ျမန္မာ့စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လတ္တေလာအေမာမ်ား

စိတ္ေစာျခင္းေလာ၊ လူေႏွးျခင္းေလာ

အစိုးရသစ္တာဝန္ယူသည့္ကာလမွ ယခုအခ်ိန္ထိဆိုလွ်င္ တစ္ႏွစ္ခဲြနီးပါးအခ်ိန္ရွိခဲ့ၿပီ။ အတိတ္ကာလမ်ားက အက်ပ္အတည္းေပါင္းမ်ားစြာႏွင့္ တု႔ံဆိုင္းေနခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး အေျခအေနမ်ားသည္ အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာပင္ အေျပာင္းအလဲမ်ားစြာျဖင့္ လႈပ္လႈပ္ရွားရွားရွိေနခဲ့ေသာေၾကာင့္ စိတ္ ဝင္စားဖြယ္ေကာင္းသည္ဟု ဆိုရမည္။

ႏိုင္ငံတကာအစိုးရမ်ား၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ားသည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေအာက္တြင္ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည့္ စီးပြားေရးအခြင့္အလမ္းမ်ားကို မ်က္လံုးေဒါက္ေထာက္ ၾကည့္ေနၾကသည္။

ဤအနာဂတ္တြင္ ျဖစ္ထြန္းလာႏိုင္သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အေျခအေနမ်ားကို အမည္နာမအမ်ိဳးမ်ိဳးတပ္၍ တင္စားေနၾကသည္။ အာရွ၏ ေနာက္ထပ္ က်ားတစ္ေကာင္ဟု ကင္ပြန္းသစ္တပ္ၾက၏။ အနာဂတ္၏ ေတာက္ပလာမည့္ ၾကယ္တစ္ပြင့္ဟုလည္း ေခၚၾကျပန္သည္။ အာရွေဒသသာမက ကမာၻကပါ ဂရု တစိုက္ေစာင့္ၾကည့္ရမည့္ စီးပြားအေဆာက္အအံုျဖစ္ေနသည္ဟုလည္း ဆိုသည္။ ျပင္ပကမာၻမွ သုေတသီမ်ား၊ ပညာရွင္မ်ားမွန္းသကဲ့သို႔ အာရွက်ား၊ “ေျမ ေလွ်ာက္က်ား”ထက္ပိုေသာ မိုးေပၚပ်ံတက္ႏိုင္သည့္“က်ားပ်ံ”ပင္ ျဖစ္သြားႏိုင္သည္။

အနာဂတ္တြင္ေတာက္ပလာမည့္ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အလင္းေရာင္တို႔အတြက္ ေရာင္နီတို႔သန္းလွ်က္ ရွိေနေပၿပီ။ စိတ္ကူးႏွင့္ မွန္းဆေနရံုႏွင့္မရ၊ လက္ေတြ႔က်က်ေမွ်ာ္လင့္ေနသည့္ အေျခအေနတို႔အတြက္ လက္ေတြ႔က်က် ပံ့ပိုးႏိုင္မည့္အေျခအေနမ်ား၊ မ်က္ႏွာေပးမည့္ဝန္းက်င္ႏွင့္ အစီအစဥ္ေပါင္း မ်ားစြာတို႔ကို ျဖည့္ဆည္းေပးရန္ လိုသည္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနာက္က်က်န္ခဲ့သည့္ အားငယ္စိတ္ကို အလွ်င္အျမန္ ေဖ်ာက္ဖ်က္ခ်င္လွ၏။ ျပင္ဆင္မႈမ်ား အတြက္ အခ်ိန္ၾကာၾကာမေပးခ်င္ေတာ့။ ျမန္ႏိုင္သေလာက္ ျမန္ျမန္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျဖစ္ေစခ်င္သည္။ တိုးတက္မႈအသီးအပြင့္မ်ား ခံစားေစခ်င္သည္။ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ေႏွးလွသည္ဟု ထင္မိ၏။

