“ေက်ာင္းသားေတြကိုအၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းလိုက္တယ္ဆုိတာလူငယ္ေတြအားလံုးကို ၿဖိဳခြင္းလိုက္သလိုပဲ”

သဥၨာရႊန္းလဲ့ရည္ 

Social Activist 

အသက္ (၂၃) ႏွစ္၊ B.Ed

ရန္ကုန္ပညာေရးတကၠသိုလ္၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕။ 

က်မက B.Ed နဲ႔ ေက်ာင္းၿပီးထားေပမယ့္ ဆရာမေတာ့ မလုပ္ျဖစ္ဘူး။ ဆရာမ မလုပ္ျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကို စိတ္ဝင္စားတယ္။ စိတ္ဝင္စားေတာ့ ၂၀၁၀ မွာ ပညာေရးနဲ႔ဆုိင္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္း Volunteer Internship Program (V.I.P) လို႔ ေခၚတယ္၊ အဲဒီအဖြဲ႔ေလးမွာစၿပီး ပါဝင္ျဖစ္တယ္။ 

အဲဒီအဖြဲ႔ေလးက အခုဆုိရင္ သက္တမ္းငါးႏွစ္ရိွၿပီ။ အဖြဲ႔မွာ ဘာေတြလုပ္ျဖစ္လဲဆုိေတာ့ ပရဟိတလုပ္ငန္းေတြ၊ စာသင္တာေတြ၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ပညာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ စာလိုက္သင္တာေတြ၊ ဆရာ၊ ဆရာမေတြကို TOT Training ေပးတာေတြ၊ အျမင္ဖြင့္သင္တန္းေတြလုပ္တယ္။ ပညာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးက်မ Education Project Manager အေနနဲ႔ ပါဝင္ေပးေနတယ္။ 

ၿပီးေတာ့ က်မဘာေတြလုပ္ေနလဲဆုိရင္ ပရဟိတစိတ္ဓာတ္ ျမွင့္တင္ဖုိ႔အတြက္၊ လူငယ္ေတြထဲမွာ ပရဟိတစိတ္ဓာတ္ကုိ ေရရွည္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတုိးတက္ဖုိ႔အတြက္ကို က်မတုိ႔ စဥ္းစားတဲ့အခါ လူငယ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲေတာ္ေတာ္၊ အရမ္းပဲ ခ်မ္းသာခ်မ္းသာ၊ ဘယ္ေလာက္ပဲစမတ္က်က်၊ သူတို႔ စိတ္ဓာတ္က သူမ်ားအတြက္ ဆုိတဲ့အျမင္ မရိွဘူး။ တခုခုလုပ္မယ္ဆုိရင္ ကိုယ္က်ိဳးအတြက္ပဲ ၾကည့္ေနမယ္ဆုိရင္ ဒီလူငယ္ေတြကို ဘာမွ သံုးစားလို႔ရမွာမဟုတ္ဘူး။ သူ႔အတြက္ သူပဲ လုပ္ေနမွာပဲ။ 

အဲဒါကိုစဥ္းစားမိေတာ့ လူငယ္ေတြအတြက္ ႏိုင္ငံေရးပဲလုပ္လုပ္၊ ပရဟိတစိတ္ဓာတ္ရိွတဲ့လူက ႏိုင္ငံေရးလုပ္လည္း ဒါ အမ်ားအတြက္ဆုိၿပီးစဥ္းစားတယ္၊ ရိုးသားတယ္၊ ေျဖာင့္မတ္တယ္။ ေနာက္ပရဟိတပဲလုပ္လုပ္ လူမႈေရးထဲမွာပဲဝင္ဝင္၊ စီးပြားေရးပဲလုပ္လုပ္ ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက ပရဟိတစိတ္ အေျခခံရိွတယ္ ဆုိရင္ သူ႔ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြက အက်ိဳးရိွမယ္။ အမ်ားအတြက္လည္း ၾကည့္တတ္မယ့္ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ိဳးေတြ ရိွလာမယ္။ 

အဲဒါမ်ိဳးကို က်မတုိ႔က စဥ္းစားမိေတာ့ လူငယ္ေလးေတြအတြက္ Internship ဆုိတဲ့ အစီအစဥ္နဲ႔ ပရဟိတ လုပ္ငန္းေတြကိုသင္တန္းေတြေပးတယ္။ သူတုိ႔ကိုက်မတုိ႔ရဲ႕ Project ေတြရိွတဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးပညာသင္ေက်ာင္း ေတြမွာတာဝန္ခ်ေပးတယ္။ ခရီးေတြ အတူထြက္တာရိွတယ္၊ အဲဒါမ်ိဳးေတြလုပ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ အာဆီယံကၽြမ္းက်င္ ေစတနာ့ဝန္ထမ္းေတြေခၚၿပီး သူတုိ႔နဲ႔အတူ ပရဟိတလုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္တာေတြ၊ ေက်းရြာဖြံ႕ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ေစၿပီး ေလ့က်င့္ေပးတယ္။ 

