ျမန္မာကို ဩဇာလႊမ္းေရး အေမရိကန္ႏွင့္ အာရွႏိုင္ငံၾကီးမ်ား အျပိဳင္ၾကိဳးစား

ေရြးေကာက္ပြဲ, အေမရိကန္, တ႐ုတ္, အိႏၵိယ, ဂ်ပန္

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၾကားေနဝါဒသာ က်င့္သုံးသင့္ေၾကာင္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာဆိုထားသည္

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (NLD) ဦးေဆာင္ အႏိုင္ရခဲ့သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲသည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ အခ်က္အခ်ာက်စြာ တည္ရွိေနသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအား တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယ၊ ဂ်ပန္ႏွင့္ အေမရိကန္ တို႔ က ဩဇာလႊမ္းမိုးရန္ အ႐ူးအမူး ၾကိဳးစားေနမႈကို ျပန္လည္ေနရာခ်ေနရသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကဲ့သို႔ ေအာင္ျမင္သည့္ အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ အနည္းငယ္မွ်သာ ရွိပါသည္။ ေရြးေကာက္ပြဲမက်င္းပမီ လအနည္းငယ္အလိုတြင္ တ႐ုတ္သမၼတ ရွီက်င္ဖ်င့္ႏွင့္ အိႏၵိယ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေနရိန္ျဒာမိုဒီက ဖိတ္ေခၚ ေတြ႔ ဆံုခဲ့သည္။ အနာဂတ္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အာဏာရႏိုင္သည္ဟု သူတို႔ ယူဆခဲ့ၾက၍ ျဖစ္သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ ေနအိမ္သို႔ အေမရိကန္သမၼတ အိုဘားမား ၂ ႀကိမ္ လာေရာက္ေတြ႔ဆံုခဲ့သည္။

ယခုလာမည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အစိုးရတခုဖြဲ႔စည္းေရးႏွင့္ ရာစုႏွစ္၀က္ၾကာ စစ္တပ္၏ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ရန္ ျပင္ဆင္ထားရာ တုန္႔ျပန္မႈမ်ားကို သတိႀကီးစြာျဖင့္ ခ်ိန္ညွိလုပ္ေဆာင္သြားရန္ လိုအပ္သည္ဟု ေလ့လာဆန္းစစ္သူမ်ားက ေျပာၾကသည္။

အစိုးရအသစ္က မည္သည့္ အသြင္သ႑န္ရွိမည္ကို မည္သူမွ် မသိၾကပါ။ အေျခခံဥပေဒက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမၼတ မျဖစ္ႏိုင္ေအာင္ တားဆီးထားသည္။ သူ၏ သားမ်ားက ႏိုင္ငံျခားသားျဖစ္ေနၾကေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ စစ္တပ္က အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးတြင္ ဗီတိုအာဏာ ကိုင္စြဲထားသလို အေရးပါသည့္ ျပည္ထဲေရး၊ ကာကြယ္ေရး ႏွင့္ နယ္စပ္ေရးရာ ကဲ့သို႔ ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားကို ဆက္လက္ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည္။ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ စုစုေပါင္း၏ ၄ ပံု ၁ပံု ကို ေရြးေကာက္ခံ မဟုတ္သည့္ စစ္ဘက္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ရယူထားသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဘက္မလိုက္ ၀ါဒကို ဆက္လက္ကိုင္စြဲသြားမည္ ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အေမရိကန္ႏွင့္ ၿဗိတိန္မွ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ နီးကပ္၍ ေကာင္းမြန္ေသာ ဆက္ဆံေရး ရွိေသာ္လည္း အိႏၵိယ၊ တ႐ုတ္ႏွင့္ အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ား စသည့္ အိမ္နီးခ်င္းမ်ားကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားမည္ မဟုတ္ဟု သူက ေျပာခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတခုတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရးတိုးတက္ ေကာင္းမြန္လာရန္ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ၂ ႏိုင္ငံ၏ နီးကပ္ေသာဆက္သြယ္မႈကို အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ျခင္းျဖစ္သလို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ အေရးပါမႈကုိ ေရာင္ျပန္ဟပ္ျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။

ယခု အပတ္အတြင္း ထုတ္ေ၀ခဲ့သည့္ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ အာေဘာ္ Global Times သတင္းစာ က ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကာလရွည္ၾကာစြာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံသူျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္သြယ္မႈ မျဖတ္ေတာက္ရန္ ႏွင့္ အေမရိကန္ႏွင့္ ခိုင္မာေသာ ဆက္ဆံေရးတည္ေဆာက္ျခင္းကို သတိေပးခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ပါက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးေသာ ဆက္ဆံေရးမွ ရရွိႏိုင္မည့္ ဗ်ဴဟာေျမာက္ေနရာႏွင့္ အရင္းအျမစ္မ်ား ဆံုး႐ံႈးသြားသည္ကို ျမင္ေတြ႔ရလိမ့္မည္ဟု ဆိုသည္။

