ေအးခဲေနခဲ့ရသည့္ အေမရိကန္-အိႏ္ၵိယဆက္ဆံေရး

လြန္ခဲ့ေသာဆယ္စုႏွစ္မ်ားက တ႐ုတ္၊ ႐ုရွားႏွင့္ ဘရာဇီးကဲ့သုိ႔ေသာ တျခား အင္အားၾကီးႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ အေမရိကန္၏ ဆက္ဆံေရးအေျခအေနမွာ ဆိုးရာမွ ပိုဆိုးဝါးသည့္ အေနအထားသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ႁခြင္း ခ်က္ႏိုင္ငံတစ္ခုမွာ အိႏိ္ၵယပင္ ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အိႏိ္ၵယသံအမတ္ ဒီရာႏိုကိုဘရာဂိတ္ ႏွင့္ ပတ္သက္၍ နယူးေဒလီႏွင့္ ဝါရွင္တန္တို႔အၾကား မႏွစ္ၿမိဳ႕ဖြယ္ရာ ကေတာက္ကဆ မျဖစ္ခင္အထိ ႏွစ္ႏုိင္ငံ အစိုးရမ်ားအၾကား အဆင္ေျပ ေခ်ာေမြ႔ခဲ့၏။

အိႏိ္ၵယႏွင့္ အေမရိကန္တို႔မွာ တူညီေသာတန္ဖိုးထားမႈမ်ား ရွိပါသည္။ ႏွစ္ႏိုင္ငံ စလံုးသည္ ကမၻာ့အၾကီး ဆံုး ဒီိမိုကေရစီ ႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္ၾကသလို တ႐ုတ္၏ တိုးတက္လာမႈအေပၚတြင္ စိုးရိမ္စိတ္ျဖင့္ ႐ႈျမင္ၾကျခင္း လည္း တူညီသည္။ အိႏိ္ၵယမွ ေရၾကည္ရာျမက္ႏုရာ ရွာေဖြသူမ်ားအဖို႔ အေမရိကန္သည္ အခြင့္အလမ္းရွိ သည့္တိုင္းျပည္ ျဖစ္သည္။ အိႏ္ၵိယမွ အေမရိကန္သုိ႔ ေရႊ႔ ေျပာင္းေနထုိင္သူမ်ားသည္ အေမရိကန္ တို႔ အထင္ၾကီးဖြယ္ရာ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားကိုပင္ ရရိွေနၾကသည္။

သူမ၏ အိမ္အကူ ပါဝင္ပတ္သက္ေနသည့္ ဗီဇာလိမ္လည္မႈျဖင့္ အေမရိကန္ အာဏာပိုင္မ်ားက တရားစြဲ ဆို ခံရေသာ “ဒီရာနီကိုဘရာဂိတ္” သည္ အေမရိကန္ တို႔က လက္မခံသည့္ အေၾကာင္းၾကားခ်က္ ရရွိၿပီး ေနာက္ သံတမန္ ကင္းလြတ္ခြင့္ေၾကာင့္သာ အိႏိ္ၵယသို႔ ျပန္ခဲ့ရသည္။ အိႏ္ၵိယ အေမရိကန္ ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ ဆံေရးလည္း ယိုင္သြားရသည္။ သို႔ရာတြင္ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရးမွာ အလ်င္အျမန္ ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ လာရန္ မေမွ်ာ္လင့္ႏုိင္ေသး။ အမွန္မွာ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနသည္ မၾကာမီ ပိုၿပီး တင္းမာလာႏုိင္ သည္။ အေၾကာင္းမွာ ပိုမိုထင္ရွားေက်ာ္ၾကားသည့္ အိႏိ္ၵယတစ္ဦး ျဖစ္သူ “ နာရန္ဒါမုိဒီ” သည္လည္း ဗီဇာ အျငင္းပြားမႈ ပါဝင္ပတ္သက္ေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

အိႏိ္ၵယတြင္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲအား ေမလတြင္ က်င္းပမည္ျဖစ္သည္။ ကြန္ဂရက္ပါတီက ဦးေဆာင္ေနသည့္ ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရအား စြမ္းေဆာင္ရည္မရွိဟု ျမင္ေနၾကသည္။ ၎၏ အဓိကၿပိဳင္ဘက္ ျဖစ္ေသာ ဟိႏၵဴအမ်ဳိးသားေရး ဘီေဂ်ပီ ပါတီက တစ္ပမ္းသာေနသည္။