က်မ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္မွာစၿပီး ႏိုင္ငံတကာ INGO အဖြဲ႔အစည္းတခုမွာ အလုပ္ဝင္ေနတယ္။ အဲဒီမွွာ က်မ အဓိကဘာလုပ္ရလဲ ဆုိေတာ့ အစိုးရပိုင္းနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ၿပီးေတာ့ အစိုးရေတြက ဒီထက္ပိုၿပီး Responsive ျဖစ္လာေအာင္၊ ေနာက္ Good Governance ဆုိတာကုိ ေအာက္ေျခလူထုအေၿခခံတဲ့ ဖြံၿဖိဳးမႈ Bottom-up Planning အတြက္ သင္တန္းေတြ ေပးတယ္၊ ခ်ိတ္ဆက္ေပးမယ္။ အဲဒီသင္တန္းေတြမွာ က်မက ကူညီေပးတယ္။ အဲဒါအျပင္ကို ေက်းရြာမွာရိွတဲ့လူငယ္ေတြကိုစုၿပီး Fellowship ဆုိတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ သင္တန္းေပးတယ္။ 

က်မတုိ႔ အဓိက လုပ္ေဆာင္တာက ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးျဖစ္စဥ္ေတြမွာ လူငယ္ေတြက အဓိပၸါယ္ျပည့္ဝစြာ ပူးေပါင္းပါဝင္ ေဆာင္ရြက္လာဖုိ႔အတြက္၊ အစိုးရနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္မႈေတြ ေကာင္းလာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးတာပါ။ အဓိကက လူငယ္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအပိုင္းေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါတယ္။ က်မ ဒီလမ္းေၾကာင္းေပၚကို ဘယ္လိုေရာက္လာလဲဆုိေတာ့ ရိုးရိုးရွင္းရွင္းေလးပါပဲ။ က်မက ဗုဒၶဘာသာဝင္တေယာက္ဆုိေတာ့ ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက ဗုဒၶဘုရားရွင္ ေဟာထားတာရိွတယ္၊ “သူတပါးအေပၚ ေမတၱာထားရမယ္” ေပါ့။ 

သူတပါးအေပၚ ေမတၱာထားျခင္းဟာ ေကာင္းတယ္ဆုိၿပီး က်မနားလည္ ယံုၾကည္ထားတဲ့ အရာတခုေပါ့။ က်မ ေက်ာင္းတက္ေနရင္းနဲ႔ ကိုယ္ကပညာေရးတကၠသိုလ္ တက္ေနတာဆုိေတာ့ ဆရာမလုပ္ရမွာဆုိေတာ့ အဲဒီမွာကတည္းက က်မဘုန္းေတာ္ႀကီးပညာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ စာသင္ေပးတယ္။

ကိုယ့္အတြက္လည္း ေလ့က်င့္ၿပီးသားျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ သင္ၾကားတဲ့အခါ အေတြ႔အႀကံဳေတြရတယ္။ သူတုိ႔ကုိလည္းသိသေလာက္ ေ၀မွ်တဲ့အတြက္ သူတုိ႔လည္းအက်ိဳးရွိတယ္ေပါ့။ 

က်မ ၂၀၁၂ မွာ အာဆီယံဖုိရမ္ကိုသြားၿပီး တက္ေရာက္ခဲ့တယ္။ အဲဒီကေန ျပန္လာေတာ့ ၂၀၁၂ ဒီဇင္ဘာမွာ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုးဆုိင္ရာ လူငယ္ေတြ႔ဆံုပြဲ “ျမန္မာလူငယ္ဖုိရမ္”ကို ဦးေဆာင္က်င္းပတဲ့ အဖြဲ႔ထဲမွာ က်မပါဝင္ခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာပါဝင္ခဲ့ၿပီး အမ်ိဳးသားလူငယ္ Congress မွာလူငယ္ေရးရာမူဝါဒနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ လုပ္တယ္။ က်မအခုလုပ္ငန္းခြင္ထဲေရာက္ေနၿပီဆုိေတာ့ အလုပ္နဲ႔ သက္ဆုိင္တဲ့အရာေတြကို ေန႔တုိင္းေလ့လာျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ က်မအမ်ိဳးသားလူငယ္ Policy နဲ႔ ပတ္သက္တာေတြ ေလ့လာျဖစ္တယ္။ 

