ျမန္မာ့ေစ်းကြက္ အင္ဒိုနီးရွား မ်က္ေစ့က်

ေဒသတြင္း အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံႀကီးတခုျဖစ္ေသာ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အလာ အလာေကာင္းသည့္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္အတြက္ စတင္ ျပင္ဆင္လာေနသည္။

အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံသည္ အာဆီယံ ႏိုင္ငံမ်ားအတြင္းတြင္ အႀကီးဆံုး ႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး ကမာၻေပၚတြင္ လူဦးေရ စတုတၳ အမ်ားဆံုး ေနထိုင္ေသာ ႏိုင္ငံလည္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လာေရာက္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံၾကသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားစာရင္းတြင္ အမွတ္စဥ္ ၁၄ ၌သာ ရွိေနသည္။

၁၉၈၈ မွ ယေန႔အထိ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ အင္ဒိုနီးရွား၏ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမွာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၄၁ သန္းရွိေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ကုန္သည္ႀကီးမ်ားႏွင့္ စက္မႈလုပ္ငန္းရွင္မ်ား အသင္းခ်ဳပ္မွထုတ္ျပန္ခ်က္ အရ သိရသည္။

ယခု ရက္သတၱပတ္အတြင္း ေနျပည္ေတာ္သို႔ အင္ဒိုနီးရွားႏို္င္ငံသမၼတ ဆူဆီလို ဘန္ဘန္ ယူဒိုယူႏို အလည္အပတ္ ေရာက္လာခဲ့ျခင္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အင္ဒိုနီးရွား၏ လာေရာက္ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈကို အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္းတေထာင္အထိ ျမွင့္တင္ရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ လာေရာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၂၀၁၆ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွသာ ျဖစ္လာႏိုင္မည္ဟု သိရသည္။

ရည္မွန္းခ်က္ ျပည့္ေျမာက္ႏိုင္ရန္အတြက္ အင္ဒိုနီးရွားအစိုးရ အေနျဖင့္ ၎၏ ႏိုင္ငံပိုင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းႀကီးမ်ားအား ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈျပဳၾကရန္ တြန္းအားေပးျခင္း မ်ား ျပဳလုပ္ေန သည္။ ႏိုင္ငံပိုင္လုပ္ငန္းႀကီး ၁၅ ခု အနက္မွ ေက်ာက္မီးေသြး ထုတ္လုပ္ေရး၊ ဘဏ္လုပ္ငန္း၊ သတၳဳ တူးေဖၚေရးႏွင့္ ဘိလပ္ေျမထုတ္လုပ္ငန္းမ်ားမွ အဆိုျပဳခ်က္မ်ား ေပးပို႔ထားၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လာေရာက္လုပ္ကိုင္ရန္ ေလ့လာေနၾကၿပီျဖစ္သည္။

အင္ဒိုနီးရွားသမၼတ၏ ႏွစ္ရက္ၾကာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္ကို အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ စီးပြားေရး၀န္ႀကီးႏွင့္ ႏိုင္ငံပိုင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ဆိုင္ရာ၀န္ႀကီးတို႔က စီစဥ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

အင္ဒိုနီးရွား ႏိုင္ငံပိုင္လုပ္ငန္းမ်ား သည္ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္ တူးေဖၚထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို အဓိကထား လုပ္ကိုင္ၾကသည္။ ၎ႏိုင္ငံတြင္ ေရႊ၊ နီကယ္၊ ေၾကးနီ၊ ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔မ်ား ထြက္ရွိၿပီး ႀကီးမားသည့္ ေက်ာက္မီးေသြးသိုက္မ်ားကို အရန္အျဖစ္ ထိန္းသိမ္းထားသည္။ အင္ဒိုနီးရွားႏို္င္ငံ မွ ေရႊႏွင့္ နီကယ္တူးေဖၚေရးကုမၸဏီ Aneka Tambang သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ သတၱဳတူးေဖၚခြင့္ လိုင္စင္ ရရွိေရး ႀကိဳးပမ္းလွ်က္ရွိသည္။

ႏိုင္ငံပိုင္ ေဆာက္လုပ္ေရးကုမၸဏီ PT Wijaya Karya၊ သံျဖဴတူးေဖာ္ေရးကုမၸဏီ PT Timah ႏွင့္ ဘိလပ္ေျမကုမၸဏီ Semen Indonesia တို႔သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံရန္အတြက္ လုပ္ငန္း လိုင္စင္မ်ား ရရွိခဲ့ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ဂ်ာကာတာၿမိဳ႕ ႏို္င္ငံပိုင္လုပ္ငန္းမ်ား၀န္ႀကီးဌာန မွ သိရသည္။