ဘီေဂ်ပီပါတီ၏ အေရးပါေသာ ေခါင္းေဆာင္မွာ ဂူဂ်ာရတ္ အေနာက္ဘက္ ျပည္နယ္ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ျဖစ္ၿပီး အသက္ ၆၃ ႏွစ္ ရွိ သည့္ “နာရန္ဒါမိုဒီ” ျဖစ္သည္။ မိုဒီသည္ သာမန္ျပည္သူကို ကိုယ္စားျပဳသူအျဖစ္ေရာ ဂူဂ်ာရတ္၏ ေတာင့္တင္းေသာ စီးပြားေရးကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားေစကာ အိႏိ္ၵ၏ နာမည္ဆိုးႏွင့္ေက်ာ္ၾကား ေသာ ၾကိ္ဳးနီစနစ္ကို တိုက္ဖ်က္ႏုိင္သည့္ လက္ေတြ႔သမား အျဖစ္ပါ သူ႔အား အထင္ၾကီးစြဲလမ္းေစရန္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ဘီေဂ်ပီပါတီသာ လႊမ္းမိုးႏုိင္ခဲ့လွ်င္ မိုဒီသည္ အိႏိ္ၵယ၏ ေနာက္တက္မည့္ ဝန္ၾကီး ခ်ဳပ္ ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။

သို႔ရာတြင္ အေမရိကန္တို႔အဖို႔မူ သူသည္ ၾကိဳဆိုဖိတ္ေခၚျခင္းမခံရေသာ သူသာ ျဖစ္ပါသည္။ အဘယ့္ ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္၊ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဂိုဏ္းဂဏအၾကမ္းဖက္မႈ၏ ေၾကာက္ မက္ဖြယ္ရာ အျဖစ္အပ်က္တြင္ ပါဝင္သည္ဟု စြပ္စြဲခံရျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ မူဆ လင္လူအုပ္၏ ရထား မီး႐ိႈ႔မႈေၾကာင့္ ဟိႏ္ၵဴ ဘုရား ဖူးေျခာက္ဆယ္ ေသဆံုးခဲ့ၿပီးေနာက္ ဂူဂ်ာရတ္တြင္း မူဆလင္ဆန္႔က်င္ေရး အဓိက႐ုဏ္း သံုးရက္ၾကာျဖစ္ကာ လူေပါင္း တစ္ေထာင္ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရသည္။ အမ်ားစုမွာ မူဆလင္ မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ (အိႏိ္ၵယ၏ လူဦးေရ ၁ ဒသမ ၂ ဘီလီယံရွိသည့္ အနက္ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔မွာ မူဆလင္ မ်ား ျဖစ္သည္။) မိုဒီအား ေဝဖန္သူမ်ားက သူသည္ ကိုယ္က်င့္တရားအရ မည္သူကမွ လက္မခံႏုိင္သည့္ အၾကမ္းဖက္မႈကို ခြင့္လႊတ္လက္ခံခဲ့သလို အားေပးအားေျမာက္ ပင္ျပဳခဲ့သည္ဟု ေျပာၾကားသည္။

၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္တြင္ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး ဌာနက မိုဒီ၏ အေမရိကန္ခရီးအတြက္ ကိုင္ေဆာင္ထားသည့္ဗီဇာ အား တရားမဝင္ေတာ့ေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။ အဓိက႐ုဏ္းကာလအတြင္း ျပည္နယ္ စည္းမ်ဥ္း စည္း ကမ္းမ်ား ခ်မွတ္ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ မိုဒီတာဝန္ရွိသည္ဟု အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ၾကီးဌာနက မွတ္ ယူခဲ့သည္။ အေမရိကန္၏မူဝါဒ ေရးဆြဲသူမ်ားၾကားတြင္လည္း ႏွစ္ပိုင္းကြဲေနသည္။

အေမရိကန္ ကြန္ကရက္လႊတ္ေတာ္က ႏုိဝင္ဘာလတြင္ခ်မွတ္ခဲ့ေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ၾကီးဌာန သည္ မိုဒီ၏ျပည္ဝင္ခြင့္အေပၚ ဆက္လက္ ျငင္းပယ္ေစခဲ့သည္။ ထိုဆံုးျဖတ္ခ်က္က မူဆလင္ ႏွစ္ဦးအပါအဝင္ ၄၃ ဦးပါဝင္ေသာ ကြန္ဂရက္ဆိုင္ရာ ပူးတြဲေထာက္ပံ့သူမ်ားအား ဆြဲေဆာင္ခဲ့သည္။

ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးမႇဳပ္ႏွံမႈကို မိုဒီအား ျပည္ဝင္ခြင့္ ျပန္ဖြင့္ေပးျခင္းအားျဖင့္ အခြင့္ေကာင္းယူဖို႔ ဆႏၵ ရွိေနသည့္ လက္ေတြ႔သမားမ်ားႏွင့္ အေမရိကန္ စီးပြားေရးသမားမ်ားက နယူးေဒလီ ႏွင့္ဝါရွင္တန္၏ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔ ေသာ ဆက္ဆံေရးေအာက္မွာ မိုဒီ၏အက်င့္စ႐ိုက္က သာမညမွတ္ခ်က္တစ္ခုအျဖစ္သာ ထားသင့္ ေၾကာင္း ေျပာၾကသည္။ ကုန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္က အိႏိ္ၵယတြင္ အေမရိကန္ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္၏ ရီပတ္ ပလစ္ကန္ အမတ္သံုးဦးႏွင့္ မိုဒီ ေတြ႔ဆံုခဲ့သည္။ အမတ္တစ္ဦး က မိုဒီအားအေမရိကန္သို႔ လာေရာက္ လည္ပတ္ရန္ ဖိတ္ၾကားခဲ့သည္။ စက္တင္ဘာလက ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး၏ ေျပာေရး ဆိုခြင့္ရပုဂ္ၢိဳလ္ မာရီ ဟာ(ဖ္)က “ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ တစ္ေလွ်ာက္လံုးတည္ရွိလာတဲ့ ဗီဇာ မူဝါဒက အေျပာင္းအလဲမရွိပါဘူး။ မိုဒီသာ ဗီဇာ ေလွ်ာက္ထားခ်င္တယ္။ တျခား ေလွ်ာက္ ထားသူေတြလိုပဲ စိစစ္တာေတြကို ေစာင့္မယ္ဆိုရင္သူ လည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေလွ်ာက္ထားႏုိင္ပါတယ္” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