အမ်ိဳးသားလူငယ္ေရးရာ မူဝါဒက တျခားႏိုင္ငံေတြမွာ ဘယ္လိုေတြလုပ္ျဖစ္ခဲ့လဲ၊ ၿပီးေတာ့ ၂၀၁၃ ေအာက္တုိဘာမွာ အဇာဘိုင္ဂ်န္ (Azerbaijan) ႏိုင္ငံမွာ UN ကေန ဦးေဆာင္က်င္းပခဲ့တဲ့ First Global Forum on Youth Policies ဆုိတဲ့ပြဲမွာ က်မ ျမန္မာႏိုင္ငံကိုယ္စားျပဳအေနနဲ႔ သြားၿပီးတက္ေရာက္ခဲ့တယ္။ အဲဒီကျပန္လာေတာ့ က်မရဲ႕ ေလ့လာမႈေတြပိုရိွလာတယ္။ လူငယ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ပိုၿပီး ေလ့လာျဖစ္တယ္။

စာအုပ္စာတမ္းေတြ မ်ားမ်ားဖတ္တာထက္စာရင္ က်မက သင္ယူရင္းနဲ႔ ေလ့လာတာမ်ားတယ္။ က်မအဓိက အနာဂတ္ ရည္မွန္းခ်က္ကေတာ့ ဒီလိုလူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြကို မ်ားမ်ားလုပ္သြားခ်င္တယ္။ လုပ္သြားသေလာက္လည္း ထိေရာက္ခ်င္တယ္။ တေန႔တာခ်င္းစီကို အဓိပၸါယ္ရိွရိွနဲ႔ ျဖတ္သန္းသြားခ်င္တယ္။ 

လက္ရိွ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရိွတဲ့ လူငယ္က႑ကိုဘယ္လိုျမင္မိလဲဆုိေတာ့ က်မတုိ႔လူငယ္ေတြ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈ ျဖစ္စဥ္ကို ေလွကားအဆင့္နဲ႔ခြဲရင္ ၈ ဆင့္မွာ ၿမိဳ႕ျပမွာရိွတဲ့ လူငယ္ေတြက အျမင့္ဆံုး ေလွကားဆုိတဲ့အဆင့္၊ လူငယ္နဲ႔ လူႀကီးလုပ္ေဆာင္မႈေတြမွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္တဲ့အခါ ဦးေဆာင္လုပ္ေဆာင္တဲ့အခါ မွ်ေျခ အေျခအေနမွာရိွေနတာ၊ Partner အဆင့္ေပါ့။ ၿမိဳ႕နယ္ ေက်းရြာကလူငယ္ေတြကေတာ့ ေလွကားရဲ ့ ဒုတိယအဆင့္ဆိုတဲ့ ဟန္ျပ Decoration အဆင့္မွာပဲ ရိွေသးတယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ ယံုၾကည္မႈကို ေနရာေပးျခင္းအားျဖင့္ ျမွင့္တင္ေပးရမယ္။ ၿမိဳ႕ျပက လူငယ္ေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီး ဦးေဆာင္လာႏိုင္တာကို ေတြ႔ရတယ္။ 

နယ္ပယ္ေပါင္းစံုမွာ ႀကိဳးစားေနတဲ့ လူငယ္ေတြကို ဘယ္လိုျမင္မိလဲဆုိရင္ လူငယ္ေတြ အကုန္လံုးကေတာ့ ႀကိဳးစား ေနၾကတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ တခုအေရးႀကီးတာက ဘာလဲဆုိေတာ့ “အခြင့္အလမ္းအခြင့္အလမ္း၊ အခြင့္အလမ္းမရွိဘူး အခြင့္အလမ္းလိုတယ္" ဆုိတာထက္ ကိုယ္လုပ္ေနတဲ့ အေၾကာင္းအရာမွာ ကၽြမ္းက်င္ပုိင္ႏုိင္ဖုိ႔ အရင္ ဦးစားေပး ရပါလိမ့္မယ္။ 

အခြင့္အလမ္းမရွိတာ၊ လူငယ္ေတြ ဖိႏွိပ္ခံရတာ ၊ ဥေပကၡာျပဳခံရတာ ခုမွမဟုတ္ဘူး။ ဒါကုိလည္းေျပာင္းလဲဖု႔ိ ႀကိဳးစားသလုိ ကိုယ္ေရာက္ေနတဲ့ေနရာမွာလည္း အေကာင္းဆံုးႀကိဳးစားရမယ္။ ဥပမာ- Graffiti ဆြဲတယ္ ဆုိရင္ေတာင္ Graffiti ကိုေသခ်ာအေသးစိတ္ ေလ့လာၿပီးေတာ့ ကမာၻ႔အဆင့္မီဆြဲႏိုင္တယ္ဆုိရင္ သူက Professional ျဖစ္သြားတာပဲ။ အဲဒီေတာ့ က်မတုိ႔ လူငယ္ေတြကိုဘယ္ေနရာမွာ၊ ဘာပဲလုပ္ေနလုပ္ေန ကၽြမ္းက်င္လိမၼာတဲ့ အဆင့္ထိေရာက္ေအာင္ ႀကိဳးစားေစခ်င္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါဟာ ေကာင္းေသာေျပာင္းလဲျခင္းဖက္ သြားတာမ်ိဳး ျဖစ္ရမယ္၊ ႏိုင္ငံအတြက္ကိုလည္း ၾကည့္ေပးရမယ္။ 