ေက်ာက္မီးေသြး တူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္း Bukit Asam က ၎တို႔အေနျဖင့္ တူးေဖာ္ေရးႏွင့္ တဆက္တည္း တြဲထားေသာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားေပး စက္႐ံုတ႐ံု တည္ေဆာက္လိုေၾကာင္း ေျပာသည္။ ထိုစက္႐ံုမွ ဓာတ္အား၂၀၀ မီဂါ၀ပ္ ထုတ္လုပ္ ေပးႏိုင္မည္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လက္ရွိႀကံဳေတြ႔ေနရေသာ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အား မလံုေလာက္မႈ ျပႆနာမ်ားကို ေျပလည္ေစႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ဆိုသည္။ သို႔ေသာ္လည္း စက္႐ံု အတြက္ ေက်ာက္မီးေသြး အလံုအေလာက္ ထုတ္ေပးႏိုင္မည့္ မိုင္းတြင္းတခုကို အရင္ တူးႏိုင္ရ မည္ျဖစ္ သည္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံဖို႔ အင္ဒိုနီးရွားမွာ ပိုက္ဆံ အလံုအေလာက္ ရွိတယ္ ဆိုတာ သံသယျဖစ္စရာ မလိုပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံရဲ႕ ဗ်ဴရိုကေရစီစံနစ္က သိသိသာသာ ေႏွးေကြးၿပီး ႐ႈပ္ေထြး လြန္းတယ္။ သူတို႔က ၂၀၁၄ မွာလုပ္မယ္ ေျပာေနေပမယ့္ ခပ္ျမန္ျမန္ စတင္လာမယ္လို႔ ျမန္မာ ဘက္က ေမွ်ာ္လင့္ မထားသင့္ဘူး” ဟု စြမ္းအင္လုပ္ငန္းမ်ားဆိုင္ရာ အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ Collin Reynolds က ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕တြင္ ဧရာ၀တီသို႔ေျပာျပသည္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စီးပြားေရးလုပ္ဖို႔ စိတ္၀င္စားေနတယ္ဆိုတဲ့ လုပ္ငန္းေတြက ခုိင္မာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔က တုန္႔ျပန္မႈ ေႏွးတယ္။ တနည္းေျပာရရင္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးလုပ္ငန္းေတြကို အခ်ိန္နဲ႔ တေျပးညီ ျမန္ျမန္ ဆန္ဆန္ လုပ္ႏိုင္စြမ္းမရွိၾကဘူး။ အင္ဒိုနီးရွားေတြရဲ႕ စ႐ိုတ္ကိုက ေလးကန္ဖင့္ႏႊဲတဲ့ သေဘာရွိတယ္၊ ေက်ာက္မီးေသြး ေလာင္စာသံုး ဓာတ္အားေပးစက္ အတြက္လဲ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ ျပႆနာေတြက ေရွာင္လႊဲႏိုင္တဲ့ ေလာင္စာမီး႐ိႈ႕နည္း အတတ္ပညာကို ျမန္မာဖက္က ရွာေဖြ ထားသင့္တယ္ ” ဟု Collin Reynolds က ဆိုသည္။

ေနာက္ထပ္ အလားအလာရွိေသာ ျပႆနာမွာ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံသည္ ေျမႀကီးကို ထိခိုက္ေစေသာ သတၱဳတြင္း လုပ္ငန္းကို ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း၌ လုပ္ကိုင္ရန္ ရည္ရြယ္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ သတၱဳတူးေဖၚျခင္းကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္က ဆႏၵျပကန္႔ကြက္မႈေတြ ေပၚေပါက္ခဲ့ရသည္။ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ တြင္လည္း ထိုကိစၥမ်ိဳးကို လက္မခံဘဲ ဆန္႔က်င္ၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပို႔ကုန္က႑ကို ျမွင့္တင္ရန္ အတြက္ အင္ဒိုနီးရွားက ျမန္မာ့ဆန္မ်ား၀ယ္ယူရန္ အစိုးရ ခ်င္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္လည္း လြန္ခဲ့ေသာ သံုးႏွစ္မွ၍ အင္ဒိုနီးရွားႏို္င္ငံသည္ ဆန္စပါး စိုက္ပ်ိဳး ထုတ္လုပ္မႈကို အႀကီးအက်ယ္ တိုးျမွင့္လာခဲ့ၿပီး ဆန္အသားတင္တင္ပို႔ေသာ ႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံ ျဖစ္လာသည္။

အင္ဒိုနီးရွားဖက္မွ အႀကီးမားဆံုးဟုဆိုႏိုင္ေသာ စီမံကိန္းမွာ အစိုးရပိုင္ ဘိလပ္ေျမလုပ္ငန္းတခုျဖစ္သည့္ Semen Indonesia မွ အေမရိကန္ေဒၚလာ သန္း၂၀၀ ကုန္က်မည့္ ဘိလပ္ေျမစက္႐ံု တည္ေဆာက္ ရန္ျဖစ္သည္။ ထိုစက္႐ံုမွ တႏွစ္လွ်င္ ဘိလပ္ေျမတန္ေပါင္း ၁ သန္းထြက္ ရွိရန္ ေမွ်ာ္လင့္ သည္ဟု Semen ကုမၸဏီက ဆိုသည္။