ရႈေထာင့္ေပါင္းမ်ားစြာ

စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ စိတ္၀င္စားဖြယ္ေကာင္းလွေသာ သံုးသပ္ခ်က္အခ်ိဳ႕ကို ေတြ႕ရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဗဟိုစာရင္းအင္းအဖဲြ႕ (CSO) မွ ကိန္းဂဏန္းမ်ား၊ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္ (ADB)၊ ကမာၻ႔ဘဏ္ႏွင့္ အိုင္အမ္အက္(ဖ္) တို႔မွ အခ်က္အလက္မ်ားကို ကိုးကားေရးသားထားေသာ သု ေတသီ Sajini Jesudason ၏ ျမန္မာ့စီးပြားေရးသံုးသပ္ခ်က္ ေဆာင္းပါးတစ္ပိုဒ္တြင္ စဥ္းစားစရာတစ္ခ်က္ေတြ႕လိုက္ရသည္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို မည္သည့္ေနရာ စတင္ေဆာင္ရြက္သင့္သနည္းဆိုသည့္ ေမးခြန္းျဖင့္ အေတြးစထုတ္ထားသည္။ အစိုးရအေနျဖင့္ ျပည္သူလူထု၏ ဝင္ေငြျမင့္မားလာေစေရး ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေစေရး ရလဒ္တို႔ကို အလွ်င္အျမန္ျဖစ္ထြန္းႏိုင္ေစသည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈတို႔အေပၚတြင္ အာရံုစူးစိုက္ရမည္ဆိုသည္ကို ရွင္းလင္း စြာ ျမင္ေနရသည္။

သုေတသီ (Vikcrm Nerhu) ဆိုသူကလည္း ၎၏ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ထဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံစီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအတြက္ ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္ရ မည့္ က႑ ၅ရပ္ကို ညႊန္းျပထားသည္။ ဘ႑ာေရး ရွင္သန္ရပ္တည္ႏိုင္မႈ၊ ပုဂၢလိကလုပ္ငန္းမ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ၊ ကုန္သြယ္ေရးလြတ္လပ္စြာ လႈပ္ရွားႏိုင္ မႈ၊ ေပးစရာရွိသည့္ေၾကြးက်န္မ်ား ရွင္းလင္းႏိုင္မႈႏွင့္ သဘာဝသယံဇာတမ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈတို႔ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ အလည္အပတ္ေရာက္ခဲ့ေသာ ကမာၻေက်ာ္ စီးပြားေရးပညာရွင္ပါေမာကၡ စတစ္ဂလစ္ကမူ ေငြလဲႏႈန္းကိစၥ၊ ေငြေၾကးႏွင့္ ဘ႑ာေရး ကိစၥမ်ား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားသည္ ဦးစားေပးနယ္ပယ္မ်ားျဖစ္သည္ဟု ေထာက္ျပခဲ့သည္။ ၎က ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ေဆာင္ရ မည့္က႑မွာ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ျမန္မာ့စီးပြားေရးအေဆာက္အအံုအတြင္း စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑အေရးပါမႈ အားေကာင္းေနဆဲျဖစ္ရာ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈသည္ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအတြက္ အသက္တမွ်အေရးႀကီးသည္ဟု သံုးသပ္သည္။ ထိုက႑ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ၊ ေျမယာ က႑ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၊ လယ္သမားငယ္မ်ားအတြက္ ပိုင္ဆိုင္မႈ၊ ဆဲြေဆာင္မႈမက္လံုးမ်ား စဥ္းစားေပးေရး၊ ေခ်းေငြရရွိမႈႏွင့္ နည္းပညာရရွိႏိုင္မႈမ်ား ပါဝင္သည္။ ထိုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို စီမံေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ႀကံဳေတြ႕လာႏိုင္သည့္ အကန္႔အသတ္ျဖင့္သာရွိေနေသာ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား၏ စြမ္းရည္ ႏွင့္ပတ္သက္၍လည္း သတိေပးထားသည္။