လက္ရိွ မၾကာေသးခင္က ျဖစ္ပြားသြားတဲ့ ေက်ာင္းသားသပိတ္ကိုအၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းခံရတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး က်မသေဘာထားက ဘယ္လိုရိွလဲဆုိရင္ က်မက လူငယ္လႈပ္ရွားမႈေတြကို လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ သူတေယာက္ ျဖစ္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ လူငယ္ကြန္ရက္မွာလည္း ဦးေဆာင္ေနတယ္ဆုိေတာ့ လူငယ္တေယာက္ အေနနဲ႔ ဘယ္လိုျမင္လဲဆုိေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြမွာလည္း လူငယ္ေတြပါဝင္ေနတယ္။ သူတုိ႔ကိုဖိႏွိပ္လိုက္တာဟာ က်မတုိ႔ကိုဖိႏွိပ္လိုက္တာနဲ႔ အတူတူပဲ၊ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုးမွာရိွတဲ့ လူငယ္ေတြကိုဖိႏွိပ္လိုက္သလို ခံစားရတယ္။ 

ေက်ာင္းသားေတြကို အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းလိုက္တယ္ဆုိတာ က်မတို႔ လူငယ္ေတြအားလံုးကို ၿဖိဳခြင္းလိုက္သလိုပဲ။ ၿမိဳ႕ေပၚမွာ ေနေနေပမယ့္ က်မတို႔ မလံုၿခံဳသလိုခံစားရတယ္။ ဒီလိုအၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းလိုက္တာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္အတြက္ သိပ္ကိုမွားတယ္။ ဒီလူငယ္ေတြရဲ႕ တန္ဖုိးရွိမႈအေပၚမွာအေလးစိုက္မႈ မရိွဘူး။ လူငယ္ေတြရဲ႕ ေတာင္းဆုိမႈကို ျပန္ၿပီးစကတည္းက အေလးေပးမႈမရိွဘူး၊ အဖက္ျပန္မလုပ္ဘူး။ အဖက္ျပန္မလုပ္လို႔ ဒီလိုမ်ိဳး ထိပ္တုိက္ေတြ႔ဆံုမႈေတြ၊ ဒီလိုေနာက္ဆက္တြဲ ဆႏၵျပမႈေတြ ျဖစ္လာတယ္။ 

ေက်ာင္းသားသပိတ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ က်မေရးထားတဲ့ စာရြက္ထဲမွာဆုိရင္ လူငယ္ေတြက တာဝန္ေက်ဖို႔ လိုတယ္။ အခုေက်ာင္းသားသပိတ္မွာဆုိရင္ လူငယ္ေတြကတာဝန္ေက်တယ္။ အားလံုးရဲ႕ ဆႏၵေတြကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး ေတာင္းဆုိေပးတယ္၊ အနစ္နာခံတယ္၊ သတိၱရိွတယ္၊ ရဲရင့္တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူငယ္ေတြရဲ႕ လက္ရိွအေျခအေနကုိ ႏုိင္ငံတကာက ေလးစားေလာက္တဲ့ အဆင့္ပါ။ 

က်မႏုိင္ငံတကာ ပြဲေတြသြားတုိင္း ႏုိင္ငံအမည္ကုိသာ အထင္ေသးခံရရင္အေသးခံမယ္။ လူငယ္လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ပက္သက္လာရင္ေတာ့ ရင္ေကာ့ၿပီး ေျပာႏုိင္တဲ့အဆင့္မွာရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာကေတာင္ အခုဆုိ Campaign ေတြ လုပ္ၿပီးေက်ာင္းသားေတြကို ေထာက္ခံေနတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမွာ ေက်ာင္းသားေတြကို အတုယူၿပီး က်န္တဲ့ လူငယ္ ေတြကလည္း သူတုိ႔လိုမ်ိဳးသူနဲ႔ ထပ္တူတာဝန္ယူတတ္တဲ့ စိတ္ဓာတ္မ်ိဳး၊ သတိၱရိွတဲ့ စိတ္ဓာတ္မ်ိဳး ျဖစ္လာေစခ်င္တယ္။

သီဟတုိး 

"အပတ္စဥ္ထုတ္ ဧရာ၀တီဂ်ာနယ္ အတြဲ ၂ အမွတ္စဥ္  ၁၂ မွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္" 

ဧရာ၀တီ