ထိုစီမံကိန္း၏ အားနည္းခ်က္မွာ ကုမၸဏီဘက္က ထြက္ရွိေသာ ဘိလပ္ေျမထဲမွ အခ်ိဳ႕တ၀က္ကို အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားသို႔ တင္ပို႔ ေရာင္းခ်ရန္ ဆႏၵရွိၿပီး ျမန္မာဘက္ကမူ ၎၏ တိုးတက္လာေသာ စီးပြားေရး အတြက္ လိုအပ္မည္ဟု ယူဆေသာ ေၾကာင့္ ဘိလပ္ေျမမ်ားကို ျပည္တြင္းမွာ ထုတ္ရန္ သာ ေမွ်ာ္လင့္ေနသည္။

Semen ကုမၸဏီသည္ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ားအတြက္ ယခုႏွစ္ စကတည္းက စီစဥ္ေနျခင္းျဖစ္သာ္လည္း မည္သူႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မည္၊ မည္သည့္ေနရာတြင္ စက္ရံုတည္ေဆာက္မည္ စေသာ အေသးစိတ္ အခ်က္မ်ားကို ထုတ္ျပန္ျခင္းမရွိေသးေပ။

“ဒီႏွစ္ထဲမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ျပဳလုပ္ပါမယ္၊ ေနာက္ႏွစ္ထဲမွာ စက္ရံု စတင္တည္ေဆာက္ၿပီးေတာ့ သံုးႏွစ္ၾကာတဲ့အခါ ၂၀၁၇ မွာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္၊ ထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းေတြ စတင္ၿပီျဖစ္ပါတယ္” ဟု Semen ၏ ဥကၠဌ Dwi Soetjipto က ဂ်ာကာတာၿမိဳ႕တြင္ မတ္လ ၂၅ ရက္ေန႔ကျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ စီးပြားေရး ေဆြးေႏြးပြဲတခုတြင္ေျပာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လက္ရွိ အေနအထားမ်ိဳးအတိုင္း အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံသည္လည္း ၎၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ၁၉၉၈ တြင္ စတင္ခဲ့ရသည္။ ၁၉၉၇ တြင္ႀကံဳေတြ႕ရသည့္ အာရွစီးပြားေရး ျပႆနာ၏ ႐ိုက္ခတ္မႈေၾကာင့္ တိုင္းျပည္တြင္ စီးပြားေရး အခက္အခဲမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၿပီးေနာက္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးဆူဟာတို၏ စစ္တပ္ လႊမ္းမိုးေသာ အစိုးရ အဆံုးသတ္ခဲ့ရသည္။

အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံသည္ အာဆီယံ ဆယ္ႏိုင္ငံအတြင္းတြင္ အႀကီးဆံုး စီးပြားေရးကို ပိုင္ဆိုင္ ထားေသာ္ လည္း ႏိုင္ငံရပ္ျခား သို႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား တိုးခ်ဲ႕ရာတြင္ေႏွးေကြးသည္။ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံ မ်ားျဖစ္ေသာ ထိုင္းႏွင့္ မေလးရွားမွ ႏိုင္ငံပိုင္ ကုမၸဏီမ်ားျဖစ္ၾကသည့္ Petronas ႏွင့္ PTT တို႔သည္ ျပင္ပႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ရင္းႏွီး ျမွဳပ္ႏွံမႈ အေျမာက္အမ်ားျပဳေနၾကခ်ိန္တြင္ အင္ဒိုနီးရွား အစိုးရ ပိုင္ေရနံကုမၸဏီ Pertamina သည္ သဘာ၀ဓာတ္ေငြ႕ အဓိက တင္ပို႔သည့္ ေရနံ ထုတ္လုပ္ ေရာင္း ခ်သည့္ လုပ္ငန္းႀကီးတခုျဖစ္ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံျပင္ပသို႔ တိုးခ်ဲ႕ျခင္းမျပဳခဲ့ေပ။

“အင္ဒိုနီးရွား ရဲ႕စီးပြားေရးက သတိႀကီးႀကီးနဲ႔ တိုးတက္လာေနတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ဗဟိုကလည္း ခပ္တင္းတင္း ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေစ်းကြက္အသစ္ကို ၀င္ေရာက္လာ ဖို႔ ေႏွးေကြးေနတာ အံ့ၾသစရာ မရွိပါဘူး။ သူတို႔ ေျပာင္းလဲခ်င္လည္း ခပ္ျမန္ျမန္ ေျပာင္းလဲလာပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ အရမ္းႀကီး မျမန္ဘူးဆိုတာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္” ဟု ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ရွိ အေနာက္ႏိုင္ငံသံ႐ံုး တခုမွ စီးပြားေရးပညာရွင္ တဦးက ဧရာ၀တီ သို႔ ေျပာခဲ့သည္။

(Caution is the Watchword as Indonesia Eyes Business in Burma ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ႏိုင္မင္းသြင္က ဘာသာျပန္ဆိုသည္)

ဧရာ၀တီ