မိုဒီသာ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အႏုိင္ရလွ်င္ သူ႔အားအေမရိကန္သို႔ လာေရာက္ ခြင့္ကိုတားျမစ္ခဲ့ျခင္း၊ အျပစ္ ေပးခဲ့ျခင္းမ်ားအတြက္ အိုဘားမားအစိုးရအေပၚ ျပည္ တြင္းေရာ၊ ျပည္ပမွပါ ဖိအားေပးၾကလိမ့္မည္။ သို႔ႏွင့္ တိုင္ အိုဘားမားက အေျခခံမူမ်ားကို အမ်ဳိးသားအက်ဳိးစီးပြား၏ လက္ေအာက္ခံအျဖစ္သာ သေဘာထား လိုပါသည္။ ဤသေဘာထားမႈေၾကာင့္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက အိႏိ္ၵယႏုိင္ငံ ေလာက္ပင္ ရင္းႏွီးကၽြမ္းဝင္ျခင္းမရွိသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားရွိ ကိုယ္က်င့္တရားအရ မည္သို႔မွ် လက္မခံႏုိင္ေသာ ေခါင္းေဆာင္ မ်ားႏွင့္ အေမရိကန္အစိုးရသည္ စီးပြားေရး တြဲလုပ္ေနခဲ့သည္။

မိုဒီ၏ဗီဇာကို တရားဝင္ပယ္ဖ်က္ျခင္းအားျဖင့္ ဂူဂ်ာရတ္ျပည္နယ္ အဓိက႐ုဏ္း ႏွင့္ မိုဒီအေပၚ အေမရိကန္ အစိုးရ၏ အျမင္သေဘာထားကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ မိုဒီသာ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ျဖစ္လာခဲ့လွ်င္ ဝါရွင္တန္ႏွင့္ နယူး ေဒလီတို႔၏ဆက္ဆံေရးကို ဤသို႔ေသာ္ အျမင္ျဖင့္ မကန္႔သတ္ မခ်ဳပ္ ေႏွာင္ထားရန္ အေရးၾကီးသည္။ အိႏိ္ၵယသံအမတ္၏ ဗီဇာလိမ္လည္မႈကိစၥစိုးရိမ္မႈက အေမရိကန္ စြမ္းအင္ ဝန္ၾကီး အားနက္မြန္နီ၏ အိႏိ္ၵယ ခရီးစဥ္ကို ေရႊ႔ဆိုင္းခဲ့ရသည္။ နယူးေဒလီ အေျခစိုက္သည့္ အေမရိကန္ သံအမတ္ႏွင့္ ဇနီး၏ အိႏိ္ၵယႏုိင္ငံအေပၚ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေလာက္ေအာင္ ေဝဖန္ခ်က္ ေပးခဲ့ျခင္း အတြက္ အိႏိ္ၵယသားမ်ား အလြန္ေဒါသ ထြက္ခဲ့ၾကသည္။ (အိႏိ္ၵယသံအမတ္ ျပန္လာခဲ့ရျခင္းအတြက္ အျပန္အလွန္အေနျဖင့္ အေမရိကန္သံအမတ္ကို အိႏိ္ၵယထဲမွ ႏွင္ထုတ္ခဲ့သည္။) တခ်ဳိ႕က ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ ဆံေရး ေကာင္းမြန္လာမည့္ ကာလနီးေနၿပီဟု ဆိုၾကသည္။ “ကၽြန္ေတာ္တို႔က ဒံုရင္းက ဒံုရင္းအတိုင္း ရွိ ေနမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါ ေပမဲ့ ဆက္ဆံေရးေကာင္းမြန္လာမယ့္ ကာလဆိုတာလည္း သိပ္မေဝးေတာ့ ပါဘူး” ဟု မူဝါဒေျပာင္းလဲေရးအတြက္ တည္ေထာင္ထားသည့္ နယူးေဒလီအၾကံေပး အဖြဲ႕ဗဟို မွ မိုဟန္ ဂုတ္ဝန္မီကလည္း ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။

Mizzima - News in Burmese