၁၉၉၀ ႏွင့္ ၂၀၀၀ ႏွစ္မ်ားအတြင္းတြင္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ေရွာင္ဖယ္ထားၾကခ်ိန္တြင္ ျမန္မာ စစ္အစိုးရက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ကုန္သြယ္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ၿပီး တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ ေရအား လွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းမ်ား၊ ေၾကးနီ သတၱဳတြင္းမ်ား၊ ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ ပိုက္လိုင္းမ်ားတည္ေဆာင္ရန္ သေဘာတူလက္မွတ္ ေရးထိုးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ေဒသ ေက်ာက္ျဖဴၿမိဳ႕ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆံုး ေရနက္ဆိပ္ကမ္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ အထူးစီးပြားေရး ဇုန္တခု တည္ေဆာက္ရန္ အစီအစဥ္၏ တစိတ္တပိုင္း ျဖစ္သည္။

အဆိုပါ စီးပြားေရးဇုန္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္ ကန္ထ႐ိုက္ရရွိရန္ အတြက္ အဆိုျပဳေလွ်ာက္ထားရာတြင္ ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိရန္ တ႐ုတ္ ကုမၸဏီႀကီးမ်ားက ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကသည္။ အဆိုပါ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အစိုးရက ခ်မွတ္ ဖြယ္ရွိေနသည္။

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရး နက္႐ိႈင္းမႈေၾကာင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ၏ လႊမ္းမိုးမႈကို ခံေနရသည္ဟု ျမန္မာႏိုင္ငံသား အမ်ားက ထင္ျမင္ခဲ့ၾကသည္။ စစ္အစိုးရ အာဏာစြန္႔လႊတ္ခဲ့ၿပီး စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေဟာင္းမ်ား ဦးေဆာင္သည့္ အရပ္သား အစိုးရ အာဏာ ရရွိလာၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ အစိုးရသစ္က ျပည္သူလူထု ႏွစ္သက္ျခင္းမရွိေသာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃.၇ ဘီလီယံ တန္ ျမစ္ဆံု စီမံကိန္းကို ရပ္ဆိုင္းလိုက္သည္။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသို႔ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား ေထာက္ပံ့ေပးမည့္ အဆိုပါ စီမံကိန္း၏ ေရျမဳပ္ဧရိယာမွာ စင္ကာပူႏိုင္ငံ အရြယ္အစားခန္႔ ရွိသည္။

ထိုအခ်ိန္မွစ၍ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ျပန္လည္တည္ေဆာက္ႏိုင္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ Xiamen တကၠ သိုလ္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေလ့လာေရး သုေတသန ေက်ာင္းမွ ပါေမာကၡတဦး ျဖစ္သည့္ ဖန္ဟုန္ေဝက တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသည္ သူ၏ ပံုရိပ္ကို ျပန္လည္ျမွင့္တင္ရန္ အတြက္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ အတိုက္အခံမ်ားႏွင့္ ပိုမိုသိမ္ေမြ႔ ေသာ ဆက္ဆံေရးတိုးတက္လာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္ဟု ေျပာသည္။

အိႏၵိယႏိုင္ငံကလည္း ျဖစ္ေပၚေနသည့္ အေျပာင္းအလဲအေပၚ ၎၏ ဆက္စပ္ပတ္သက္မႈမ်ားကို တိုးခ်ဲ႕ရန္ႏွင့္ အိႏၵိယ သမုဒၵရာ အတြင္းမွ ၎၏ လံုၿခံဳေရးကို ကာကြယ္ရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္တို႕ႏွင့္ ခ်ိန္ကိုက္လႈပ္ရွားေနသည္။ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ အတြင္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အိႏၵိယ သမုဒၵရာအတြင္းတြင္ သီရိလကၤာ၊ ပါကစၥတန္ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံေရး တည္ေဆာက္ႏိုင္သကဲ့သို႕ ေရတပ္ကိုလည္း တိုးခ်ဲ႕ေနသည္ကို အိႏိၵယကို စိုးရိမ္ေနသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အိႏၵိယ သံအမတ္ႀကီးေဟာင္း ရာဂ်စ္ဘတ္တီယာက ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေနရိန္ျဒာမိုဒီ၏ အေရွ႕ အာရွ စီးပြားေရးမ်ားႏွင့္ ပိုမိုဆက္ဆံေဆာင္ရြက္မည့္ အစီအစဥ္တြင္ အေရွ႕ဘက္မွ ႏိုင္ငံမ်ားက အေရးပါသည့္ ေနရာမွ ပါ၀င္ေနသည္ဟု ေျပာသည္။

“တေယာက္က ထြက္သြားၿပီး တေယာက္က ၀င္လာမယ့္ အေျခအေနမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံက သူ႔ရဲ႕ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံႀကီးေတြကို လိုအပ္ပါတယ္။ အိႏၵိယႏိုင္ငံက ဆက္ဆံမႈေတြ ပို ျဖစ္ထြန္းလာဖို႔ တြန္းအားျဖစ္ပါမယ္” ဟု ရာဂ်စ္ဘတ္တီယာက ေျပာသည္။

