျမန္မာျပည္ထဲမွာရွိတဲ့ စစ္မက္ ပဋိပကၡ ေဒသေတြမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အစစ္အမွန္ ေပၚထြန္းလာမယ့္ အေျခအေနေရာက္ေအာင္ ေစာင့္ၾကည့္ေနၾကတယ္"ဟု P&A Asiaမွ Managing Partnerျဖစ္သူ Alessio Polastriကေျပာသည္။ ၎၏ ကုမၸဏီသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း လုပ္ကုိင္မည့္ ႏုိင္ငံျခား ကုမၸဏီမ်ားအား ဥပေဒဆုိင္ ရာ အႀကံဉာဏ္ေပးျခင္း၊ အတုိင္ပင္ခံလုပ္ျခင္း အစရွိသည့္ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား လုပ္ကုိင္ေပးသည္။

ေနာက္ထပ္အေရးတႀကီး ျဖစ္ေနေသာ ကိစၥရပ္တစ္ခုမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လက္ရွိသတၱဳတူးေဖာ္ေရးဆုိင္ရာ ဥပေဒျဖစ္သည္။ ယင္းဥပေဒအရ ျမန္မာ အစိုးရႏွင့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူအၾကား အျမတ္ေဝစုခြဲ ၃၀ရာခုိင္ႏႈန္းမွ ၇၀ရာခုိင္ႏႈန္းထိ ခြဲေဝရန္ လုိအပ္သည္။ အခြန္လည္း ေပးေဆာင္ရန္ လိုအပ္သည္။ Shar Phaung ေမွ်ာ္လင့္ေနေသာ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူမ်ား ဝင္ေရာက္လာေရးတြင္ အဆုိပါ ဥပေဒက အဟန္႔အတားသဖြယ္ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ေန ေပလိမ့္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း မစၥတာ Alessio Polastriက ေျပာၾကားသည္။

ဆင္းရဲတြင္းက နက္ဆဲ

မည္သုိ႔ပင္ ျဖစ္ေစကာမူ ဖာအံၿမိဳ႕မွ အျခားေသာျပည္သူမ်ားသည္  ျပည္တြင္းစစ္မီးမ်ား၏ အက်ိဳးဆက္ဂယက္မ်ားကုိ ဆက္လက္ခံစား ေနရဆဲ ျဖစ္သည္။ စားဝတ္ေနေရး အတြက္လည္း ခဲရာခက္ဆစ္ ရုန္းကန္လႈပ္ရွား ေနၾကရဆဲျဖစ္သည္။ ဖားအံၿမိဳ႕ျပင္ေဒသ ရပ္ကြက္တစ္ခုတြင္ ေနထုိင္ေသာ Jerome Naဆိုသူ ကရင္အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးသည္ သူမ၏ ေနအိမ္ဧည့္ခန္း က်ဥ္းေလးထဲတြင္ ရွပ္အက်ီၤႏွင့္ လုံခ်ည္မ်ား ခ်ဳပ္လုပ္ကာ မိသားစုဝင္ေငြ ရရွိ ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းလ်က္ ရွိသည္။ သူမသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ၈ရွစ္ခန္႔က မိသားစုႏွင့္အတူ ဖားအံမွ မုိင္၄၀ခန္႔ ေဝးကြာေသာ ေက်းရြာမွ ထြက္ေျပးေရာက္ရွိ လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိစဥ္က စစ္တပ္ႏွင့္ ေကအန္ယူတုိ႔အၾကား တုိက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ ထြက္ေပးလာရျခင္းျဖစ္သည္။ "ေျမျမွုဳပ္မုိင္းေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ ရြာကုိ ျပန္ဖုိ႔ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ အင္မတန္ အႏၱရာယ္ မ်ားပါတယ္။ ရြာမွာသြားေနရင္ တစ္ေန႔စာ စားေသာက္ဖုိ႔အတြက္ ေငြရွာလုိ႔ မရႏုိင္ဘူး"ဟု Jerome Na ကေျပာျပ သည္။ သူမေနထုိင္ခဲ့ေသ ေက်းရြာတြင္ ေသာက္သုံးေရ မရရွိႏုိင္သလုိ လွ်ပ္စစ္မီးလည္းမရွိေပ။

"ကၽြန္မအတြက္ စီးပြားေရး ဆုိတာက အရင္ႏွစ္ေတြက လုိပါပဲ။ ကၽြန္မထင္ပါတယ္ . . တျခားသူေတြလည္း အဲဒီလုိပဲ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ကၽြန္မတုိ႔တ ေတြဟာ ယခုအခ်ိန္ထိ ဆင္းရဲေနတုန္းပါပဲ" 

From -Transparency myanmar ဘေလာ့