မဆံုးေသာ အေမာမ်ား

ျမန္မာ့စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးတြင္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည့္ ကိန္းရွင္မ်ား အလြန္မ်ား၏။ စဥ္းစားၾကည့္ေလ ေပၚလာေလေလျဖစ္သည္။ ျပည္ တြင္းအေျခအေနမ်ား စဥ္းစားစရာမ်ား မကုန္ေသးခင္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား၏ အေျခအေနမ်ား ေပၚလာျပန္သည္။ တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ အေျခအေန၊ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ၏အေျခအေနႏွင့္ တရုတ္ႏွင့္ အိႏိၵယတို႔၏ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနမ်ားကလည္း ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈညီမွ်ျခင္းတြင္ ကိန္းရွင္မ်ား ျဖစ္ေနၾကသည္။ အ တိတ္ကာလမ်ားက လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားတြင္ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑ႏွင့္ ေစ်းႏႈန္းျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားစြာ ပါဝင္ ခဲ့သည္။ ထိုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ရလဒ္မ်ားေၾကာင့္ ဝင္ေငြျမင့္မားမႈႏွင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေရးကို အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သည္။ လက္ရွိအေနအထားတြင္ တရုတ္ႏိုင္ငံသည္ စက္မႈထုတ္လုပ္မႈအားေကာင္းေသာ စီးပြားေရးအင္အားႀကီးႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္ေနေလၿပီ။ ထိုကဲ့သို႔ အေျခ အေနတြင္ တရုတ္ႏိုင္ငံ၏ အနီးကပ္ဆံုးေတာင္ဘက္အိမ္နီးခ်င္း ျမန္မာ့စီးပြားေရးအေဆာက္အအံုထဲ အနာဂတ္၌ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑သည္ ထင္ထားသည္ ထက္ ပို၍ အေရးပါလာဖြယ္ရွိေတာ့သည္။

သုေတသီ (Sajini Jesudason) က လတ္တေလာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ၾကည့္၍ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို ေႏွးေကြးေစႏိုင္သည့္ အင္စတီက်ဴး ရွင္းဆိုင္ရာ နည္းပညာ၊ စြမ္းေဆာင္ရည္ဆိုင္ရာ အားနည္းခ်က္မ်ားလည္း မ်ားစြာရွိေနေသးသည္ဟု ေျပာဆိုထားျပန္သည္။

တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုတစ္ခ်ိဳ႕ႏွင့္ မတင္မက်ျဖစ္ေနေသာ ပဋိပကၡေရးရာ ေျဖရွင္းမႈမ်ား၊ ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕မွ ပကတိအေျခအေနထက္ပို၍ သတင္းျဖန႔္ခ်ီ မႈမ်ား၊ ပါဝင္ပတ္သက္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနေသာ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥမ်ားသည္လည္း စီးပြားေရးဖြ႔ံ႔ၿဖိဳးမႈေပၚလစီမ်ား ေရးဆဲြျခင္း၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ျခင္းတို႔တြင္ ဆက္စပ္မႈမ်ား ရွိေနသည္။ ကမာၻ႔ဘဏ္၏စီစဥ္မႈျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ေသာ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ခံစာမွ အခ်က္အလက္မ်ားကို ဖတ္ရႈရခ်ိန္ တြင္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား ထပ္မံေတြ႕လိုက္ရ၏။

အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္ (ADB) ၏ မွန္းခ်က္မ်ားမွာမူ ႏွမ္းတြက္ႏွင့္ကိုက္မကိုက္ မသိရေသာ္လည္း အားတက္ဖြယ္ေကာင္းလွ၏။ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈႏႈန္းက ၈ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေရာက္ရွိလာႏိုင္သည္။ ၂၀၃၀ ျပည့္ႏွစ္အေရာက္တြင္ တစ္ဦးက်ဝင္ေငြ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၀၀၀ အထိျဖစ္လာႏိုင္ ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာထဲတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ခန္႔မွန္းသံုးသပ္ခ်က္ရလဒ္မ်ားက စိတ္သက္သာစရာရေစေသာ္လည္း ပကတိအေနအထားကို ၾကည့္မိ ေသာ္ ေတြးေလေလ စိတ္ေမာရေလေလ ျဖစ္သည္။

From-TransparencyMyanmarblog

****************************************