ဂ်ပန္ႏိုင္ငံကလည္း ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္မ်ားအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ စီးပြားေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို တိုးခ်ဲ႕ လာခဲ့ရာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာင္ဘက္မွ သီလ၀ါ အထူးစီးပြားေရး ဇုန္အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ စီးပြားေရးဇုန္၏ အေျခခံ အေဆာက္ အဦး အမ်ားစုကို ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း ျဖစ္ၿပီး အေရွ႕ေတာင္အာရွတြင္ တ႐ုတ္၏ လႊမ္းမိုးမႈကို ယွဥ္ၿပိဳင္မည္ ျဖစ္သည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား အေပၚ မည္သို႔ သေဘာထားမည္ကို ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားက ေသခ်ာ စြာ မသိၾကေသးပါ။ “NLD က ႏိုင္ငံျခား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ဘယ္လို ဆက္ဆံမယ္ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ က်ေနာ္တို႔ မွာ သတင္း အခ်က္အလက္ အနည္းငယ္ပဲ ရပါေသးတယ္” ဟု ဂ်ပန္အစိုးရ လက္ေအာက္ခံ အဖြဲ႔အစည္းတခု ျဖစ္သည့္ Japan External Trade Organization မွ ေလ့လာဆန္းစစ္သူ တဦးျဖစ္သည့္ တိုရွီဟီ႐ိုမီဇူတာနီက ေျပာသည္။

အခ်ိဳ႕ကမူ ပုစာၦသစ္အတြက္ မသိကိန္းမွာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံ ျဖစ္မည္ဟု ယူဆၾကသည္။

ေလ့လာဆန္းစစ္သူမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးသမားမ်ားက အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၏ အခန္းက႑ေၾကာင့္ ေႏွာင့္ေႏွးမႈ ျဖစ္လာမည့္ အႀကီးမားဆံုး ျပႆနာမွာ ယခင္စစ္အစိုးရႏွင့္ စီးပြားေရး အရ ပတ္သက္မႈရွိခဲ့ေသာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ မ်ားက အေမရိကန္ အစိုးရ၏ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ စာရင္းတြင္ ပါ၀င္ေနဆဲ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ အေမရိကန္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အလားအလာရွိေသာ စီးပြားဖက္ အေရအတြက္ကို အကန္႔အသတ္ ျဖစ္ေစသည္။

က်န္ရွိေနေသးသည့္ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို ပယ္ဖ်က္ေရးအတြက္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ရန္ ေစာလြန္းေနေသးသည္ဟု အေမရိကန္ အစိုးရက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္း အေျခအေနမ်ား တည္ၿငိမ္မႈ ရရွိသြားၿပီးမွသာ မူ၀ါဒ အေျပာင္းအလဲေပၚေပါက္ လာမည္ ျဖစ္သည့္ အတြက္ ေျပာဆိုရန္ ေစာေသးသည္ဟု ဆိုသည္။

ႏို၀င္ဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔ညတြင္ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမားက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို တယ္လီဖုန္းႏွင့္ ဆက္ သြယ္၍ NLD ပါတီ၏ ေအာင္ျမင္မႈကို ခ်ီးက်ဴး ဂုဏ္ျပဳခဲ့သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲေန႔ရက္သည္ မွတ္တိုင္တခုျဖစ္ေသာ္လည္း အစိုးရဖြဲ႔စည္းေရးက တိုင္းျပည္ကို မွန္ကန္ေသာ လမ္းေၾကာင္းသို႔ ဦးတည္သည့္ ေနာက္ထပ္ ေျခလွမ္းမ်ား ျဖစ္သည္ဟု အေမရိကန္ အစိုးရက ေျပာသည္။

ယခုအခ်ိန္တြင္ အနည္းငယ္မွ်သာ အကန္႔အသတ္ျဖင့္ ရွိေနသည့္ ၂ ႏိုင္ငံလံုး၏ လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔မ်ား ဆက္ဆံေရး ပိုမို၍ ပံုမွန္ျဖစ္ေစျခင္းလည္း ပါ၀င္လာရမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း အေမရိကန္ဘက္က တုန္႔ျပန္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ဆႏၵနည္းပါးေနသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အေနာက္သို႕ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ ယိမ္းမည္နည္းဆိုသည့္ ေမးခြန္းကို ေျဖမည့္အခ်ိန္က်မွသာ အားလုံးကို ေျဖရွင္းႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။

“ဒါကေတာ့ လူတိုင္း အေလးထားေစာင့္ၾကည့္ေနၾကတဲ့ ကိစၥ တခုပါပဲ” ဟု တ႐ုတ္ ပါေမာကၡ ဖန္ဟုန္ေဝက ေျပာသည္။

(The Wall Street Journal သတင္းစာပါ James Hookway ႏွင့္ Shibani Mahtani တို႕၏ Asian Nations, U.S. Jockey for Myanmar Influence ကို ႏိုင္မင္းသြင္ ဘာသာျပန္သည္)

irrawaddy